Khó khăn trong thu tiền cấp quyền sử dụng đất

Năm 2022, Thái Nguyên được Bộ Tài chính giao thu ngân sách 14.553,5 tỷ đồng; HĐND tỉnh giao thu 18.000 tỷ đồng. Trong đó, thu nội địa là 15.660 tỷ đồng, còn lại 2.340 tỷ đồng thu từ hoạt động xuất nhập khẩu. Tính đến hết tháng 10, tổng thu ngân sách toàn tỉnh đạt 15.106 tỷ đồng, bằng 103,8% dự toán Bộ Tài chính giao, bằng 83,9% dự toán tỉnh giao. Tuy nhiên, thu từ tiền cấp quyền sử dụng đất mới đạt 2.862/4.660 tỷ đồng so với kế hoạch.

Thị trường bất động sản trầm lắng ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu tiền cấp quyền sử dụng đất của tỉnh Thái Nguyên trong những tháng gần đây.

Theo ông Đỗ Trọng Nghĩa, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh: Lũy kế đến hết tháng 10, thu nội địa do ngành Thuế thực hiện đạt 12.351 tỷ đồng, bằng 81,7% kế hoạch năm tỉnh giao. Trong đó, thu cân đối - các khoản thuế, phí (trừ tiền sử dụng đất) được 9.488 tỷ đồng, đạt 86% dự toán tỉnh giao, đảm bảo tiến độ thu bình quân của năm. Tuy nhiên, đối với nguồn thu tiền sử dụng đất mới đạt 60% kế hoạch năm. Do đó, nhiệm vụ thu trong 2 tháng cuối năm khá nặng nề.

Tìm hiểu thực tế chúng tôi được biết, có nhiều nguyên nhân khiến thu tiền sử dụng đất 10 tháng qua đạt thấp so với kế hoạch. Đầu tiên phải kể đến việc cho vay của nhiều ngân hàng đối với nền kinh tế nói chung, thị trường bất động sản nói riêng bị hạn chế từ quý III trở lại đây. Điều này đã và đang tác động trực tiếp đến nguồn thu này.

Cụ thể, trong 6-7 tháng đầu năm, việc vay vốn ngân hàng khá thuận lợi giúp người vay có khả năng và sự chủ động trong thực hiện các giao dịch bất động sản. Tuy nhiên, bắt đầu từ khoảng tháng 7 trở lại đây, việc vay vốn không còn dễ dàng như trước đã khiến thị trường này trở nên trầm lắng.

Điều này phần nào được thể hiện qua những lần đấu giá đất các khu dân cư, khu đô thị trong thời gian gần đây. Đã không còn cảnh “tranh mua, tranh bán” với mỗi lô đất lên tới hàng chục hồ sơ tham gia đấu thầu và giá trị tăng thêm gấp 3-4 lần giá khởi điểm. Thay vào đó, số lượng hồ sơ tham gia đấu rất ít, mức trúng đấu giá cũng chỉ đảm bảo theo quy định.

Gần đây nhất, ngày 11/11/2022, Trung tâm Dịch vụ Đấu giá tài sản (Sở Tư pháp) tổ chức đấu giá lần 2 đối với 50 lô đất tại Khu dân cư tổ dân phố Nhị Hòa, phường Đồng Bẩm (TP. Thái Nguyên) nhưng không có người tham gia. Trong khi đó, theo kỳ vọng, khu đất này có thể mang lại cho ngân sách Nhà nước ít nhất là trên 155 tỷ đồng.

Theo kế hoạch, đầu tháng 12 này, TP. Thái Nguyên sẽ tiếp tục thực hiện đấu lần 2 đối với 4 khu dân cư tại các xã, phường (Huống Thượng, Đồng Bẩm, Quyết Thắng, Thịnh Đán), với tổng số tiền theo giá khởi điểm là 473 tỷ đồng.

Không chỉ tín dụng cho vay bị hạn chế, lãi suất ngân hàng những tháng gần đây tăng “chóng mặt” cũng khiến người dân trở nên kém mặn mà với đất. Không ít người thậm chí chấp nhận bán lỗ để thu hồi vốn hoặc trả nợ ngân hàng. Cũng vì lãi suất cao nên nhiều người thay vì đầu tư vào đất đã chuyển sang gửi tiết kiệm tại ngân hàng. Thực tế này đã và đang tác động không nhỏ đến nguồn thu cấp quyền sử dụng đất năm 2022 của tỉnh.

Khó khăn là vậy nhưng Thái Nguyên vẫn đặt mục tiêu quyết tâm hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách một cách toàn diện. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến nguồn thu cấp quyền sử dụng đất.

Theo đó, đối với các huyện có hồ sơ về xác định giá đất sẽ được các sở, ngành chức năng thực hiện thẩm định trong thời gian sớm nhất để trình UBND tỉnh ra quyết định phê duyệt, tạo điều kiện cho các địa phương tiến hành các bước đấu giá.

Mặt khác, một số địa phương có số thu từ cấp quyền sử dụng đất lớn như TP. Phổ Yên, TP. Thái Nguyên... đã và đang thực hiện rà soát đối với từng dự án, đặc biệt là những dự án có tính khả thi cao để đưa ra các giải pháp đi kèm cụ thể, nhằm mang lại hiệu quả cao nhất khi thực hiện việc đấu giá.

Một số giải pháp cũng được quan tâm hiện nay đó là đẩy mạnh cung cấp thông tin, mời gọi các nhà đầu tư trong và ngoài tỉnh tham gia đấu giá các khu đất; tiếp tục làm tốt việc công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; danh mục các dự án đã được cấp có thẩm quyền thông qua để người dân có được thông tin đầy đủ, từ đó lựa chọn địa điểm, lĩnh vực đầu tư phù hợp, hiệu quả…