Những sáng tạo làm thay đổi cuộc sống

IBM vừa công bố danh sách “Năm sáng tạo trong năm năm tới”. Đây là công bố thường niên lần thứ tám của IBM về những sáng tạo có khả năng làm thay đổi cách thức con người làm việc, sống và tương tác trong vòng năm năm tới.

Danh sách sáng tạo năm nay của IBM xoay quanh ý tưởng rằng, trong kỷ nguyên mới, máy móc sẽ biết học hỏi, luận giải và hợp tác với con người một cách tự nhiên và có tính cá nhân hóa cao hơn. Những sáng tạo này đang bắt đầu xuất hiện nhờ có công nghệ điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn và các công nghệ học tập dành cho người tiêu dùng, công dân, học sinh, sinh viên và bệnh nhân.

Dần dần, những chiếc máy tính này sẽ trở nên thông minh hơn và được tùy chỉnh ở mức độ cao hơn thông qua những tương tác với dữ liệu, thiết bị và con người. Do đó, chúng ta có thể xử lý được những vấn đề trước đây tưởng như không thể giải quyết được nhờ có đầy đủ thông tin và các đề xuất giải pháp được đưa ra vào thời điểm phù hợp nhất.

Dưới đây là năm dự đoán sẽ định hình tương lai và tác động đến con người ở cấp độ từng cá nhân mà IBM đưa ra:

Đào tạo được cá nhân hóa

Một thách thức lớn trên phạm vi toàn cầu là còn rất nhiều người không được tiếp cận với giáo dục, đào tạo. Những dự báo cho thấy rằng, trên thế giới, cứ ba người thì có gần hai người trưởng thành không học đến cấp phổ thông trung học. Điều gì sẽ xảy ra nếu một học viên có thể tự trải qua tất cả các giai đoạn đào tạo và làm chủ những kỹ năng cần thiết để đạt được những mục tiêu cá nhân của họ trong cuộc sống?

Lớp học trong tương lai sẽ cung cấp cho các nhà giáo dục những công cụ để tìm hiểu về mọi học viên, cung cấp cho họ một chương trình đào tạo được cá nhân hóa từ cấp học mầm non cho đến trung học phổ thông cũng như đến khi tham gia vào lực lượng lao động.

Trong vòng năm năm tới, lớp học sẽ học về từng học viên thông qua sử dụng những dữ liệu về điểm kiểm tra, thông tin điểm danh và hành vi của học viên trên các công cụ học tập điện tử, chứ không chỉ là các bài kiểm tra đánh giá năng lực. Các công cụ phân tích tinh vi được cung cấp thông qua môi trường điện toán đám mây sẽ mang lại khả năng hỗ trợ ra quyết định cho các giảng viên để họ có thể dự đoán về những học viên đang gặp nhiều rủi ro nhất hay những rào cản của họ, để sau đó đưa ra những giải pháp nhằm giúp các học viên đó vượt qua thách thức một cách phù hợp nhất với thói quen và phương thức học tập của cá nhân họ.

Các nhà khoa học của IBM đã bắt tay vào xây dựng mô hình lớp học đó. Trong một dự án lần đầu tiên được triển khai cùng với Trường công lập Quận Gwinnett, một quận có nhiều trường học thứ 14 tại Mỹ, IBM sẽ sử dụng công cụ phân tích dữ liệu lớn để phân tích các hồ sơ học viên. Dự án đặt mục tiêu xác định những điểm tương đồng của hoạt động học tập, dự đoán hiệu quả và nhu cầu học tập, sau đó đưa ra những nội dung cụ thể và các kỹ thuật giảng dạy thành công nhằm cải thiện kết quả của từng học viên trong số 170.000 học sinh trong toàn quận và cuối cùng là nâng cao tỷ lệ tốt nghiệp của quận.

Mua sắm tại cửa hàng sẽ nhiều hơn mua sắm trực tuyến

Mua sắm trực tuyến là một sở thích đang ngày càng nở rộ tại các quốc gia. Hoạt động bán hàng trực tuyến đã đạt mức một nghìn tỷ USD trên toàn thế giới lần đầu tiên vào năm 2012, và đang tăng trưởng nhanh hơn so với hoạt động bán hàng tại cửa hàng.

Các cửa hàng trực tuyến hiện có ưu thế là có thể tìm hiểu được về thói quen và sở thích của khách hàng dựa trên những lựa chọn được đưa ra trên mạng. Hiện nay, hầu hết các cửa hàng vật lý có điểm hạn chế là thiếu thông tin từ các điểm bán hàng, và chịu áp lực phải trưng bày sản phẩm thật hấp dẫn, do đó khó có thể cạnh tranh được với các nhà bán lẻ trực tuyến trở vốn chỉ cạnh tranh đơn thuần về giá.

