Dừng hay giảm dạy thêm, học thêm?

Tranh luận về vấn đề dạy thêm học thêm lại nổ ra khi có báo cáo mới công bố chi phí học thêm là khoản lớn nhất đối với gia đình học sinh.

Học sinh rời lớp học thêm tại một điểm dạy tiếng Anh ở TP.HCM.

Trong lúc đó, Bộ GD-ĐT tiếp tục tham mưu đưa hoạt động dạy thêm, học thêm vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Đầu tháng 8 vừa qua, báo cáo phân tích ngành giáo dục Việt Nam năm 2011 - 2020, do Viện Khoa học giáo dục Việt Nam và UNESCO công bố, cho biết chi phí học thêm là khoản lớn nhất đối với gia đình học sinh (HS) phổ thông hiện nay. Theo đó, chi phí học thêm đối với tiểu học là 32%, THCS là 42% và THPT là 43%.

Nhiều phụ huynh có con học THCS cho rằng việc Bộ GD-ĐT có đề xuất miễn học phí cho tất cả HS cấp THCS kể từ năm học 2022 - 2023 là tín hiệu đáng mừng; tuy vậy, số tiền được miễn này chẳng thấm tháp gì với các khoản tiền học thêm mà phụ huynh phải bỏ ra hằng năm. Phụ huynh phải đóng rất nhiều tiền học buổi 2, tiền học thêm, học câu lạc bộ ngoài giờ…

Trong khi đó, đầu năm nay, trả lời ý kiến của cử tri tỉnh Hưng Yên, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết thời gian tới Bộ GD-ĐT tiếp tục tham mưu Chính phủ đề xuất Quốc hội đưa hoạt động dạy thêm, học thêm vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Sau đó, Bộ sẽ nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung quy định về quản lý hoạt động dạy thêm (sửa Thông tư số 17) nhằm bảo đảm phù hợp, thuận lợi cho công tác quản lý hoạt động này trong và ngoài nhà trường. Trước đó, năm 2019 và 2020, Bộ GD-ĐT đã 2 lần gửi văn bản kiến nghị với Bộ KH-ĐT đưa việc cấp phép tổ chức dạy thêm, học thêm văn hóa theo chương trình giáo dục phổ thông vào danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện để trình Quốc hội thông qua nhưng bất thành.

Khác nào “chạy sô” trong giáo dục

Theo dõi của PV Thanh Niên cho thấy, nhiều năm gần đây, năm nào cử tri của các địa phương cũng gửi đến Bộ trưởng Bộ GD-ĐT những băn khoăn, kiến nghị liên quan dạy thêm, học thêm. Nhiều bạn đọc (BĐ) Thanh Niên cũng thường xuyên gửi ý kiến về vấn đề này.

Theo BĐ Thien Long, phụ huynh và giáo viên (GV) đều đang bị cuốn theo chuyện này: “Dạy thêm và dạy miễn phí để lấy lại căn bản cho HS yếu hoặc bồi dưỡng cho HS giỏi thì hoan nghênh. Chứ dạy thêm như hiện nay là chuyện kinh doanh của một số GV. Phụ huynh thì chạy theo thành tích, cho con học trước để có điểm số cao, chứ không phải là học thêm. Hiện nay, ở một số thành phố lớn, GV dạy ở nhà một buổi 2 - 3 ca thì đây là ngành kinh doanh, chạy sô trong giáo dục chứ không phải là dạy thêm đúng nghĩa”.

BĐ Bong Su bày tỏ: “Dạy thêm môn đang học trong nhà trường là vô cùng lãng phí, tăng chi phí toàn dân, khiến thầy cô không dạy tận lực trong giờ, hiệu quả giảng dạy thấp”. Cùng quan điểm, BĐ Nguyễn Văn Thanh cho rằng: “Nếu thầy cô giáo hết lòng giảng dạy thì hầu hết HS đều học được ở trường. Trường lớp khang trang không dạy HS tận tâm, tận tình mà lại đem HS đến những nơi không đảm bảo vệ sinh môi trường để dạy, hết sức nghịch lý!”.

“Tôi không phản đối việc học thêm, bởi trong một số trường hợp là cần thiết. Tuy nhiên, việc học thêm một cách quá đà như hiện nay thì thật tai hại. Các bậc cha mẹ không nhận thức được rằng họ đang bỏ ra rất nhiều tiền để thuê người biến những đứa con của mình thành đứa trẻ thụ động, khi việc làm bài tập đã được GV làm thay còn thể trạng thì yếu ớt vì bị nhốt trong lớp suốt ngày”, BĐ tothanp…79@gmail.com viết.

Cần xử lý tận “gốc”

Theo nhiều BĐ, năm nào Bộ GD-ĐT cũng hứa chấn chỉnh, có giải pháp ngăn chặn tình trạng dạy thêm, học thêm, nhưng với thực tế giáo dục hiện nay khó tránh được chuyện này. “Chỉ học trong nhà trường không thôi mà không học thêm thì làm sao thi được đại học. Các vị thử nghĩ xem, ở trường học rất nhiều môn nên không thể học chuyên sâu được. Các vị cũng đã đi học rồi, phải học thêm mới nâng cao được”, BĐ Dantocviet viết. Tương tự, BĐ 44933 ý kiến: “Nội dung của chương trình giáo dục quá nặng, HS không tiếp thu kịp, dẫn đến chuyện dạy thêm, học thêm. Một bộ phận GV làm biến tướng chuyện dạy thêm học thêm thành vết gợn trong ngành giáo dục. Để cấm rất khó vì cái gốc của vấn đề chưa được giải quyết, chuyện dạy thêm học thêm vẫn có thể len lỏi tồn tại”.

“Hằng năm, nguồn thu từ dạy thêm, học thêm của một bộ phận nhỏ GV có dạy thêm là rất lớn. Có GV thu nhập hằng tháng từ dạy thêm lên tới cả trăm triệu đồng, trong khi mỗi tháng lương từ ngân sách cũng chỉ 6 - 8 triệu đồng. Bộ GD-ĐT phải hạn chế việc dạy, học thêm tràn lan như hiện nay bằng cách xóa bỏ các thành tích “đua chen” hình thức. Quản lý nội dung đề kiểm tra giữa kỳ và cuối kỳ (kiến thức thật cơ bản và thống nhất trên toàn quốc). Giảm thời lượng học thêm, hướng các em vào nhiều hoạt động văn nghệ, thể thao, các hoạt động xã hội, giúp đỡ gia đình... Lâu nay nhà trường, gia đình bắt các em lao vào học nhồi nhét, học để lấy thành tích, rất lãng phí thời gian và tiền của. Cần giáo dục các em có trách nhiệm với bản thân, gia đình, tập thể và xã hội, phát triển ngành nghề tương lai theo năng lực và nhu cầu bản thân”, BĐ Thanh Nhàn hiến kế.