Về Làng Quặng hôm nay

Đình Làng Quặng, xã Định Biên (Định Hóa) được xếp hạng Di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 1993. Nơi đây, sáng 15/5/1945, Lễ hợp nhất hai đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân và Cứu quốc quân thành Việt Nam Giải phóng quân được tổ chức. Đây chính là tổ chức tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Di tích lịch sử đình Làng Quặng.

Một ngày giữa Đông năm nay, chúng tôi có dịp trở lại đình Làng Quặng - di tích gắn liền với lịch sử Quân đội Nhân dân Việt Nam. Ông Ma Lăng Trị, Trưởng xóm Làng Quặng vừa dẫn chúng tôi đi trên con đường bê tông dẫn vào đình vừa kể lại về lịch sử đình Làng Quặng, nay đã được biên soạn, ghi chép trong cuốn “Lịch sử Đảng bộ xã Định Biên 1945-2010”.

Khi đó, trước những diễn biến nhanh chóng của tình hình quốc tế và trong nước, sự phát triển của phong trào cách mạng trong cả nước và sự lớn mạnh của các đơn vị vũ trang, cuối tháng 4-1945, Trung ương Đảng đã họp, đưa ra quyết định thống nhất các đội Cứu quốc quân, Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân thành một lực lượng vũ trang thống nhất có tên gọi là Việt Nam Giải phóng quân để cùng nhân dân tiến hành khởi nghĩa từng phần, tiến tới tổng khởi nghĩa. Đình Làng Quặng, xã Định Biên được Trung ương Đảng chọn làm nơi diễn ra Lễ hợp nhất Đội Cứu quốc quân với Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân thành Việt Nam Giải phóng quân - tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam ngày nay.

Sáng 15/5/1945, các đoàn quân tiến về Làng Quặng, hội quân tại cánh rừng Thàn Mát, sau đó hành quân xuống đám ruộng Nà Nhậu, trước cửa đình Làng Quặng để hành lễ với sự tham gia của hơn 1.000 nghìn người. Kết thúc buổi lễ, trưởng các đội quân đã họp kín ngay tại đình Làng Quặng và quyết định cử đồng chí Võ Nguyên Giáp làm Tư lệnh, đồng chí Trần Đăng Ninh làm Phó Tư lệnh, đồng chí Chu Văn Tấn làm Chính ủy. Ngay sau khi thành lập, Việt Nam Giải phóng quân đã đánh tan cuộc càn quét lớn của hàng nghìn quân Nhật vào khu giải phóng.

Tháng 8-1945, sau khi quân Nhật bại trận, các đơn vị của Việt Nam Giải phóng quân cùng lực lượng du kích từ căn cứ địa Việt Bắc và các chiến khu khác tiến về các địa phương đánh địch, xóa bỏ chính quyền thực dân phong kiến, thành lập chính quyền cách mạng, góp phần làm nên thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám, đem lại độc lập, tư do cho dân tộc… 

Bia di tích nơi thành lập Việt Nam Giải phóng quân.

Phát huy truyền thống Anh hùng, trong công cuộc đổi mới hôm nay, bà con nhân dân xóm Làng Quặng lại chung sức, đồng lòng thực hiện chương trình xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới ở địa phương. 

Làng Quặng hiện có 5 dân tộc anh em chung sống đoàn kết với 112 hộ, 549 nhân khẩu. Là một trong số ít các xóm ở xã Định Biên có địa hình tương đối bằng phẳng nên diện tích canh tác nông nghiệp của bà con trong xóm tương đối nhiều (với 30ha lúa và 10ha chè). Thay thế cho phương pháp thâm canh lạc hậu, đến nay bà con đang từng bước chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, khai thác tiềm năng đất nông, lâm nghiệp, phát triển chăn nuôi theo hướng thương phẩm. 

Cụ thể, xóm đã đưa những giống lúa mới cho giá trị kinh tế cao (như Bao thai, J02) vào sản xuất; chuyển 100% diện tích chè trung du sang chè cành. Đồng thời, việc chăn nuôi đại gia súc cũng được bà con quan tâm đầu tư, nhiều hộ đang nuôi với số lượng từ 10 đến 15 con... Ngoài ra, xóm còn có khoảng 50 lao động đang làm việc tại các công ty, nhà máy với mức lương từ 6-8 triệu đồng/người/tháng, qua đó đem về nguồn thu nhập không nhỏ cho các gia đình.

Đời sống của bà con ngày càng được nâng lên, đến nay xóm chỉ còn 2 hộ nghèo, 5 hộ cận nghèo. Năm 2022, xóm có 99% số hộ đạt danh hiệu Gia đình văn hóa; năm 2020 và 2021 đạt danh hiệu Làng văn hóa. Đến nay, 100% đường giao thông đã được cứng hóa, giúp bà con thuận lợi hơn trong việc đi lại, giao thương hàng hóa; hàng chục quán hàng mọc lên đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân trong xóm, xã.

Ông Ma Thịnh Giáp, Chủ tịch UBND xã Định Biên, đánh giá: Được sự hỗ trợ của Nhà nước, xóm Làng Quặng đã cơ bản có hệ thống hạ tầng giao thông, chợ, trường, trạm và đường nội đồng được đầu tư xây dựng khang trang, kiên cố. Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng lên; tỷ lệ hộ nghèo qua các năm đều giảm, 100% trẻ em trong độ tuổi được đến trường… Tuy phát triển kinh tế chưa phải là thế mạnh nhưng Làng Quặng luôn là xóm phát huy tốt tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, nhân dân không chỉ hỗ trợ nhau phát triển kinh tế mà còn trong mọi mặt của đời sống…

Chúng tôi rời Định Biên trong chiều Đông se lạnh, Di tích lịch sử đình Làng Quặng dần xa khuất giữa một miền núi non yên bình đang dần khởi sắc, tạo nên những dấu ấn khó phai mờ. Đó sẽ là những ký ức về một miền quê cách mạng Anh hùng để lại trong tâm trí mỗi người khi hành hương về ATK Định Hóa.