Trong vòng năm năm tới, những sáng tạo mới sẽ làm cho việc mua sắm tại cửa hàng phổ biến trở lại. Những nhà bán lẻ nhanh nhạy sẽ biết cách khai thác sự “nhất cự ly, nhì tốc độ” của các cửa hàng để tạo ra những trải nghiệm mà các cửa hàng bán hàng qua mạng không thể bắt chước được. Họ sẽ ứng dụng trải nghiệm kỹ thuật số vào các cửa hàng và nâng cao trải nghiệm đó rất nhiều lần, bằng cách đưa môi trường web đến những nơi mà những người mua sắm có thể trực tiếp chạm vào.

Trong năm năm tới, các nhà bán lẻ có thể dựa vào những công nghệ để giúp các nhân viên bán hàng thành thạo về từng sản phẩm tại cửa hàng, đồng thời sẽ giúp khách hàng tìm kiếm những món hàng mình muốn nhanh hơn tại cửa hàng.

Khi các thiết bị di động được điện toán đám mây hỗ trợ, các cá nhân có thể chia sẻ về những gì họ thích, nhu cầu sức khỏe hoặc dinh dưỡng... trên các mạng xã hội và các phòng mua hàng ảo, từ đó các nhà bán lẻ sẽ sớm có thể dự đoán với độ chính xác đến kinh ngạc về các sản phẩm mà người mua sắm muốn và cần nhất và cá nhân hóa trải nghiệm cho từng khách hàng khi tới cửa hàng. Với lợi thế là có thể mở được nhiều địa điểm gần khách hàng, các cửa hàng sẽ có thể cung cấp cho người mua sắm nhiều lựa chọn đến tận nơi mua hàng hoặc nhận chuyển hàng nhanh tại nhà, cho dù khách hàng đang ở bất cứ đâu. Việc chuyển hàng trong vòng hai ngày sẽ được coi là “chậm như sên”.

Bác sĩ sử dụng ADN để chăm sóc sức khỏe người bệnh

Ung thư là một căn bệnh phức tạp và mặc dù đã có những tiến bộ lớn trong công tác nghiên cứu và điều trị, số ca mắc bệnh ung thư đã tăng lên hơn 10% kể từ năm 2008, tấn công hơn 14 triệu bệnh nhân và lấy đi mạng sống của 8,1 triệu người mỗi năm trên toàn thế giới.

Hãy tưởng tượng nếu công tác điều trị có thể cụ thể và chính xác hơn – khi mà máy tính có thể giúp các bác sĩ hiểu được tường tận ADN ảnh hưởng đến cách một khối u tấn công bệnh nhân như thế nào và đưa ra một phác đồ tổng hợp để điều trị bệnh ung thư một cách hiệu quả nhất.

Trong vòng năm năm tới, những tiến bộ về phân tích dữ liệu lớn và các hệ thống biết nhận thức dựa trên nền tảng điện toán đám mây, cùng với những đột phá trong nghiên cứu và xét nghiệm di truyền, có thể giúp các bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh ung thư và đưa ra được các phác đồ điều trị ung thư được cá nhân hóa dành cho hàng triệu bệnh nhân trên thế giới. Những chiếc máy thông minh sẽ nhận kết quả phân tích toàn bộ chuỗi gen và nghiên cứu những kho dữ liệu khổng lồ của các hồ sơ và ấn phẩm y tế để tìm hiểu và nhanh chóng cung cấp những thông tin hỗ trợ ra quyết định cụ thể về các lựa chọn điều trị cho các chuyên gia ung thư.

Việc chăm sóc bệnh nhân ung thư, được cá nhân hóa đến mức độ gen, đã là một đích đến rất gần khi các nhà khoa học đã giải mã được bộ gen của con người. Tuy nhiên, mới chỉ có rất ít bác sĩ lâm sàng có thể truy cập các công cụ và có thời gian để đánh giá những thông tin có sẵn ở cấp độ này. Trong vòng năm năm tới, các hệ thống biết nhận thức dựa trên nền tảng điện toán đám mây có thể làm cho các phác đồ điều trị được cá nhân hóa như vậy trở thành hiện thực ở quy mô và tốc độ chưa từng có.

IBM đang bắt đầu làm việc với các đối tác trong ngành y tế để phát triển các hệ thống có thể cung cấp những hiểu biết về gen, và giảm thời gian cần thiết để tìm ra phác đồ điều trị thích hợp cho bệnh nhân từ nhiều tuần và nhiều tháng xuống còn vài ngày và vài phút.

