Các loài cá nước ngọt lớn đối diện nguy cơ tuyệt chủng

Trên khắp châu Âu, Bắc Phi và châu Á, dân số các loài động vật nước ngọt lớn đã giảm 97% kể từ năm 1970.

Theo các nhà khoa học tới từ Đại học Nevada, Mỹ, trong một nghiên cứu toàn diện đầu tiên về vấn đề này, quần thể những động vật lớn từng ‘thống trị’ các sông và hồ trên thế giới đã bị suy giảm trong 50 năm qua.

Một số loài động vật nước ngọt lớn đã bị tuyên bố tuyệt chủng, chẳng hạn như cá heo Trường Giang. Nhiều loài khác đang ở bên bờ vực tuyệt chủng, từ cá da trơn khổng lồ sông Mekong, cá đuối gai độc đến cá sấu Ấn Độ, cá tầm châu Âu. Chỉ còn 3 con rùa khổng lồ Trung Quốc còn sống sót và tất cả đều là con đực. Trên khắp châu Âu, Bắc Phi và châu Á, dân số các loài động vật nước ngọt lớn đã giảm 97% kể từ năm 1970.

Việc giết hại động vật để lấy thịt, da và trứng là nguyên nhân của sự suy giảm. Cùng với đó, loài người ngày càng "khát" nguồn nước ngọt sử dụng cho cây trồng, xây nhiều đập và làm cho tình trạng ô nhiễm ngày càng lan rộng.

Các nhà nghiên cứu cho biết, nhiều sinh vật là loài chủ chốt trong hệ sinh thái, chẳng hạn như hải ly, nếu những loài này mất đi sẽ ảnh hưởng đến tất cả các loài động vật, thực vật và sinh kế của hàng triệu người sống phụ thuộc vào dòng nước.

Sông Mekong ở Đông Nam Á là nơi sinh sống của nhiều loài cá khổng lồ trên Trái đất. Tuy nhiên, Zeb Hogan (thành viên nhóm nghiên cứu) cho biết, dân số các loài này ở sông Mekong đã giảm xuống gần như bằng không khi dân số loài người tăng nhanh và gây áp lực lên môi trường.

Sông Mekong cũng là ‘nhà’ của loài cá da trơn lớn nhất thế giới, có thể nặng gần 300 kg, bây giờ được phân loại là cực kỳ nguy cấp, trên bờ vực tuyệt chủng.

Không chỉ ở Mekong, sự mất mát nhanh chóng của những động vật lớn ở sông (loài nặng hơn 30 kg) đang xảy ra trên khắp thế giới.

Ngoài ra, cá tầm, từng một thời rất phổ biến ở châu Âu, đã bị tuyệt chủng ở tất cả các con sông lớn ở lục địa già, ngoại trừ loài Garonne ở Pháp, theo báo cáo của các nhà nghiên cứu trên tạp chí Global Change Biology.

Loài hải ly Á - Âu, một kỹ sư môi trường quan trọng, cũng bị suy giảm nghiên trọng, mặc dù đang được bảo tồn ở Vương quốc Anh, Cộng hòa Czech, Estonia, Phần Lan và các nơi khác.

Các khoa học nghĩ rằng Trái đất đang bước vào kỳ tuyệt chủng hàng loạt thứ sáu. Đây là lần đầu tiên sự tuyệt chủng hàng loạt được gây ra bởi một loài - con người - chứ không phải là những thay đổi của hành tinh. Trước đó, vào tháng 5, một nghiên cứu khác cũng cảnh báo việc giết hại động vật hoang dã đang làm xói mòn nền tảng của các nền kinh tế, sinh kế, an ninh lương thực, sức khỏe và chất lượng cuộc sống trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, nghiên cứu nói trên cũng nhắc đến một số kết quả của những nỗ lực bảo tồn bền bỉ, bao gồm sự gia tăng dân số 2 loài cá tầm ở Mỹ, hải ly Mỹ và cá heo sông Irrawaddy của châu Á - dù vậy loài cá heo này vẫn đang được xếp vào nhóm dễ bị tổn thương.