Họ là những người con tiêu biểu trong 63 nghìn đồng bào dân tộc thiểu số của huyện miền núi Định Hoá. Mỗi người được ví như những bông hoa đẹp đang từng ngày khoe sắc trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Tất cả họ đã và đang góp phần làm đổi thay diện mạo của từng bản, làng nơi vùng đất chiến khu xưa.
Tấm gương đầu tiên mà chúng tôi muốn nhắc tới là ông Nông Đình Quốc, dân tộc Tày ở thôn Bản Bắc 1, xã Điềm Mặc, người đã có 38 năm cống hiến cho sự nghiệp trồng người. Năm 2005, sau khi về nghỉ chế độ, ông đã cùng gia đình xoay hướng làm kinh tế V.A.C. Với lợi thế địa phương là nhiều đất rừng, ông đã đăng ký trồng và nhận khoán bảo vệ 10ha rừng. Ở những khoảnh đồi thấp, ông chủ động phát dọn, ươm trồng các loại chè giống mới. Được sự giúp đỡ về cây giống và kỹ thuật chăm sóc của phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, cộng với sự mày mò học hỏi của bản thân, hiện nay gia đình ông đang sở hữu hàng chục héc ta vườn rừng, cây lâu năm có giá trị kinh tế cao. Cùng với nguồn vốn tích lũy được, ông đã chủ động vay thêm vốn sản xuất từ Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT huyện để mua về 4 cặp bò sinh sản, hai con trâu và 6 con dê. Qua một thời gian chăn thả, chăm sóc, hiện giờ đàn gia súc của gia đình đã phát triển lên thành 25 con bò, 10 con trâu và 20 con dê. Không dừng ở đó, gia đình ông còn nuôi lợn nái, nuôi gà, vịt thịt và đào ao thả cá. Hàng năm gia đình ông xuất bán khoảng 300 con gà, vịt, ngan các loại và hàng tạ cá thịt. Ông vui mừng cho biết: “Với mô hình V.A.C kết hợp, trừ chi phí (chưa kể nguồn lợi từ trồng rừng) bình quân mỗi khẩu của gia đình có thu nhập từ 2 triệu đồng/tháng trở lên”.
Cùng với ông Nông Đình Quốc, trong lĩnh vực phát triển kinh tế gia đình của đồng bào dân tộc thiểu số ở Định Hoá còn có nhiều tấm gương tiêu biểu khác. Đó là gia đình ông Ma Đức Căm, dân tộc Tày, ở xã Phúc Chu trồng 13ha rừng, 1,5ha chè, 1,4ha lúa…, mỗi năm cũng cho thu nhập từ 200 đến 250 triệu đồng. Gia đình ông Vi Văn Tuyến, dân tộc Nùng, xã Bình Thành trồng 2,6ha rừng, 0,4ha chè, nuôi 60 con lợn nái, lợn thịt, bình quân thu nhập hàng năm đạt từ 100 đến 150 triệu đồng. Ngoài ra còn có hộ gia đình ông Hoàng Văn Tính, dân tộc Tày, xã Kim Phượng, chị Nguyễn Thị Tám, dân tộc Tày, xã Phượng Tiến… là những hộ sản xuất kinh doanh giỏi, tiêu biểu trong phát triển mô hình kinh tế V.A.C ở địa phương.
Ngoài phát triển kinh tế gia đình, đồng bào các dân tộc thiểu số trong huyện đã tích cực đóng góp sức lực cho các hoạt động xã hội, an ninh trật tự ở địa phương. Thời gian gần đây, người dân trong huyện thường nhắc đến tên ông Triệu Văn Bắc, dân tộc Dao, Trưởng xóm Thâm Tắng, xã Định Biên, người có công rất lớn trong vận động nhân dân tự nguyện hiến 3.000m2 đất làm đường vào Khu di tích hầm 5 cửa nơi ở và làm việc của Tổng cục chính trị-Bộ Quốc phòng thời kháng chiến 9 năm chống Pháp. Trao đổi với chúng tôi, ông Bắc cho biết: “Sau khi được vận động, trong xóm đã có gia đình ông Nông Trung Thành và bà Triệu Thị Tay, dân tộc Tày đã tự nguyện hiến ngay 1.000m2 đất cho Nhà nước làm đường vào khu di tích”. Được biết, ông Bắc còn là người mạnh dạn đứng ra xây dựng kế hoạch vận động nhân dân đóng góp trên 10 triệu đồng làm cầu cứng bắc qua suối nhằm giúp bà con đi lại dễ dàng ngay cả khi có lũ. Ông cũng là người bỏ công sức cùng bà con đóng góp tiền để láng bê tông 80m2 sân Nhà văn hoá xóm… Đã 8 năm nay xóm Thâm Tắng do ông làm Trưởng xóm đều được công nhận là khu dân cư tiên tiến, trong đó có 4 năm được công nhận làng văn hoá cấp huyện. Cùng với ông Bắc, ở các bản, làng trong huyện còn có nhiều người là đồng bào dân tộc thiểu số có uy tín với cộng đồng, luôn gương mẫu, trách nhiệm, tích cực vận động bà con thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, thực hiện nghĩa vụ công dân, đoàn kết vươn lên xây dựng cuộc sống mới. Tiêu biểu như ông La Công Lợi, dân tộc Tày, cán bộ tiền khởi nghĩa hiện đang ở thị trấn Chợ Chu; ông Phùng Đức Nự, dân tộc Nùng, xã Đồng Thịnh; ông Lý Phúc Lập, dân tộc Sán chí, xã Tân Thịnh; ông Triệu Quý Minh, dân tộc Dao, xã Phú Đình…
Trong lĩnh giáo dục, đào tạo cũng xuất hiện nhiều tấm gương sáng là các thày, cô giáo say mê nghề, hết lòng vì các học trò thân yêu, vì sự nghiệp trồng người. Tiêu biểu như thày giáo Ma Văn Đổng, dân tộc Tày, đang công tác tại Trường THPT Bình Yên; thày Trần Văn Hùng, dân tộc Sán chí, Trường THCS Bình Thành; cô Ma Thị Thậm, dân tộc Tày, Trường Mầm non thị trấn Chợ Chu… Trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng cũng có nhiều tấm gương tận tuỵ, tinh thần trách nhiệm cao góp phần bảo vệ sự bình yên của xóm bản như: Đồng chí Hoàng Văn Thuận, dân tộc Tày, công an thị trấn Chợ Chu; đồng chí Vi Văn Lắm, dân tộc Mông, cán bộ Công an huyện; đồng chí Đặng Xuân Đoàn, Ban chỉ huy Quân sự huyện…
Có thể nói, trong những năm qua những đóng góp từ sự vươn lên của trên 70% đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Định Hoá là rất lớn và đáng được trân trọng. Điều đáng mừng là hiện nay tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào chỉ còn trên 20%; trên 60% số hộ có xe máy, 80% số hộ có các phương tiện nghe nhìn…
