Kỷ niệm về bức ảnh Bác Hồ thăm hỏi nông dân Hùng Sơn năm ấy

Theo hồi ức của các nhân chứng, vào sáng một ngày tháng 9/1954, bà con nông dân đang gặt lúa trên cánh đồng thuộc xóm Cả, xã Hùng Sơn, trước cửa nhà thờ Yên Huy (nay thuộc huyện Đại Từ), bỗng nhìn thấy Bác Hồ đi đến gần. Tới nơi, Bác ngồi ngay bên bờ ruộng thân mật hỏi thăm các bà, các chị về chuyện gặt hái, mùa màng. Bác khen bà con biết tăng vụ, vừa được thêm thóc lúa, vừa làm no nhà, lợi cho đất nước.

Bác Hồ thăm nông dân đang gặt lúa trên cánh đồng xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, Thái Nguyên, năm 1954. Ảnh: Tư liệu

Có lần gặp gỡ với các phóng viên, nhà báo, bà Dương Thị Bình, người phụ nữ ôm bó lúa trong bức ảnh nổi tiếng Bác Hồ thăm nông dân Hùng Sơn sau cải cách ruộng đất 1954, kể: Chúng tôi gặt ở giữa cánh đồng cùng năm, bảy chị, vài ba bác nông dân, mấy em thiếu niên. Đến độ 9 giờ sáng, mới cắt được bảy tám ôm lúa, thấy tiếng xôn xao, tôi nhìn sang phía suối Tấm thấy đông người. Nhận ra Bác Hồ, chúng tôi mừng quá reo lên: “Bác Hồ, Bác Hồ”, rồi ùa lên đón Bác.

Trong đoàn có đồng chí Lâm Đình Phòng - Bí thư Huyện ủy Phú Lương, còn toàn cán bộ Trung ương. Đi với Bác hôm ấy có người nước ngoài chụp ảnh, quay phim, mãi sau này mới biết là nhà đạo diễn người Nga - Roman Carmen, làm phim Việt Nam trên đường thắng lợi.

Còn bà Nguyễn Thị Luân hồi ấy mới 17 tuổi, người xóm Cả, sau này khi được hỏi đã nhớ lại: Buổi gặt hôm đó là vụ thu hoạch đầu tiên sau cải cách ruộng đất nên nông dân rất phấn khởi. Tôi cùng chị em tham gia gặt tại cánh đồng xóm Cả thì thấy Bác Hồ đến. Tới gần con mương, Bác cúi xuống xắn quần lội qua. Bác mặc quần áo nâu, cổ vắt chiếc khăn mặt bông, đầu đội mũ cát két. Bác đặt mũ xuống, kê dép cao su ngồi xuống đầu bờ hỏi chuyện đời sống, tình hình sản xuất. Không khí ấm cúng bao trùm lên mỗi chúng tôi, không có gì ngăn cách giữa vị Chủ tịch nước với bà con. Bác hỏi anh Phan Văn Khoan:

- Chú làm gì ở địa phương?

- Thưa Bác, cháu là Bí thư nông hội xã Hùng Sơn!

Bác hỏi mọi người:

- Nông dân sau cải cách ruộng đất có ruộng cấy, có trâu cày rồi thì phải làm gì?

- Thưa Bác, có ruộng cấy, có trâu cày rồi thì nông dân phải tích cực sản xuất, phải đoàn kết giúp nhau cùng tiến bộ.

Bác mỉm cười nói:

- Đúng rồi, muốn giúp nhau sản xuất thì phải xây dựng tổ đổi công, cùng nhau làm ăn, có ăn rồi mới có đóng góp cho kháng chiến, kiến quốc.

Bác quay sang hỏi bà Huê (lúc đó đứng cạnh bà Dương Thị Bình) người Quảng Bình, chồng là ông Đài, sau là Phó Ban Tuyên giáo Trung ương:

- Cô là thế nào?

Bà Huê xúc động bối rối, được anh Trần Đức đỡ lời:

-  Thưa Bác đây là đồng chí cán bộ trong đoàn công tác nông thôn đi gặt giúp dân.

Bác cười:

- Thế là nông dân lai rồi

Bác lại quay sang hỏi bà Bình. Bà thưa:

- Cháu là cán bộ về xã chỉ đạo sản xuất, điều tra nông thôn, đi gặt giúp dân ạ!

Bác dặn dò:

- Ừ, thế là tốt, cán bộ phải cùng ăn, cùng ở, cùng làm mới hiểu được nông dân, mới giúp đỡ được dân…

Sau khi thăm đồng cùng bà con, Bác đến thăm nhà bà Nguyễn Thị Luân ở xóm Cả vì nhà bà có 3 người đi bộ đội. Bà con vây quanh chào đón. Bà Luân vội rửa tay, sẵn có buồng chuối chín trong nhà, bà chọn mấy quả đặt lên đĩa, bưng ra mời Chủ tịch nước.

Bác lấy chuối chia cho các cháu nhỏ, rồi hỏi thăm chuyện làm ăn của gia đình.

Bà Luân thưa với Bác:

- Dạ, năm nay được mùa lúa, nhà cháu đủ ăn và có đóng góp cho kháng chiến.

Bác dặn:

- Các cô, các chú phải đoàn kết nhau vào, giúp đỡ nhau làm ăn mới tiến bộ được, vài năm nữa Bác về thăm.

Bà con Hùng Sơn ghi lòng tạc dạ, làm theo lời Bác dạy, tổ đổi công Cầu Thành được thành lập với 13 hộ, dẫn đầu phong trào tổ đổi công toàn miền Bắc, được tuyên dương, báo chí ca ngợi. Tổ đổi công sau đó phát triển lên thành Hợp tác xã Cầu Thành (tháng 5/1955), là một trong số những HTX nông nghiệp đầu tiên của miền Bắc.

Bức ảnh chụp Bác Hồ bên cánh đồng lúa chín động viên, thăm hỏi bà con nông dân làng Cả, xã Hùng Sơn, 68 năm trước giờ không chỉ là kỷ niệm sâu sắc, không thể nào quên đối với người dân Hùng Sơn, huyện Đại Từ và tỉnh Thái Nguyên nói riêng mà còn là biểu tượng, hình mẫu về phong cách gần dân, trọng dân của Bác Hồ để cán bộ, đảng viên hôm nay và mai sau học tập, noi theo.