Lành mạnh hóa thị trường in-tơ-nét

Những năm qua, thị trường dịch vụ in-tơ-nét băng rộng cố định mặt đất đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng thuê bao, công nghệ và dịch vụ, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Tuy nhiên, chất lượng của loại hình dịch vụ này thực tế vẫn có nhiều bất cập, còn tồn tại những hành vi cạnh tranh không lành mạnh như sự độc quyền cung cấp dịch vụ ở một số khu chung cư, cách tính giá cước thiếu minh bạch,... dẫn đến quyền lợi của nhiều người tiêu dùng bị xâm hại.

Quá nhiều than phiền

Vừa đăng ký sử dụng dịch vụ mạng in-tơ-nét cáp đồng trục của Viettel được khoảng bốn tháng với gói trả trước cả năm, anh Hoàng, ngụ tại một chung cư cao cấp trên đường Lê Văn Lương (Hà Nội) bất ngờ khi được nhà mạng thông báo cần chuẩn bị đăng ký gói in-tơ-nét cáp quang mới. Nguyên nhân là do toàn bộ hạ tầng mạng khu chung cư anh Hoàng đang ở được nâng cấp lên thành cáp quang, hệ thống cáp đồng trục không còn nên người dân dù muốn hay không, đều phải đăng ký gói dịch vụ in-tơ-nét mới nếu muốn tiếp tục sử dụng mạng. "Thôi thì, dù có đôi chút khiên cưỡng, nhưng nếu gói dịch vụ mới chất lượng tốt hơn, chúng tôi cũng hoàn toàn tán thành việc chuyển đổi. Tuy nhiên, cách làm của nhà cung cấp mạng khi thanh lý hợp đồng cũ lại gây rất nhiều bức xúc cho khách hàng" - anh Hoàng bực bội. Theo anh chia sẻ, trường hợp gói in-tơ-nét cáp đồng trục của gia đình anh còn hơn bảy tháng mới hết hạn, nhưng số tiền dư lại không được hoàn trả hay bù vào giá cước gói dịch vụ cáp quang mới như thông thường, mà đơn vị cung cấp dịch vụ "bảo lưu". Điều này có nghĩa, nếu sau này anh Hoàng sử dụng lại dịch vụ in-tơ-nét cáp đồng trục, số tiền này mới được trừ tiếp, còn nếu không, chẳng biết đến bao giờ được hoàn trả và rất có thể sẽ "mất trắng" vào tay nhà cung cấp mạng. "Thông thường, người tiêu dùng hầu như không bao giờ quay lại sử dụng dịch vụ cáp đồng trục khi hạ tầng cả khu chung cư thay hết bằng cáp quang. Đơn vị cung cấp mạng cũng biết rõ điều đó, nhưng vẫn dùng "chiêu trò" để chiếm đoạt tiền của khách hàng" - anh Hoàng nhận định.

Thời gian qua, các doanh nghiệp viễn thông có nhiều nỗ lực đem lại tiện ích cho người sử dụng, thị trường dịch vụ in-tơ-nét phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng. Tốc độ tăng trưởng thuê bao in-tơ-nét băng rộng cố định mặt đất các năm gần đây luôn ở mức cao, riêng năm 2015 tăng 26,8%. Mặc dù vậy, những bất cập như việc độc quyền cung cấp dịch vụ ở nhiều khu chung cư, khu đô thị khiến người tiêu dùng bị hạn chế sự lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ, rõ ràng đang gây bất lợi cho rất nhiều khách hàng. Ngoài trường hợp của anh Hoàng kể trên, anh Dũng, cư dân của khu chung cư Royal City (Hà Nội) cũng than vãn: "Nhiều khi biết tin nhà mạng khác tung ra khuyến mãi "khủng" mà chẳng đăng ký được, ở đây người dân chỉ có một sự lựa chọn duy nhất là Viettel". Bên cạnh đó, chất lượng dịch vụ thiếu ổn định cũng là vấn đề nhận được vô số phàn nàn của khách hàng. Một khách hàng của VNPT là anh Thủy (trú tại đường Hoàng Hoa Thám, Hà Nội) cho biết: Dù đăng ký gói in-tơ-nét cáp quang FiberHome với tốc độ tải xuống tối đa được quảng cáo lên tới 14 Mb/giây, nhưng mạng nhà anh thường xuyên "tậm tịt", nhất là trong khoảng thời gian cao điểm từ 18 đến 21 giờ hằng ngày. Bực tức hơn, thi thoảng, cứ dịp cuối tuần hay ngày nghỉ là mạng nhà anh Thủy lại "tắt ngóm", cùng với đó, dường như tổng đài hỗ trợ của VNPT cũng được tự động chuyển sang chế độ "bận liên tục" khiến anh Thủy đành "bó tay".

