Đài Thiên văn Hòa Lạc sắp mở cửa đón khách

Ngày 9-1, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) cho biết, cụm công trình phục vụ phổ biến kiến thức về thiên văn, vũ trụ, gồm: Đài thiên văn Hòa Lạc, Bảo tàng Vũ trụ Việt Nam, Nhà chiếu hình vũ trụ sẽ được vận hành vào đầu quý 2-2019.

Cụm công trình được được khởi công từ năm 2015, tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc, do Trung tâm Vũ trụ Việt Nam là chủ đầu tư, với tổng kinh phí 60 tỷ đồng.

Đài Thiên văn Hòa Lạc có nhiệm vụ: Nghiên cứu về Vật lý thiên văn; phổ biến kiến thức về khoa học vũ trụ tới cộng đồng; hỗ trợ đào tạo cho học sinh, sinh viên, nhà thiên văn nghiệp dư, người yêu công nghệ vũ trụ, góp phần nâng cao chất lượng nhân lực trong lĩnh vực vật lý thiên văn và vũ trụ; hợp tác nghiên cứu với các nhóm nghiên cứu cùng lĩnh vực trong và ngoài nước. Thiết bị quan sát chủ yếu của Đài Thiên văn là kính thiên văn quang học phản xạ dạng Ritchey- Chretien có khẩu độ 50 cm, lớn nhất Việt Nam hiện nay. Khẩu độ lớn cho phép kính thu nhận được nhiều ánh sáng, nghĩa là nếu cùng một thời gian quan sát ở cùng một vùng trời, kính lớn phát hiện được nhiều vật thể sáng mờ nhạt hơn kính nhỏ, nếu cùng quan sát một vật thì kính lớn nhìn sáng hơn kính nhỏ và các chi tiết rõ ràng hơn kính nhỏ. Hệ số bội giác của kính thiên văn gấp 4000 lần so với mắt thường nhìn được. Đến nay kính thiên văn này có thể nhìn thấy vật thể xa nhất ở khoảng cách là 1,4 tỷ năm ánh sáng với điều kiện quan sát ở mặt đất.

Ngoài ra, kính thiên văn được trang bị hai thiết bị hỗ trợ quan trọng là bộ máy phân tích phổ Echelle ES0007 và camera PL16801 chuyên dụng cung cấp hình ảnh và quang phổ có độ phân giải phổ lớn (R=17000) trong vùng bước sóng rộng (2300 A0). Hệ thiết bị này cho phép thực hiện một số nghiên cứu mới và lý thú trong ngành vật lý thiên văn như: Cho phép chụp ảnh các thiên hà, tinh vân, hệ sao đôi; theo dõi các cơn bão và các hoạt động diễn ra trên bề mặt của một số hành tinh ở gần Trái Đất trong Hệ Mặt Trời như Sao Mộc, Sao Hỏa; theo dõi hoạt động của Mặt Trời; quan sát các hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời.

Nhà chiếu hình vũ trụ quy mô khoảng 100 ghế ngồi được thiết kế để chiếu phim về thiên văn, vũ trụ . Nhà chiếu được trang bị hệ thống sáu máy chiếu độ phân giải cao mang lại hiệu ứng 3D chân thực về bầu trời và các vì sao, đem lại cho người xem trải nghiệm như đang bay vào vũ trụ. Qua các bộ phim 3D ngắn sẽ cung cấp kiến thức cho người xem thiên văn học, giải thích một số hiện tượng thiên văn như sự phân định các mùa trong năm, sự thay đổi vị trí các thiên thể trên bầu trời, các hiện tượng quen thuộc như nhật thực, nguyệt thực.

Bảo tàng Vũ trụ Việt Nam sẽ trưng bày các hiện vật liên quan đến công nghệ vũ trụ, các mô hình về vệ tinh do các kỹ sư Việt Nam thiết kế, chế tạo.

Trước đó, tháng 9-2017, Đài thiên văn Nha Trang (đặt tại Hòn Chồng, Nha Trang, Khánh Hòa) cũng được Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đưa vào hoạt động. Các Đài thiên văn hướng đến mục tiêu nghiên cứu, phổ biến kiến thức về thiên văn học, về vũ trụ cho cộng đồng, trở thành nơi giao lưu giữa các nhà thiên văn trẻ, thiên văn nghiệp dư của Việt Nam chứ không hướng đến mục tiêu thương mại.Tuy nhiên, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đang tiến hành các thủ tục xin cơ chế thu chi tài chính riêng cho các Đài thiên văn Hoà Lạc và Nha Trang nhằm giúp các Đài thiên văn có thể dùng nguồn kinh phí thu được từ khách tham quan để chi trả cho hoạt động vận hành, bảo trì, bảo dưỡng hàng năm của công trình và trang thiết bị.