Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV:

Đề xuất dùng nguồn thu từ xổ số đầu tư cho các công trình quan trọng ở địa phương

Đại biểu Quốc hội đề nghị để Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố quyết định việc sử dụng nguồn thu từ xổ số kiến thiết để đầu tư thêm cho những công trình có vai trò quan trọng với phát triển kinh tế của địa phương.

Cần giải pháp đột phá tháo gỡ điểm nghẽn trong giải ngân vốn đầu tư công

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Đoàn Bến Tre) phát biểu ý kiến ở hội trường sáng 2/11.

Tiếp tục Kỳ họp thứ 6, sáng 2/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025; kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025…

Tham gia ý kiến thảo luận, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Đoàn Bến Tre) cho biết, trong chỉ đạo điều hành, Chính phủ đã quyết liệt, năng động, thực hiện nhiều chính sách, giải pháp để có nguồn ngân sách thực hiện các chương trình đề ra trong Nghị quyết 43.

Chính phủ cũng đã thực hiện nhiều biện pháp miễn giảm thuế, phí, giúp thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh, tuy nhiên cũng làm ảnh hưởng tới chính quyền địa phương khi bị giảm nguồn thu.

Đại biểu cho rằng, để bù đắp lại các khoản chính quyền địa phương phải giảm theo chính sách của Chính phủ, cần tạo điều kiện cho địa phương có thể thu ở các lĩnh vực khác, để cân đối hài hòa giữa thu và chi ở các địa phương, nếu không sẽ giảm đến hàng nghìn tỷ đồng.

Đại biểu ví dụ, với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, hoặc các tỉnh ven biển, có nhiều tiềm năng phát triển năng lượng gió, cần tạo điều kiện cho các tỉnh phát triển lĩnh vực này để có nguồn thu bù đắp.

Bên cạnh đó, theo đại biểu, 21 tỉnh thành phía nam có lợi thế là có nguồn thu từ xổ số kiến thiết. Nguồn này cũng phục vụ cho đầu tư công, quá trình chi từ nguồn này, theo chính sách của Chính phủ, vừa qua đang dành hết cho giáo dục, y tế, xây dựng nông thôn mới.

Đại biểu đề nghị, nên để Hội đồng nhân dân của các tỉnh thành quyết định việc sử dụng nguồn thu từ xổ số kiến thiết để đầu tư thêm cho những công trình có vai trò quan trọng với phát triển kinh tế của địa phương.

Hiện nay, chúng ta đang tạo điều kiện cho các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ. Nhưng bên cạnh tự chủ cũng cần tạo điều kiện phù hợp để các đơn vị sự nghiệp công lập có nguồn thu, bảo đảm thu nhập, cuộc sống cho hàng nghìn cán bộ, nhân viên.

Trong khi đó, các bộ, ngành Trung ương chưa có hướng dẫn đầy đủ về tính đúng, tính đủ các dịch vụ để các đơn vị sự nghiệp công lập có điều kiện tự chủ. Đại biểu đề nghị Bộ Tài chính đặc biệt quan tâm đến vấn đề quan trọng này.

Các đại biểu Quốc hội dự phiên thảo luận.

Kinh tế nhà nước cần giữ vai trò nhà đầu tư chính của các hạ tầng giao thông chiến lược

Phát biểu ý kiến ở hội trường, đại biểu Phạm Văn Thịnh (Đoàn Bắc Giang) nhìn nhận, những kết quả tích cực của kế hoạch đầu tư công trung hạn là động lực chính thúc đẩy, giữ nhịp cho tăng trưởng 2023 và mở ra không gian tăng trưởng mới.

Với quan điểm, cách làm quyết liệt, tập trung của Quốc hội, Chính phủ và các địa phương, năm 2024-2025 kết quả, tác động của Kế hoạch đầu tư công trung hạn đến phát triển kinh tế-xã hội sẽ còn nổi bật hơn nữa.

