Ứng dụng khoa học - công nghệ trong vận hành lưới điện phân phối

Năm 2017, hưởng ứng chủ đề “Đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ” do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) phát động, các đơn vị của Tổng công ty Điện lực miền bắc đã tích cực nghiên cứu, ứng dụng nhiều giải pháp khoa học công nghệ (KHCN) trong quản lý, vận hành lưới điện, đem lại hiệu quả lớn, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, chăm sóc khách hàng.

Mạnh dạn ứng dụng KHCN

Thời gian qua, Công ty Điện lực (CTĐL) Vĩnh Phúc là một trong những đơn vị dẫn đầu của Tổng công ty Điện lực miền bắc (EVNNPC) đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong phát triển lưới điện thông minh bước đầu và hệ thống dữ liệu từ xa đồng hồ đo điện (ĐHĐĐ) điện tử. Theo Phó Giám đốc CTĐL Vĩnh Phúc Lê Đức Thuận, từ năm 2013 đến nay, đã có 61 nghìn ĐHĐĐ khách hàng của 273 trạm biến áp (TBA) công cộng tại TP Vĩnh Yên và thị xã Phúc Yên được thay thế bằng ĐHĐĐ điện tử RF và thực hiện ghi chỉ số qua hệ thống đo xa tự động. Năm 2016, công ty nghiệm thu đưa vào vận hành chính thức hệ thống đo xa tại 750 điểm đo của các khách hàng có TBA chuyên dùng bán điện ba giá, được ghi chỉ số tự động bằng công nghệ GPRS/3G. Đến tháng 7-2017, công ty tiếp tục hoàn thành thay thế, lắp đặt mới 1.243 ĐHĐĐ điện tử ba giá có chức năng đo xa bằng công nghệ GPRS/3G cho các TBA công cộng và chuyên dùng bán điện một giá trên địa bàn.

CTĐL Vĩnh Phúc cũng là một trong những đơn vị dẫn đầu của EVNNPC đã xây dựng thành công hệ thống Mini SCADA điều khiển từ xa lưới điện trung áp nhằm theo kịp xu thế vận hành lưới điện theo hướng tự động hóa và hiện đại, phục vụ công tác quản lý kỹ thuật - vận hành, nâng cao độ tin cậy cung cấp điện. Hệ thống này được xây dựng từ tháng 2-2015, đến nay số nút điều khiển và thu thập thông số lưới điện trung áp là 59 nút. Trước kia, khi sự cố lưới điện được khách hàng báo hoặc trực TBA 110 kV, TBA trung gian báo về Điều độ thì mới biết được thông tin và tiến hành xử lý.

Giám đốc CTĐL Thái Nguyên Đinh Hoàng Dương cho biết: Công ty đã ứng dụng KHCN truyền thông 3G thực hiện đưa 12 máy cắt recloser về điều khiển tại phòng điều độ đã góp phần giảm thời gian xử lý sự cố khi mất điện từ 30 đến 45 phút. Trước đây, khi một đường dây mất điện mà máy cắt tự đóng không thành công thì công ty phải cử công nhân quản lý đi đọc thông số sự kiện tại các máy cắt và thực hiện đóng lại. Ứng dụng này góp phần làm giảm 33% chỉ số SAIDI sự cố so kế hoạch. Công ty đã đầu tư lắp đặt 80 bộ cảnh báo sự cố có cổng kết nối và truyền gửi tín hiệu, các thông tin vận hành về trung tâm điều khiển, đồng thời gửi tin nhắn tới các số điện thoại lãnh đạo qua các giao thức tiên tiến, có thể theo dõi các thông số vận hành trực tuyến của lưới điện trung tâm điều khiển xa tại Phòng Điều độ và các điện lực. Khi xảy ra sự cố sẽ phát hiện được ngay, góp phần giảm thời gian phân đoạn tìm sự cố. Thực hiện phối hợp triển khai trung tâm điều khiển xa kết nối các TBA 110 kV về công ty trên phần mềm SCADA DMS thu thập giám sát và điều khiển xa hệ thống điện, từ đó ứng dụng việc đo xa, việc giám sát điện áp hiển thị tại Phòng Điều độ, do đó việc điều chỉnh điện áp tại các giờ cao điểm được chính xác, kịp thời và chủ động hơn mà không cần sự phản hồi của khách hàng về chất lượng điện áp; việc sử dụng hệ thống này còn góp phần làm giảm tổn thất trên lưới điện trung thế.

