Điểm sáng về phát triển sản phẩm OCOP

Bắc Kạn là một trong những tỉnh sớm triển khai rất bài bản chương trình mỗi làng, xã một sản phẩm (OCOP). Nhờ đó, đến nay, tỉnh đã có số lượng sản phẩm OCOP thuộc tốp đầu vùng miền núi, nhiều sản phẩm xuất khẩu mang lại giá trị kinh tế cao.

Mô hình trồng bí xanh thơm, sản phẩm OCOP 3 sao, gắn với du lịch nông thôn tại huyện Ba Bể.

Triển khai thực hiện chương trình, Tỉnh ủy Bắc Kạn đã ban hành Chỉ thị riêng yêu cầu các địa phương tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đề án: “Mỗi xã, phường một sản phẩm giai đoạn 2018-2020”. Hơn 1.000 buổi tuyên truyền, 90 hội nghị tập huấn, 2.000 cuốn Sổ tay thành lập và hoạt động Hợp tác xã; 2.100 Sổ tay chính sách Hợp tác xã; 11.300 cuốn tài liệu giới thiệu chủ trương, chính sách của Đảng về kinh tế tập thể; 8.000 tờ gấp tuyên truyền... đã giúp nông dân hiểu rõ về đề án.

Bắc Kạn tổ chức dạy nghề cho hơn 6.840 lao động nông thôn; trong đó, nhiều lao động là thành viên các hợp tác xã, tổ hợp tác tham gia đề án OCOP. Giai đoạn 2018-2020, tỉnh có 41 dự án nâng cao năng lực sản xuất cho các chủ thể phát triển sản phẩm OCOP. Tỉnh đầu tư hơn 84 tỷ đồng từ nhiều chương trình để phát triển sản phẩm OCOP, trong đó, hỗ trợ chủ thể tham gia đề án hơn 34 tỷ đồng.

Khi thực hiện OCOP, Bắc Kạn đã tập trung nghiên cứu phát triển, hoàn thiện sản phẩm, xây dựng mẫu mã, tiêu chuẩn chất lượng, tổ chức sản xuất và xúc tiến thương mại. Các sản phẩm được lựa chọn phát triển đa dạng từ đồ uống, thảo dược, vải may mặc đến đồ lưu niệm, nội thất, trang trí, sản phẩm du lịch nông thôn... Khi triển khai, đã có rất nhiều chủ thể tham gia sản xuất như: Hợp tác xã, tổ hợp tác, công ty TNHH, công ty cổ phần, doanh nghiệp tư nhân, hộ sản xuất, kinh doanh...

Để bảo đảm chương trình đạt hiệu quả, hằng năm, tỉnh đều tổ chức sơ kết, đánh giá những kết quả phát triển và thương mại hóa sản phẩm, từ đó phân hạng để có giải pháp hỗ trợ xúc tiến thương mại hoặc cải tiến sản phẩm cho phù hợp.

Bắc Kạn đã triển khai nhiều hợp phần, trong đó các hợp phần quan trọng là hình thành và tái cơ cấu các tổ chức kinh tế tại cộng đồng, dưới dạng hợp tác xã và doanh nghiệp; nghiên cứu và phát triển sản phẩm; xúc tiến thương mại và đào tạo nguồn nhân lực tại cộng đồng tham gia OCOP. Nhà nước đóng vai trò tạo sân chơi, hỗ trợ chính sách, thông tin thị trường và xúc tiến thương mại.

Sự dẫn đường từ Chương trình OCOP đã mang lại những khởi sắc cho xây dựng nông thôn mới khi thu nhập của chủ thể chính là người dân từng bước ổn định và nâng cao. Phần lớn các hợp tác xã tại Bắc Kạn đã có một hoặc nhiều sản phẩm OCOP, được tiêu thụ rộng rãi trên cả nước và xuất khẩu.

Điển hình như Hợp tác xã Tài Hoan, huyện Na Rì, doanh thu năm 2021 đạt 21 tỷ đồng, tạo việc làm cho 20 lao động chính thức và 500 thành viên liên kết; sản phẩm được xuất khẩu sang thị trường châu Âu. Mới nhất, trong tháng 10, Hợp tác xã Thanh Tâm, huyện Chợ Đồn đã xuất khẩu lô sản phẩm rượu OCOP 3 sao đầu tiên sang thị trường Nhật Bản.

Đến nay, Bắc Kạn có 155 sản phẩm được công nhận từ 3 sao trở lên, trong đó có một sản phẩm 5 sao quốc gia, 11 sản phẩm 4 sao, 143 sản phẩm 3 sao cấp tỉnh. Nhiều năm liền, Bắc Kạn đứng thứ hai cả nước (sau Quảng Ninh) về số lượng sản phẩm OCOP. Kết quả nêu trên vượt xa so với mục tiêu ban đầu của chương trình là phát triển sản xuất, kinh doanh ít nhất từ 30-40 sản phẩm truyền thống đặc sắc tại các cộng đồng trong tỉnh.

Các sản phẩm OCOP ngày càng được đầu tư nâng cấp, đạt tiêu chuẩn được người tiêu dùng đón nhận; cộng đồng các doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia OCOP ngày càng có bước trưởng thành và phát triển.

Nhờ chủ động của tỉnh, nhiều nông dân đã thành thạo việc đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử, nhiều hợp tác xã mặc dù dịch COVID-19 diễn biến phức tạp nhưng vẫn đạt doanh thu tốt. Bắc Kạn đã hỗ trợ tám hợp tác xã xây dựng website thương mại; hỗ trợ các hợp tác xã, doanh nghiệp xây dựng gian hàng trên các sàn thương mại điện tử lớn; đăng tải 131 sản phẩm OCOP 3 sao lên địa chỉ www.ketnoiocop.vn.

Tỉnh hỗ trợ 45 hợp tác xã, doanh nghiệp, tổ hợp tác học tập kỹ năng bán hàng trên sàn thương mại điện tử. Qua đó, đã đưa 56 sản phẩm lên sàn giao dịch điện tử Shopee, Lazada...; chín sản phẩm được ký kết tiêu thụ với siêu thị Big C. Toàn bộ sản phẩm OCOP đều được tỉnh hỗ trợ đưa lên sàn thương mại điện tử VoSo và sàn thương mại điện tử Postmart.

Bắc Kạn phấn đấu đến năm 2025 có hơn 200 sản phẩm OCOP, trong đó có ít nhất 2 sản phẩm đạt 5 sao quốc gia.