Kỹ năng cơ bản trong tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản

Tư vấn là một phần quan trọng trong dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS), đó là quá trình giao tiếp giữa cán bộ tư vấn và khách hàng. Tư vấn cần dựa trên sự tin cậy, tôn trọng lẫn nhau, nhằm giúp khách hàng có hiểu biết đúng, biết cách xử trí và quyết định các vấn đề về SKSS của bản thân.

Cán bộ y tế làm tư vấn phải có kiến thức chuyên môn về chăm sóc SKSS, hiểu biết các quy trình và có kỹ năng tư vấn. Tư vấn về chăm sóc SKSS phải dựa trên nhu cầu, mong muốn của khách hàng. Tư vấn về chăm sóc SKSS có những cấp độ khác nhau, cán bộ y tế làm công tác tư vấn tại y tế cơ sở giúp khách hàng có thông tin và nhận biết tình trạng sức khoẻ hiện tại của bản thân, biết hành động để cải thiện sức khoẻ và trong trường hợp cần thiết có thể đến nơi tư vấn hoặc điều trị chuyên sâu. Tư vấn y tế tuyến trên thường tập trung vào những dịch vụ tư vấn chuyên sâu, mỗi cuộc tư vấn có thể có mục tiêu, nội dung, phương pháp cụ thể khác nhau nhưng đều có chung các kỹ năng, yêu cầu và các bước tư vấn.

Để đạt được yêu cầu của một cuộc tư vấn có chất lượng, cán bộ tư vấn cần đảm bảo giữ bí mật, không tiết lộ thông tin về khách hàng nếu chưa được khách hàng đồng ý. Tôn trọng khách hàng bất kể họ là ai và họ có vướng mắc gì, chấp nhận mà không phán xét. Phải kiên trì lắng nghe để hiểu rõ nhu cầu và mong muốn của khách hàng. Đặt mình vào hoàn cảnh của khách hàng để hiểu họ nghĩ gì, muốn gì và làm thế nào để giúp họ. Muốn tư vấn có hiệu quả cần xây dựng mối quan hệ thoải mái, tin cậy, cởi mở và tôn trọng giữa cán bộ tư vấn và khách hàng. Cán bộ tư vấn cần cung cấp những thông tin chính xác mà khách hàng muốn biết và cần biết, bao gồm cả những yếu tố không thuận lợi và nguy cơ, sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, tránh dùng thuật ngữ chuyên môn, khuyến khích khách hàng hỏi lại, sau đó giải thích rõ, hoặc hẹn lần sau trả lời. Trước khi kết thúc tư vấn cần hỏi lại xem khách hàng đã hiểu đúng chưa, còn gì chưa rõ, nhắc lại hoặc tóm tắt những gì khách hàng cần biết hoặc cần làm, hẹn gặp lại nếu cần.

Các kỹ năng tư vấn cơ bản bao gồm: Chào hỏi khách hàng và tự giới thiệu nhằm tạo sự thân mật, tiếp xúc cả bằng đối thoại lẫn cử chỉ (vui vẻ, chăm chú, sẵn lòng). Kiên trì lắng nghe để hiểu rõ nguyên nhân của các vấn đề, các lo lắng và mong muốn của khách hàng. Chú ý lắng nghe làm cho khách hàng cảm thấy vấn đề của họ được nhận biết, tôn trọng và thông cảm, nhờ đó giảm được sự căng thẳng, bất an. Chấp nhận mọi điều khách hàng nói, không bác bỏ hoặc phê phán mà cần tìm hiểu sự lo âu của khách hàng. Kiên trì nếu khách hàng có thắc mắc, do dự, khóc lóc hoặc bực tức. Theo dõi câu chuyện của khách hàng bằng các điệu bộ phù hợp như tiếp xúc bằng mắt, gật đầu... Cán bộ tư vấn cần quan sát phản ứng của khách hàng, cố gắng tìm hiểu lý do gây nên thái độ của khách hàng đối với vấn đề của mình (như lúng túng, lo lắng, tức giận, tuyệt vọng...). Kể cho khách hàng nghe một vài trường hợp thực tế để tạo cơ hội cho khách hàng nói, cán bộ tư vấn phải có kỹ năng sử dụng các phương tiện thông tin, giáo dục truyền thông. Xác định các nguy cơ hoặc hành vi không đúng, khuyến khích khách hàng nhìn nhận lại những quan niệm, tư duy của mình và tìm cách thay đổi nếu cần thiết. Tích cực tìm kiếm các giải pháp khác nhau, giúp khách hàng xem xét từng giải pháp và quyết định áp dụng giải pháp phù hợp nhất. Đảm bảo với khách rằng họ luôn được hỗ trợ khi tìm và thực hiện giải pháp, đôi khi cán bộ tư vấn cần giúp khách hàng có được những kỹ năng mới như kỹ năng trao đổi về tình dục an toàn...