Điều tra, xử lý nghiêm các trường hợp làm lộ lọt, rao bán dữ liệu cá nhân

Trong phiên trả lời chất vấn sáng 10/8 tại phiên họp thứ 14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Công an cho biết: Thực trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân trên quốc tế cũng như ở Việt Nam là đáng báo động, trong khi hành lang pháp lý về vấn đề này chưa hoàn thiện, ý thức của người dân về bảo vệ thông tin cá nhân chưa cao…

Tình trạng lộ lọt, rao bán thông tin cá nhân trên mạng xã hội là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, chất vấn Bộ trưởng Công an Tô Lâm trong sáng nay. Bộ trưởng Công an cho biết sẽ đẩy mạnh hoạt động của Ban Chỉ đạo an toàn, an ninh mạng quốc gia; hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành để xử lý các vụ việc đồng bộ; hoàn thiện hành lang pháp lý; nâng cao trình độ, phương tiện của lực lượng an ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao.

Tại phiên chất vấn, đại biểu Siu Hương (tỉnh Gia Lai) cho rằng, việc bảo vệ thông tin cá nhân đã được Hiến pháp và pháp luật quy định nhưng hiện nay, tình trạng vi phạm rất phổ biến. Về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (tỉnh Bắc Kạn) cho rằng, hiện nay, các thông tin cá nhân đang được rao bán trên nền tảng mạng xã hội. Công an các địa phương triệt phá nhiều đường dây mua bán thông tin cá nhân trên mạng xã hội, tuy nhiên vẫn còn nhiều đối tượng đang hoạt động chưa bị phát hiện, xử lý.

Hoàn thiện hành lang pháp lý

Chung quanh những vấn đề trên, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, thực trạng của lộ lọt dữ liệu cá nhân trên quốc tế cũng như Việt Nam là đáng báo động, trong khi hành lang pháp lý về vấn đề này chưa hoàn thiện, ý thức cá nhân người dân về bảo vệ thông tin cá nhân chưa cao.

Để hạn chế tình trạng này, Bộ Công an đã triển khai một số giải pháp, trước hết là xây dựng, hoàn thiện hành lang pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Bộ Công an trình Chính phủ ban hành Nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân đã qua 10 lần, hiện nay đang vào giai đoạn chót, sẽ sớm ban hành Nghị định này để có căn cứ pháp lý, các biện pháp để bảo vệ dữ liệu cá nhân. Theo Bộ trưởng Tô Lâm, dự kiến, năm 2024 sẽ nghiên cứu, tham mưu Chính phủ trình ra Quốc hội để ban hành luật về lĩnh vực này.

Bộ trưởng Tô Lâm cũng nhấn mạnh việc tăng cường tuyên truyền người dân trong bảo vệ dữ liệu cá nhân, nhất là khi tham gia môi trường mạng. Lực lượng Công an tích cực điều tra, xử lý nghiêm các trường hợp làm lộ lọt, rao bán dữ liệu cá nhân...

Về các giải pháp đấu tranh, Bộ Công an được giao nhiệm vụ rà soát để bảo đảm an ninh trên mạng, trong đó có rà soát những thông tin độc hại tán phát trên trên mạng. Đồng thời tìm ra những đối tượng, tổ chức lợi dụng những việc này để gây hoang mang dư luận.

Bộ kiến nghị với Chính phủ, với Quốc hội những giải pháp để đấu tranh làm giảm thiểu những hoạt động này, đồng thời phối hợp cùng các ngành thông tin, tuyên truyền, tuyên giáo “phủ xanh” những thông tin không độc hại để định hướng tuyên truyền trong nhân dân.

Bộ trưởng cho biết, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là dữ liệu lớn, được xác định là tài nguyên của quốc gia, được tổ chức triển khai nghiêm ngặt, thực hiện đúng các điều kiện an ninh, an toàn ở mức độ 4; thực hiện nghiêm quy trình thu thập, cập nhật, bổ sung thông tin dân cư; phân cấp, phân quyền chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương, cơ sở; thường xuyên tổ chức giám sát, kiểm tra 24/24 giờ, ngăn chặn việc tấn công, đánh cắp dữ liệu.

