Năm 2020, trên địa bàn tỉnh xảy ra 22 đợt thiên tai, làm 2 người chết, 16 người bị thương, hư hỏng nhiều nhà ở, các cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và cuộc sống của người dân… Ước thiệt hại về tài sản do thiên tai gây ra gần 65 tỷ đồng.
Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh cũng xảy ra 4 đợt mưa vừa, mưa lớn, gây nhiều thiệt hại về tài sản tại 1 số địa phương. Đặc biệt, đã xuất hiện những tình huống bất ngờ, như trận mưa rạng sáng ngày 22-4 trên địa bàn huyện Đại Từ. Mặc dù mưa không quá lớn, xong đã xảy ra lũ ống, lũ quét và sạt lở đất, đá... gây thiệt hại nghiêm trọng các công trình giao thông, thủy lợi và tài sản của người dân. Tiếp đó, trận mưa đêm 25, rạng sáng 26-4, trên địa bàn huyện Đại Từ tiếp tục xuất hiện lũ quét và ngập úng cục bộ tại một số địa phương. Bên triền núi Tam Đảo tiềm ẩn nguy cơ sạt lở, đá lăn, khiến UBND xã Quân Chu phải thực hiện di dời khẩn cấp 12 hộ dân đang sinh sống.
Tại một số địa phương khác cũng đã ghi nhận lượng mưa rất to trong những ngày đầu tháng 5. Cụ thể, từ 19h ngày 4-5, đến 9h ngày 5-5, trên địa bàn Điềm Mặc (Định Hóa) lượng mưa đo được là 133,6 mm; Cù Vân (Đại Từ) 136,2 mm; Minh Lập (Đồng Hỷ) 115,1 mm,… Mưa lớn đã làm cho một số cầu tràn, ngầm tràn... ngập sâu, nước chảy siết, gây ảnh hưởng và thiệt hại về tài sản của Nhà nước và nhân dân như: Cuốn trôi 1 cầu dân sinh tại xóm Tân Sơn, xã La Bằng (Đại Từ); sạt lở 100m đường giao thông nội đồng; ngập úng một số tuyến đường giao thông, khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên (ngập sâu 10-40cm như: Đường Minh Cầu; Cụm công nghiệp số 2, thuộc tổ 12 phường Tân Lập; Trường THPT Sư phạm và khu dân cư số 3, phường Quang Trung; tổ 13, phường Gia Sàng)…
Ngoài các thiệt hại hiện hữu, các hiện tượng thời tiết kể trên còn tiềm ẩn nguy cơ sạt lở cao tại một số khu vực như: Bờ suối (khu vực đình chùa Trung Năng Hạ) xóm Trung Năng Hạ, xã Phúc Thuận (T.X Phổ Yên); khu vực chân núi Tam Đảo thuộc xóm Tân Tiến, xã Quân Chu (Đại Từ)…
Tiếp đó, rạng sáng 11-5, mưa lớn đã làm sạt lở khoảng 2.000m3 đất đá tại Mỏ đá Lân Đăm 2, thuộc xóm Lân Đăm, xã Quang Sơn (Đồng Hỷ), làm vỡ hỏng đường bê tông với chiều dài 50m và vùi lấp tuyến đường đi từ UBND xã vào xóm Lân Đăm làm hơn 100 người dân bị cô lập. 2 ngày sau, vào khoảng 18h, ngày 13-5, tại Mỏ đá Lân Đăm 3 của Công ty TNHH Chiến Thắng, ở xóm Thống Nhất, xã Quang Sơn xảy ra hiện tượng sạt lở đất đá với khối lượng lớn. Tại hiện trường có 3 tảng đá lớn lăn từ trên núi xuống làm hư hỏng khoảng 20m đường bê tông nông thôn; trong đó có 2 tảng to lăn xuống ruộng của bà con. Rất may không có thiệt hại về người…
Đó là những thiệt hại ban đầu ghi nhận chưa đầy đủ trong năm 2021. Trong khi đây mới chỉ vào đầu tháng 5, chưa đến cao điểm mùa mưa bão (thường bắt đầu từ tháng 6). Những diễn biến trên đã cho thấy phần nào sự khó khăn, phức tạp của công tác phòng, chống thiên tai trên địa bàn tỉnh.
Theo ông Trần Quốc Hưng, Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn tỉnh, mặc dù mùa mưa bão năm nay được cho là phù hợp với quy luật trung bình nhiều năm. So với năm trước thì nắng nóng có thể sẽ ít hơn, mưa không nhiều hơn nhưng lũ có khả năng cao hơn. Các hiện tượng thời tiết bất ngờ, nguy hiểm như dông sét, lốc, mưa đá có chiều hường gia tăng từ nay đến tháng 6. Sang tháng 10, lượng mưa lại có chiều hướng giảm xuống dưới mức trung bình nhiều năm.
Cũng theo ông Trần Quốc Hưng, trong năm nay nhiều trận mưa lớn cục bộ sẽ tiếp tục xuất hiện. Cùng với đó là các hiện tượng nguy hiểm như dông, lốc, sét, mưa đá, sạt lở đất ở các vùng đồi núi và ven sông. Điều này đòi hỏi các cấp chính quyền cần bám chặt các dự báo thông tin thời tiết, từ đó cảnh giác với khả năng lũ lên nhanh, bất ngờ, chảy siết trên các sông, suối nhỏ, đặc biệt trong khoảng thời gian từ nay đến tháng 8 để thông báo tới từng người dân nắm bắt tình hình. Còn trên hệ thống sông Cầu khả năng sẽ có 8-10 trận lũ.
Các chuyên gia còn khuyến cáo, cũng bởi dễ xuất hiện các hình thái thời tiết nguy hiểm kể trên trong mùa mưa bão năm nay nên khi hoạt động ngoài trời người dân cần hết sức lưu ý. Bên cạnh đó người dân cũng cần luôn sẵn sàng, nâng cao cảnh giác để ứng phó với thiên tai xảy ra, nhất là khi những dự báo đã rất sát về thời gian có thể xảy ra mưa dông lớn.