Các hệ thống này đặt ra mục tiêu trở nên thông minh hơn theo thời gian bằng cách học về con người, thông tin di truyền của họ và phản ứng của họ với các loại thuốc. Điều đó mở ra khả năng cung cấp những lựa chọn điều trị được cá nhân hóa phù hợp với ADN cụ thể đối với các căn bệnh như đột quỵ và bệnh tim. Thông qua môi trường điện toán đám mây, hoạt động chăm sóc sức khỏe thông minh hơn có thể mở rộng để tiếp cận nhiều người hơn ở nhiều địa điểm hơn, đồng thời cung cấp cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trên phạm vi toàn cầu khả năng tiếp cận những thông tin quan trọng.

Lính gác kỹ thuật trong môi trường trực tuyến

Hiện nay, chúng ta có nhiều thể loại định danh và thiết bị hơn bao giờ hết, nhưng hoạt động bảo mật lại rất phân tán,. Trong năm 2012 đã có hơn 12 triệu nạn nhân của hoạt động lừa đảo danh tính tại Mỹ. Các phương pháp tiếp cận truyền thống về an ninh như sử dụng mật khẩu, phần mềm chống virus hoặc tường lửa... không phải là những cách tiếp cận toàn diện. Các phương pháp tiếp cận dựa trên quy tắc cũng có nhiều khiếm khuyết - chúng được thiết kế để chỉ có thể phát hiện những virus hay các hoạt động lừa đảo đã được biết đến, và thường chỉ nhìn vào một nguồn dữ liệu duy nhất.

Trong vòng năm năm tới, mỗi người trong số chúng ta sẽ có thể được bảo vệ bởi một lính gác kỹ thuật số của riêng mình. Lính gác đó sẽ được đào tạo để tập trung vào những con người và nội dung mà nó tin tưởng, cung cấp một cấp độ mới về bảo vệ chống lại hoạt động đánh cắp định danh. Hoạt động bảo mật sẽ so sánh các dữ liệu theo ngữ cảnh, tình huống và lịch sử để xác minh danh tính của một người trên các thiết bị khác nhau. Bằng cách học hỏi về người dùng, lính gác kỹ thuật số có thể suy luận ra đâu là hoạt động bình thường, hợp lý và đâu là những gì không bình thường, không hợp lý, tức là đóng vai trò của một nhà tư vấn khi người dùng đòi hỏi.

Hiện nay, các nhà khoa học của IBM đang sử dụng các công nghệ học máy để hiểu được hành vi của các thiết bị di động trên một mạng lưới để đánh giá nguy cơ tiềm ẩn. Trong tương lai, hoạt động bảo mật sẽ trở nên linh hoạt hơn và phù hợp theo ngữ cảnh với thông tin 360 độ về dữ liệu, thiết bị và các ứng dụng, sẵn sàng để phát hiện ra những sai lệch có thể là nguyên nhân dẫn đến một cuộc tấn công và đánh cắp danh tính.

Thành phố sẽ giúp bạn sống trong lòng của nó

Đến năm 2030, các thị trấn và thành phố tại thế giới đang phát triển sẽ chiếm 80 phần trăm dân số đô thị, và đến năm 2050, cứ 10 người thì sẽ có tới 7 người là cư dân thành phố.

Trong vòng năm năm tới, các Thành phố thông minh hơn sẽ có thể hiểu được (theo thời gian thực) cách thức mà hàng tỷ sự kiện xảy ra, hiểu được về những gì mà người dân cần, những gì họ thích, những gì họ làm, và cách họ di chuyển từ nơi này đến nơi khác như thế nào. Chẳng mấy chốc nữa, các thành phố và các nhà lãnh đạo của các thành phố đó sẽ có thể hiểu được và sử dụng được những thông tin mới được công dân chia sẻ tức thì, biết được đâu là các nguồn lực cần thiết của thành phố, ở đâu và khi nào, vì vậy thành phố có thể tự động tối ưu hóa xoay quanh các nhu cầu của công dân.

Các thiết bị di động và tương tác trên mạng xã hội sẽ cho phép công dân xây dựng một mối quan hệ với các nhà lãnh đạo thành phố của họ. Khái niệm này đã được hiện thực hóa, ví dụ, ở Brazil, các nhà nghiên cứu của IBM đang phát triển một công cụ crowdsourcing (nguồn lực cộng đồng) cho phép người dùng báo cáo về những vấn đề truy cập thông qua điện thoại di động của họ, để giúp người khuyết tật di chuyển tốt hơn trong điều kiện có những khó khăn về giao thông đô thị.

Ở Uganda, UNICEF đang hợp tác với IBM để phát triển một công cụ tương tác xã hội cho phép giới trẻ giao tiếp với các nhà lãnh đạo chính phủ và cộng đồng về các vấn đề ảnh hưởng đến cuộc sống của họ.