Siết chặt quản lý

Trước những bất cập nói trên, để tăng cường quản lý và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường dịch vụ truy nhập in-tơ-nét băng rộng cố định mặt đất, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Chỉ thị số 04/CT-BTTTT ngày 15-1-2016. Theo đó, yêu cầu Cục Viễn thông cần tăng cường hơn nữa công tác thực thi các quy định về quản lý giá cước, khuyến mại, chất lượng dịch vụ truy nhập in-tơ-nét của các doanh nghiệp,...; đồng thời phải công bố công khai thông tin về doanh nghiệp vi phạm pháp luật trên trang thông tin điện tử của đơn vị. Ngoài ra, Cục Viễn thông cần lập và công bố công khai địa chỉ tiếp nhận khiếu nại của doanh nghiệp, cũng như người sử dụng dịch vụ; qua đó, tiến hành tổng hợp, xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo các cơ quan liên quan giải quyết kịp thời các khiếu nại (nếu có). Đại diện Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, thời gian tới, Thanh tra Bộ sẽ phối hợp nhiều hơn với các đơn vị liên quan nhằm tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động cung cấp dịch vụ in-tơ-nét băng rộng mặt đất; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, nhất là hành vi độc quyền hay việc sử dụng công trình hạ tầng kỹ thuật viễn thông thụ động, không bảo đảm nguyên tắc người sử dụng dịch vụ được tự do chọn lựa doanh nghiệp viễn thông.

Sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan quản lý Nhà nước chắc chắn sẽ tạo ra những bước chuyển mình mới cho thị trường dịch vụ in-tơ-nét. Tuy nhiên, chúng tôi thiết nghĩ, vai trò then chốt trong việc "lành mạnh hóa" thị trường phải bắt đầu từ các doanh nghiệp viễn thông. Trong đó, nhấn mạnh yêu cầu cần công bố, niêm yết công khai và đầy đủ thông tin về các dịch vụ truy nhập in-tơ-nét đang được cung cấp, bao gồm: điều kiện sử dụng dịch vụ, chất lượng dịch vụ, giá cước và phương thức tính cước, khuyến mãi đi kèm cũng như những chi phí cần thiết khác để sử dụng dịch vụ (chi phí thiết bị, phụ kiện),... Bên cạnh đó, các nhà cung cấp dịch vụ phải tuân thủ nghiêm quy định của pháp luật về quản lý giá cước, quản lý khuyến mại và chất lượng dịch vụ; không bù chéo giữa các dịch vụ viễn thông; không "bắt tay ngầm" ký thỏa thuận với chủ đầu tư để độc quyền cung cấp dịch vụ viễn thông trong các khu chung cư, đô thị, khu công nghiệp,... Ngoài ra, cần đưa ra quy định rõ ràng yêu cầu chủ đầu tư xây dựng các công trình nói trên, trong quá trình thiết kế, xây dựng và ký thỏa thuận sử dụng hạ tầng viễn thông thụ động với các doanh nghiệp viễn thông, phải có trách nhiệm bảo đảm nguyên tắc người sử dụng phải được lựa chọn doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông; không được ký kết thỏa thuận độc quyền cung cấp dịch vụ in-tơ-nét với bất kỳ một doanh nghiệp nào.

Theo Điều 37, Nghị định số 174/2013/NĐ-CP ngày 13-11-2013 về Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện đã nêu rõ: Hành vi sử dụng công trình hạ tầng kỹ thuật viễn thông thụ động không bảo đảm nguyên tắc người sử dụng dịch vụ được tự do lựa chọn doanh nghiệp viễn thông trong các tòa nhà, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu đô thị và khu công nghệ thông tin tập trung, sẽ bị phạt tiền từ 30 đến 50 triệu đồng.