Lợi ích thiết thực cả hai phía

Theo đánh giá của CTĐL Vĩnh Phúc, việc ứng dụng ĐHĐĐ điện tử vào đo đếm điện năng giúp ích cho cả hai bên mua và bán điện. Với tính năng tiên tiến, công-tơ điện tử RF và hệ thống đo xa tự động AMR do công ty triển khai lắp đặt đã mang lại nhiều lợi ích cho phía khách hàng sử dụng điện như biết phụ tải thực tế đang sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả; dễ phát hiện xảy ra rò điện tại các thiết bị sử dụng lâu năm, chất lượng cách điện bị suy giảm, qua đó ngăn ngừa tai nạn điện trong nhà khách hàng; dễ dàng giám sát được chỉ số và điện năng, hoàn toàn bảo đảm chính xác và minh bạch. Đối với đơn vị kinh doanh điện năng, ĐHĐĐ điện tử đo xa giúp bảo đảm an toàn cho người lao động; thu thập được dữ liệu sử dụng điện của khách hàng, từ đó có kế hoạch đầu tư phù hợp, hiệu quả trong cấp điện; tránh sai sót trong khâu ghi và nhập chỉ số.

Phó trưởng Phòng Điều độ CTĐL Vĩnh Phúc Nguyễn Thanh Lâm khẳng định: Từ khi đưa hệ thống Mini SCADA vào vận hành, các thông số lưới điện được tự động truyền về Phòng Điều độ để phục vụ chỉ huy vận hành lưới điện theo thời gian thực. Khi sự cố lưới điện xảy ra, người vận hành biết được ngay và thao tác đóng, cắt thiết bị từ xa kể cả trong mưa bão, ban đêm; khai thác thông tin sự cố, cài đặt chỉnh định rơ-le từ xa; khoanh vùng sự cố bằng phần mềm thông minh, từ đó giảm thời gian mất điện của khách hàng, giảm chi phí sản xuất, nâng cao năng suất lao động, nâng cao chỉ số độ tin cậy cung cấp điện. Những đột phá trong việc ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ kinh doanh và dịch vụ khách hàng nhận được tín hiệu phản hồi tích cực từ khách hàng. Ông Nguyễn Văn Minh ở số 11, ngõ 3, phố Chùa Hà, TP Vĩnh Yên cho biết: Trước đây, sử dụng ĐHĐĐ cơ rất nhiều phiền phức, nhất là thời điểm công nhân ngành điện ghi chỉ số ĐHĐĐ phải có người của gia đình tham gia, giám sát. Từ ngày lắp ĐHĐĐ điện tử đo xa, chỉ số sử dụng điện của gia đình được đo đếm rất chính xác, có thể cập nhật sản lượng sử dụng điện hằng ngày qua phần mềm đã được ngành điện công bố công khai, minh bạch.

Trưởng phòng Kinh doanh (CTĐL Thái Nguyên) Đặng Văn Hoạch cho biết: Đơn vị cũng áp dụng nhiều công nghệ hiện đại trong công tác kinh doanh và dịch vụ khách hàng. Từ năm 2015 đến nay, bằng việc triển khai cấp thẻ khách hàng tích hợp các thông tin trong thẻ tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng trong việc nộp tiền điện ở bất kể quầy thu nào của ngành điện cũng như cung cấp các thông tin để phục vụ cho việc sửa chữa khi có sự cố mất điện tại địa điểm dùng điện của khách hàng. Một số ứng dụng KHCN khác trong hoạt động kinh doanh và dịch vụ khách hàng đã được thực hiện, giúp giảm thấp nhất thời gian mất điện của khách hàng, nâng cao độ tin cậy cung cấp điện trên địa bàn…

Giám đốc CTĐL Thái Nguyên Đinh Hoàng Dương khẳng định, ứng dụng KHCN đã góp phần bảo đảm cung cấp đủ điện, an toàn, nâng cao năng suất lao động cũng như hiệu quả đầu tư kinh doanh, bảo vệ môi trường. Trong lĩnh vực dịch vụ khách hàng, các chỉ tiêu về thời gian mất điện, tần suất mất điện, thời gian giải quyết cấp điện mới… đã giảm đáng kể.