Thái Nguyên khẳng định vị thế trung tâm vùng

Vị thế trung tâm vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ của Thái Nguyên đã được nhận định từ lâu. Thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW (viết tắt là NQ11) ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, vị thế này ngày càng được khẳng định vững chắc hơn.

Thái Nguyên đang hướng tới mục tiêu xây dựng tỉnh trở thành một trong những trung tâm sản xuất điện, điện tử, cơ khí chế tạo trình độ cao. Ảnh: TL

Chặng đường lịch sử

Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ gồm 14 tỉnh: Thái Nguyên, Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Yên Bái, Phú Thọ, Bắc Giang, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình. Có vị trí địa lý tiếp giáp Thủ đô Hà Nội, Thái Nguyên từ lâu đã là trung tâm giao lưu kinh tế - xã hội giữa vùng Trung du miền núi Bắc Bộ với vùng Đồng bằng Bắc Bộ, là điểm nút giao lưu thông qua hệ thống đường bộ, đường sắt, đường sông hình rẻ quạt, kết nối với các tỉnh, thành phố trong vùng và cả nước.

Với vị trí thuận lợi, Thái Nguyên đã sớm phát huy tiềm năng, thế mạnh, trở thành đầu tàu, hạt nhân kết nối, dẫn dắt phát triển kinh tế vùng. Trước NQ11, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 1/7/2004 về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Trong hơn 17 năm thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW, nhiều năm liền Thái Nguyên có giá trị GRDP; GRDP bình quân đầu người; thu ngân sách; quy mô giá trị sản xuất công nghiệp; giá trị xuất khẩu; tỷ trọng khu vực công nghiệp, xây dựng, thương mại, dịch vụ; năng suất lao động… đứng thứ 1/14 tỉnh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Các nhà chuyên môn nhận định, kết quả thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW cho thấy Thái Nguyên đã từng bước khẳng định vị trí, vai trò trung tâm, đầu tàu trong phát triển kinh tế của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Dấu ấn NQ11

NQ11 có nhiều điểm mới so với Nghị quyết số 37-NQ/TW, được xác định là kim chỉ nam cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, với các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp toàn diện cho sự phát triển của Vùng. Ngay sau khi NQ11 ra đời, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Chương trình hành động, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết.

Tỉnh đặt mục tiêu xây dựng Thái Nguyên trở thành một trong những trung tâm sản xuất điện, điện tử, cơ khí chế tạo trình độ cao; trung tâm giáo dục, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao; trung tâm y tế, chăm sóc sức khỏe; trung tâm du lịch; xây dựng TP. Thái Nguyên trở thành một trong những cực tăng trưởng, hạt nhân quan trọng trong phát triển kinh tế của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Đến nay, sau gần 2 năm thực hiện NQ11, Thái Nguyên đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Thái Nguyên là địa phương thứ 5 trong cả nước, tỉnh thứ 2 trong Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Hai năm qua, Thái Nguyên chủ động thực hiện nhiều dự án giao thông liên kết vùng.

Riêng năm 2023, Thái Nguyên có GRDP bình quân đầu người đạt 113 triệu đồng/người/năm, giá trị xuất khẩu đạt trên 27,1 tỷ USD và tổng thu ngân sách đạt trên 20 nghìn tỷ đồng, đứng thứ 1/14 tỉnh Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ. Thái Nguyên đạt tốc độ tăng trưởng 5,01%, với giá trị GRDP ước đạt 152,6 nghìn tỷ đồng, đứng thứ 2/14 trong Vùng. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thái Nguyên đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Giang và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hải Dương.

Cầu Hòa Sơn bắc qua sông Cầu, nối tỉnh Bắc Giang với tỉnh Thái Nguyên (đấu nối với Tuyến đường liên kết, kết nối các tỉnh Thái Nguyên - Bắc Giang - Vĩnh Phúc) đã cơ bản hoàn thành. Ảnh: TL

Tại Hội nghị trao đổi kinh nghiệm giữa hai tỉnh Thái Nguyên, Bắc Giang, đồng chí Dương Văn Thái, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang, cho rằng: Bắc Giang và Thái Nguyên thời gian qua đã chủ động xây dựng, triển khai nhiều chương trình, nội dung hợp tác phát triển, góp phần tích cực thúc đẩy liên kết vùng, liên vùng. Nổi bật là đã cùng phối hợp đề nghị Bộ Giao thông Vận tải hoàn thành nâng cấp đường địa phương thành Quốc lộ 17 qua ba tỉnh Bắc Ninh - Bắc Giang - Thái Nguyên; cùng đầu tư mở mới tuyến kết nối hai tỉnh (tuyến Quốc lộ 37 - cầu Hòa Sơn - TP. Phổ Yên; tuyến nối Quốc lộ 37 - Quốc lộ 17 - Võ Nhai). Trong các khu công nghiệp của tỉnh Bắc Giang có hơn 40 doanh nghiệp đã và đang là doanh nghiệp vệ tinh của Tập đoàn Samsung, trong đó có Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam - Thái Nguyên. Hiện có khoảng 10 nghìn lao động của tỉnh Bắc Giang đang làm việc tại Thái Nguyên.

PGS. TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam: Thái Nguyên đang trong xu thế hình thành cực tăng trưởng mới rất mạnh và đầy triển vọng. Một trong những điểm mấu chốt để ngày càng khẳng định vị thế, Thái Nguyên cần cải cách thể chế mạnh nhằm tạo môi trường kinh doanh mang tính cạnh tranh cao, coi đây là công cụ quan trọng nhất, là “phần mềm - hệ điều hành” của trung tâm - cực tăng trưởng vùng.

Mở hướng tương lai

Theo NQ11 và Chương trình hành động kèm theo Nghị quyết số 96/NQ-CP ngày 1/8/2022 của Chính phủ, Thái Nguyên cùng với các tỉnh Bắc Giang, Lạng Sơn, Sơn La, Lào Cai được xác định là một trong những cực tăng trưởng, trung tâm kinh tế của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. 

Chính phủ sẽ tập trung phát triển các hành lang kinh tế gắn với TP. Hà Nội và vùng Đồng bằng sông Hồng. Theo đó, tỉnh Thái Nguyên là một mắt xích quan trọng trong hành lang kinh tế Hà Nội - Thái Nguyên - Bắc Kạn. Chuỗi liên kết khu vực động lực của Vùng sẽ được hình thành tại vành đai Bắc Giang - Thái Nguyên - Phú Thọ, gắn với vùng Thủ đô Hà Nội; hình thành chuỗi giá trị ngành, sản phẩm của Vùng, trong đó Thái Nguyên và Bắc Giang là trung tâm sản xuất điện, điện tử, cơ khí chế tạo trình độ cao.

Nhiều năm qua, Thái Nguyên đã khẳng định vị thế trung tâm giáo dục, y tế chất lượng cao của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ; nâng cao vị thế trung tâm logistics, trung tâm dịch vụ du lịch - thương mại tổng hợp và dần trở thành trung tâm công nghiệp, trung tâm kinh tế đô thị của Vùng.

Với khát vọng lớn, Thái Nguyên đang tiếp tục phát huy, khẳng định vai trò hạt nhân, kết nối, dẫn dắt, là cực tăng trưởng quan trọng của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ theo tinh thần NQ11.