Những bất thường trong khi có thai chuyển dạ và hậu sản

Một số những bất thường có thể xảy ra trong quá trình mang thai hoặc trong chuyển dạ, cần phải phát hiện sớm và xử trí kịp thời vì những bất thường này đe dọa trực tiếp tới tính mạng của cả người mẹ và thai nhi.  

Những bất thường này có thể xảy ra từ từ nhưng cũng có khi xuất hiện một cách đột ngột và diễn biến rất nhanh chóng dẫn đến tử vong cho thai hoặc có khi cho cả mẹ lẫn thai nhi hoặc là để lại những tổn thương hay những di chứng nặng nề cho người mẹ.

Nếu có chảy máu trong ba tháng đầu phải nghĩ đến các khả năng có thể xảy ra như: dọa sảy thai và sảy thai, chửa ngoài tử cung, chửa trứng hoặc thai chết trong tử cung. Nếu chảy máu xảy ra trong ba tháng cuối và trong chuyển dạ thì cần phải xem chảy máu đó có phải là do rau tiền đạo, rau bong non hoặc dọa vỡ và vỡ tử cung hay không để xử trí kịp thời. Nếu chảy máu xảy ra sau khi đẻ thì thường là đờ tử cung, sót rau, chấn thương đường sinh sản như: rách âm hộ, rách âm đạo, rách tầng sinh môn, rách cổ tử cung và vỡ tử cung. Phải chú ý đến một số vấn đề khác như choáng trong sản khoa, tăng huyết áp, rối loạn tăng huyết áp trong thai nghén, tiền sản giật và sản giật, đẻ nhiều thai, các ngôi thế bất thường… đặc biệt là những tư vấn và quản lý và xử trí cho những phụ nữ bị nhiễm HIV khi có thai và khi sinh cũng như các trẻ có bà mẹ bị nhiễm HIV.

Xử trí sớm và thích hợp những biến chứng sản khoa là chìa khoá để làm giảm tử vong mẹ. Sự chậm trễ trong việc phát hiện nguy cơ và tai biến sản khoa sẽ ảnh hưởng lớn đến tính mạng của bà mẹ. Có ba yếu tố chậm trễ góp phần làm tăng nguy cơ tử vong mẹ đó là: Chậm trong việc quyết định sử dụng dịch vụ chăm sóc và đến cơ sở y tế; chậm trong việc chuyển lên cơ sở y tế thích hợp có khả năng giải quyết tốt nguy cơ gây tử vong mẹ; chậm trong việc chăm sóc và ra quyết định điều trị ( sự chậm trễ này liên quan đến cơ sở y tế khi không có những xử trí kịp thời và thích hợp sẽ làm tăng các biến chứng hoặc là chậm sự can thiệp của y tế dẫn đến tử vong mẹ).

Đôi khi những biến chứng sản khoa diễn ra rất nhanh chóng, gây tử vong cho bà mẹ mà không có dấu hiệu báo trước. Tuy vậy, phần lớn những tai biến này đều có thể xử trí được nếu như có sự chăm sóc thích hợp, sẵn sàng và nhanh chóng ở các cấp. Tại tuyến xã, sẽ thực hiện các dịch vụ chăm sóc, xử trí những trường hợp thông thường và dễ dàng, cần phát hiện sớm được các biến chứng và chuyển tuyến kịp thời. Tuyến huyện sẽ thực hiện việc truyền máu, can thiệp các thủ thuật tối thiểu về sản khoa, đồng thời phải chuẩn bị tốt phương tiện để chuyển tuyến nếu vượt quá khả năng. Trong những trường hợp đặc biệt, cần yêu cầu tuyến tỉnh phối hợp xử trí kịp thời để làm giảm nguy cơ tử vong bệnh nhân.