Bảo tồn và phát triển các nguồn gen quý hiếm

Những năm gần đây, số loài và số lượng cá thể của các loài động vật, thực vật đặc hữu, quý hiếm trên địa bàn tỉnh đang bị suy giảm nghiêm trọng. Bởi thế, tỉnh đã có nhiều biện pháp bảo vệ nguồn gen quý hiếm của các loài động, thực vật này

Thái Nguyên hiện có có 97 loài động vật, thực vật, thủy sản và tài nguyên vi sinh vật quý hiếm được ghi trong Sách đỏ Việt Nam. Tuy nhiên, do tác động của con người, trong những năm gần đây số loài và số lượng cá thể của các loài động vật, thực vật đặc hữu, quý hiếm trên địa bàn tỉnh đang bị suy giảm nghiêm trọng. Nhằm khôi phục bảo vệ các hệ sinh thái, sự đa dạng loài và đa dạng di truyền để bảo tồn đa dạng sinh học, giai đoạn 2014 - 2020, UBND tỉnh đã phê duyệt thực hiện Đề án khung nhiệm vụ khoa học và công nghệ về quỹ gen cấp tỉnh.

Mục tiêu của đề án là điều tra, đánh giá, đề xuất giải pháp bảo tồn nguồn gen động, thực vật, thủy sản và tài nguyên vi sinh vật quý hiếm trên địa bàn tỉnh làm cơ sở cho công tác bảo tồn, khai thác và phát triển; Lưu giữ, đánh giá di truyền các nguồn gen để phục vụ cho các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, gìn giữ đa dạng sinh học cho đời sau, phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy, đào tạo và sản xuất. Cụ thể, đối với các loại cây: Bảo tồn nguồn gen cây hồng, xã Việt Cường (Đồng Hỷ); Cây na (Võ Nhai); cây đậu tương cúc bóng (Võ Nhai); cây re hương; cây vù hương; cây định mật; cây Mã Tiền lông; cây nghiến gân ba; cây lan kim tuyến; cây bảy hóa một lá (Thất diệp nhất chi hoa).

Đối với các loại con: Bảo tồn nguồn gen dê cỏ, lợn đen (Định Hóa); Gà nhiều cựa của đồng bào Dao thị trấn Trại Cau (Đồng Hỷ); Gà ri vàng của đồng bào trại xã Tân Cương (T.P Thái Nguyên); Gà của đồng bào Mông huyện Đồng Hỷ và huyện Võ Nhai. Cá chạch sông, cá lăng chấm, cá nheo, cá chầy mắt đỏ, ếch Tam Đảo. Bảo tồn nguồn gen vi sinh vật trong phòng, chống bệnh cho cây chè (Nhóm trực khuẩn Bacillus thuringinencis và Nhóm xạ khuẩn Artinomycetes)

Sau hơn 6 năm triển khai thực hiện đề án, các giống cây, con đặc hữu, quý hiếm đã được điều tra, thu thập, được bảo tồn dưới các hình thức tại chỗ và chuyển chỗ. Việc tổ chức tốt công tác bảo tồn các loài sinh vật đặc hữu này để khai thác phục vụ nghiên cứu khoa học, sản xuất, đời sống… sẽ tạo thêm nhiều cơ hội để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Từ những kết quả đã đạt được của giai đoạn 2014-2020, Sở Khoa học và Công nghệ đang xây dựng Đề án khung nhiệm vụ khoa học và công nghệ về quỹ gen tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 - 2025 để tiếp tục thực hiện khai thác và phát triển; đưa vào sản xuất và thương mại hóa các nguồn đã được thu thập, lưu giữ ở giai đoạn trước và tiếp tục thu thập, lưu giữ, khai thác và phát triển các nguồn gen quy hiếm, đặc hữu mới.