Đại biểu Cầm Thị Mẫn (tỉnh Thanh Hóa) nêu câu hỏi về những hạn chế trong lĩnh vực an ninh mạng, Bộ trưởng Tô Lâm nêu: Đó là hành lang pháp lý chưa hoàn thiện; sự phối hợp giữa các đơn vị, cơ quan trong an ninh mạng chưa thực chất; thanh tra kiểm tra về an ninh mạng chưa hiệu quả, kịp thời; còn nhiều sơ hở trong quản lý loại hình dịch vụ có nguy cơ mất an toàn về an ninh mạng như tiền ảo, kinh doanh sim rác, mở thẻ ngân hàng ảo...

Mạnh tay xử lý “rác” trên không gian mạng

Tham gia trả lời những vấn đề đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, các thông tin sai sự thật trên không gian mạng hiện nay chủ yếu trên các nền tảng xuyên biên giới.

Về hoàn thiện thể chế, một số nghị định về quản lý các nền tảng xuyên biên giới đã được sửa đổi và dự kiến ban hành trong quý III/2022; bên cạnh đó Bộ đã làm việc với các nền tảng xuyên biên giới thực thi pháp luật tại Việt Nam, Meta (Facebook), Youtube đã nâng tỷ lệ đáp ứng của các cơ quan nhà nước, từ dưới 20% năm 2018 lên 90-95%.

Nhấn mạnh giải pháp quyết liệt bóc gỡ các thông tin sai sự thật, "dọn rác" trên không gian mạng là việc của cả hệ thống chính trị, các bộ, ngành, địa phương và mọi người dân, Bộ trưởng cho biết, Bộ Thông tin và Truyền thông đang soạn thảo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về việc các bộ, ngành, địa phương lên không gian mạng phát hiện, tiếp nhận, xử lý "rác" thuộc lĩnh vực mình quản lý.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Quy tắc ứng xử trên không gian mạng nhằm xây dựng các chuẩn mực về hành vi ứng xử trên mạng xã hội, tuyên truyền về ý thức trách nhiệm, phát ngôn, phát tin trên mạng xã hội về các hậu quả có thể gây ra của thông tin sai sự thật.

Với các thông tin sai sự thật, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, trước năm 2018 chỉ bóc gỡ được khoảng 5.000 tin video, từ đó đến nay, số lượng các thông tin xấu độc, sai sự thật được tháo gỡ đã tăng lên 20 lần, gần 100 nghìn tin video. Bộ đã thành lập và đưa vào vận hành Trung tâm An toàn không gian mạng Quốc gia để phát hiện sớm thông tin xấu độc, sai sự thật với khả năng xử lý tăng từ 100 triệu tin/ngày lên 300 triệu tin/ngày.

Từ năm 2021, Bộ Thông tin và Truyền thông thành lập Trung tâm Xử lý tin giả Việt Nam để tiếp nhận các phản ánh của người dân, các tổ chức về tin giả để xử lý.

Liên quan đến vấn đề kết nối cơ sở dữ liệu dân cư, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, trục quốc gia về kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương đã đi vào vận hành một số năm nay và kết nối với nhiều cơ sở dữ liệu quốc gia.

"6 tháng vừa qua, số giao dịch, kết nối, chia sẻ trên trục quốc gia đã tăng gần 30 lần, đây là bước tiến rất lớn về chia sẻ, kết nối dữ liệu giữa các cơ sở dữ liệu Trung ương và địa phương. Riêng số giao dịch vào cơ sở dữ liệu dân cư 8 tháng qua là 300 triệu - đây là con số rất lớn, dù mới đi vào vận hành 8 tháng" - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhận định.

Một số đại biểu quan tâm đề cập tình trạng sim rác, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu, năm 2018, khoảng 26 triệu sim rác chưa được khai báo đầy đủ thông tin. Đến tháng 6/2022, số sim chưa được khai báo đầy đủ thông tin đã được cắt bỏ hoàn toàn khỏi hệ thống bằng rất nhiều biện pháp kỹ thuật đã được áp dụng.

Bộ Thông tin và Truyền thông đã chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông kết nối cơ sở dữ liệu dân cư, căn cước công dân gắn chíp để làm chính xác lại thông tin chủ thuê bao; các doanh nghiệp viễn thông đã kết nối và đang thực hiện rà soát với cơ sở dữ liệu dân cư và đã thực hiện 1,5 triệu thuê bao.

Bộ trưởng cũng cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã giao nhiệm vụ trong tháng 9 này, toàn bộ các thuê bao, điện thoại di động sẽ được rà soát chính xác lại theo cơ sở dữ liệu dân cư 100%.