Nêu ý kiến với Chính phủ, đại biểu cho rằng, thành phần kinh tế nhà nước cần phải là nhà đầu tư chính cho các dự án hạ tầng giao thông chiến lược, bởi thành phần kinh tế nhà nước có lợi thế tuyệt đối so với các nhà đầu tư khác về thời hạn thu hồi vốn đối với dự án đầu tư thông thường.

Chủ doanh nghiệp kinh tế tư nhân khi ra quyết định đầu tư thường chỉ tính thu hồi vốn trong khoảng 10 năm, cá biệt có thể lên đến 20 hay 25 năm; nhưng đối với nhà nước thời gian thu hồi vốn có thể lên đến 50 năm, thậm chí 70 đến 100 năm.

“Đây là một lợi thế tuyệt đối trong đầu tư, lợi ích đem lại của các dự án hạ tầng chiến lược về giao thông là lợi ích tổng hợp đa mục đích cả kinh tế-xã hội, thậm chí cả quốc phòng an ninh và chính trị”, đại biểu nhấn mạnh, đồng thời nêu rõ, lợi ích này không thể tính toán hết được về mặt kinh tế, trong khi với nhà đầu tư tư nhân, việc quyết định đầu tư chỉ được xem xét khi giá trị hiện tại dòng của dự án dương.

Đại biểu phân tích, với công nghệ thu phí như hiện nay, việc quản lý nguồn thu được khai thác các dự án giao thông chiến lược như đường cao tốc, cầu cảng biển, cảng hàng không đều dễ dàng được thực hiện và giám sát chặt chẽ nên thành phần kinh tế nhà nước quản lý sẽ không gặp phải thất thoát, loại trừ được cái gọi là “thất bại thị trường” của kinh tế nhà nước…

Các nghiên cứu mới nhất về nền kinh tế phát triển đều cho thấy, vai trò của kinh tế nhà nước tại các quốc gia này ngày càng quan trọng và mở rộng, thực hiện đúng vai trò dẫn dắt và sửa chữa các khuyết tật của kinh tế thị trường.

Từ phân tích trên, đại biểu đề xuất Chính phủ cần có giải pháp để đột phá phát huy vai trò của thành phần kinh tế nhà nước là nhà đầu tư các dự án hạ tầng giao thông chiến lược, cũng như quản lý vận hành khai thác các dự án này.

Vấn đề tiếp theo được đại biểu đoàn Bắc Giang nêu là Chính phủ đang tập trung nghiên cứu và đề xuất dự án đầu tư lớn cho giao thông đường sắt, dự kiến sẽ được thực hiện sau năm 2025. Tuy nhiên ngay trong thời điểm này, đại biểu nhận thấy có một hệ thống đường sắt có nhiều tiềm năng nhưng chưa được tập trung khai thác. Đó là hai tuyến đường sắt Kép (Bắc Giang) - Đồng Đăng (Lạng Sơn) và Lưu Xá (Thái Nguyên) - Kép - Cái Lân (Quảng Ninh) giao nhau tại ga Kép, Bắc Giang.

Đây là hai tuyến có khổ 1m43 duy nhất của cả nước được kết nối trực tiếp với hệ thống đường sắt của Trung Quốc, cách đầu mối trung tâm vận tải của Trung Quốc là thành phố Trùng Khánh chưa đến 1.200km. Đồng thời, ở phía Việt Nam tuyến được kết nối trực tiếp ra biển là cảng nước sâu Cái Lân có năng lực đón tàu container lên đến 70 nghìn tấn.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ nghiên cứu và đề ra các biện pháp, trong đó có bổ sung dự án nâng cao năng lực vận tải của hai tuyến đường sắt trên và cảng nước sâu Cái Lân vào đầu tư công trung hạn để nhanh chóng khai thác tiềm năng to lớn về tuyến vận tải đã có sẵn này.