Sân chơi trí tuệ dành cho sự sáng tạo

Với mục đích khơi dậy tiềm năng và phát huy tư duy sáng tạo nghiên cứu khoa học trong nhân dân, doanh nghiệp và thanh, thiếu niên, học sinh, đồng thời vận dụng các sáng kiến vào sản xuất, đời sống, từ nhiều năm nay, Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật tỉnh (viết tắt là Liên hiệp Hội) đã tổ chức thành công Hội thi sáng tạo kỹ thuật và Cuộc thi sáng tạo trong thanh, thiếu niên, nhi đồng. Thông qua hai cuộc thi đã mang lại những giá trị, hiệu quả thiết thực.

Sau khi Ban Giám khảo hai cuộc thi kết thúc phần chấm, đánh giá, chuẩn bị cho việc trao giải năm 2016 (sẽ tổ chức hôm nay, 19-12), được tận mắt chứng kiến các sản phẩm trưng bày tại Liên hiệp Hội, chúng tôi rất ngỡ ngàng khi thấy những  sản phẩm của các tác giả, nhóm tác giả thuộc nhiều thành phần khác nhau (nông dân, công nhân, học sinh…). Từ các sản phẩm tham gia dự thi cho thấy có nhiều đề tài, sáng chế hữu ích phục vụ trực tiếp trong sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và đời sống, góp phần tiết kiệm nguyên, nhiên liệu, hạ giá thành sản phẩm, bảo vệ môi trường. Đặc biệt là nhiều thanh, thiếu niên, nhi đồng của tỉnh đã biết tận dụng các sản phẩm tự nhiên sẵn có tại địa phương hoặc một số đồ phế thải để tạo ra những sản phẩm hữu dụng, giàu tính sáng tạo, như: Rô-bốt lau sàn; đèn ngủ tự xoay; thuyền chạy bằng nhiệt; tàu hải quân; tàu cảnh sát biển Việt Nam; kính tiềm vọng; bẫy bả diệt chuột, côn trùng trong sản xuất nông nghiệp… Qua đó cho thấy nhiều học sinh đã lấy tình yêu cuộc sống làm nguồn cảm hứng sáng tạo và gửi gắm tình yêu quê hương, đất nước, yêu biển đảo vào trong các sản phẩm phục vụ chính công việc học tập và cuộc sống hàng ngày. Điều đáng mừng là thông qua Cuộc thi đã giúp các em hiểu rằng, sáng tạo không phải là cái gì đó quá lớn lao, đó có thể là việc làm rất bình thường nhưng giúp giải quyết được những vướng mắc trong cuộc sống hàng ngày, hay làm tăng hiệu quả công việc.

Ông Nguyễn Văn Vỵ, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội cho biết: Các sản phẩm tham gia cả hai cuộc thi là Hội thi sáng tạo kỹ thuật lần thứ 8 và Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng lần thứ 2 năm 2016 đều tăng về số lượng, chất lượng. Nếu như trong Hội thi sáng tạo kỹ thuật lần thứ 7 có 36 hồ sơ dự thi cấp tỉnh, thì tại Hội thi lần thứ 8 nâng lên 42 hồ sơ. Đối với Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng lần thứ nhất nhận được trên 30 mô hình, sản phẩm, thì trong lần thứ hai này Ban Tổ chức đã nhận được trên 100 sản phẩm, mô hình đủ điều kiện dự thi, thuộc 4 lĩnh vực: Đồ dùng dành cho học tập; sản phẩm thân thiện với môi trường; các dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em; bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế. Theo đánh giá của Ban Tổ chức, Ban Giám khảo, chất lượng các công trình và số lượng giải cũng được đánh giá cao hơn. Đối với Hội thi sáng tạo kỹ thuật lần thứ 8 được tổ chức thành 2 cấp (cấp ngành và cấp tỉnh; đối với cấp ngành được tổ chức tại Liên đoàn Lao động tỉnh, Hội Nông dân tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh và Tỉnh đoàn). Sau khi cấp ngành tổ chức chấm, trao giải, đồng thời chọn những đề tài, dự án dự thi đủ tiêu chuẩn để gửi lên cấp tỉnh (cơ quan Thường trực là Liên hiệp Hội). Thông qua việc tổ chức cuộc thi này đã phát huy sự sáng tạo của các tầng lớp nhân dân vào sản xuất, đời sống.

Trao đổi cùng chúng tôi, anh Trần Ngọc Dũng, công nhân Phân xưởng sửa chữa Công ty Nhiệt điện Cao Ngạn - TKV có 1 đề tài tham gia Hội thi sáng tạo kỹ thuật lần thứ 8 cho biết thêm: Từ thực tế công việc hàng ngày tại Phân xưởng, tôi không ngừng mày mò nghiên cứu, đề xuất thực hiện các sáng kiến hợp lý hóa sản xuất, áp dụng vào thực tiễn. Tôi vui nhất là những tâm huyết của những người công nhân trực tiếp đã được lãnh đạo Công ty quan tâm luôn lắng nghe và ủng hộ nhiệt tình. Chính sự khích lệ ấy đã giúp chúng tôi có động lực để tiếp tục sáng tạo, đóng góp xây dựng đơn vị ngày càng phát triển.

Được biết tại Hội thi sáng tạo kỹ thuật lần thứ 8, anh Trần Ngọc Dũng gửi tham gia đề tài “Thay đổi thiết kế van đầu vào bộ phận chuyển tro bay”. Giá trị làm lợi của sáng kiến trong đề tài này là 1.040 triệu đồng (Tính riêng cho phần cơ khí, không tính phần điều khiển, điện tử, hiệu quả vận hành, đặc biệt là hiệu quả bảo vệ môi trường…). Đề tài của anh Dũng được Hội đồng sáng kiến của Công ty nghiệm thu, đưa vào triển khai thực hiện và được biểu dương, khen thưởng, đồng thời đoạt giải Ba tại Hội thi sáng tạo kỹ thuật lần thứ 8.

Có thể khẳng định, Hội thi sáng tạo kỹ thuật và Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng được duy trì tổ chức trong những năm qua đã góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phong trào sáng tạo kỹ thuật trên địa bàn tỉnh theo hướng ngày càng quy mô hơn về số lượng cũng như chất lượng. Các cá nhân tham gia hoạt động sáng tạo kỹ thuật ngày càng tăng; những dự án, sản phẩm, mô hình dự thi đã mang lại nhiều hiệu quả thiết thực trong sản xuất, đời sống, góp phần bảo vệ môi trường...

Qua cuộc thi đã minh chứng rõ ràng: Khoa học phải từ sản xuất mà ra và quay trở lại phục vụ sản xuất. Tuy nhiên, theo đánh giá của Ban Giám khảo (là các nhà khoa học, nhà quản lý đầu ngành) thì một số công trình tham gia dự thi vẫn chưa đáp ứng đầy đủ 4 tiêu chí về “tính mới, tính sáng tạo, tính hiệu quả và khả năng áp dụng”; số công trình đưa ra được các giải pháp kỹ thuật mới chưa nhiều, còn áp dụng quy trình phổ biến. Cùng với đó, kinh phí dành cho việc hỗ trợ các cuộc thi hạn hẹp… Đây là những hạn chế cần được tập trung khắc phục trong thời gian tới.