Tháo gỡ khó khăn trong giám sát cộng đồng

Đề án “Nâng cao năng lực giám sát cộng đồng trong xây dựng nông thôn mới” của văn phòng Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng tỉnh là 1 trong 34 đề án xuất sắc được Thanh tra Chính phủ trao giải sáng kiến phòng, chống tham nhũng năm 2011.

Đề án được đánh giá là có tính khả thi cao, hướng đến mục tiêu tăng cường liêm chính công, góp phần đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Sau khi được trao giải, Ban Quản lý Đề án (BQLĐA) đã triển khai thực hiện tại xã Đồng Liên (Phú Bình) từ tháng 10-2011 và bước đầu phát huy được hiệu quả thiết thực

Ngay sau khi Đề án được triển khai, BQLĐA đã thiết kế tờ áp phích về 19 tiêu chí XDNTM niêm yết tại nhà văn hóa các xóm và trụ sở UBND xa, phát động cuộc thi tìm hiểu chương trình XDNTM tới toàn thể bà con nông dân và nhận được trên 300 bài tham gia. Bên cạnh đó, mở 10 lớp tuyên truyền, tập huấn cho 600 người là các thành viên Ban GSĐTCĐ xã, bà con nhân dân 10 xóm về các tiêu chí XDNTM; những chính sách Nhà  nước hỗ trợ và trách nhiệm của người dân khi tham gia XDNTM; các quy định pháp luật phòng, chống tham nhũng về nội dung công khai, minh bạch các hoạt động XDNTM. Sau đó, các xóm đều tổ chức tuyên truyền nội dung này tới đông đảo người dân qua hệ thống loa truyền thanh, lập các hòm thư góp ý về XDNTM tại nhà văn hóa 10 thôn xóm trong xã. Qua đó, đã giúp người dân có ý thức phát huy vai trò chủ thể, hiểu rõ trách nhiệm được bàn bạc quyết định các vấn đề phát triển kinh tế xã hội tại thôn, xóm và tham gia xây dựng chính quyền minh bạch, vững mạnh. Đồng thời có trách nhiệm trong giám sát của cộng đồng, khi cần phản ánh kiến nghị đến ai, cơ quan nào và được bảo vệ ra sao...

Ông Nguyễn Văn Tùng, Trưởng BGSĐTCĐ xã Đồng Liên cho biết: Đây là lần đầu tiên chúng tôi được tập huấn những kiến thức cụ thể, thiết thực để giám sát các công trình đầu tư trên địa bàn xã một cách bài bản. Sau đó, chúng tôi đã thực hành giám sát công trình đường bê tông gần 100m dẫn vào trường THCS Đồng Liên (được đầu tư xây dựng theo cơ chế Nhà nước và nhân dân cùng làm với tổng số tiền 140 triệu đồng) theo phương pháp mới và đem lại hiệu quả, đảm bảo thi công đoạn đường đúng tiến độ và chất lượng trong 4 ngày. Chúng tôi cũng được BQLĐA giải đáp và đề ra phương án xử lý với những khúc mắc phát sinh trong giám sát công trình.

Đồng Liên là một trong 4 xã của huyện Phú Bình được lựa chọn điểm XDNTM. Tính đến nay, xã mới chỉ đạt 4/19 tiêu chí đó là: hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh; an ninh, trật tự xã hội; y tế; điện. Để trở thành xã nông thôn mới, xã phải đạt được nhiều tiêu chí khác, trong đó có giao thông nông thôn và cơ sở hạ tầng. Theo tính toán của địa phương này tổng giá trị các công trình xây dựng cơ bản trong quy hoạch XDNTM như chợ, trung tâm thi đấu văn hóa thể thao, sửa chữa và nâng cấp trên 5km đường liên xã… là gần 100 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn cần huy động nhân dân đóng góp hàng tỷ đồng. Với số tiền vốn lớn đầu tư nhiều như vậy đòi hỏi BGSĐTCĐ phải nâng cao năng lực, có cách làm việc thật sự chuyên nghiệp, để công khai các chủ trương chính sách và thực hiện minh bạch mọi hoạt động công vụ, góp phần đẩy lùi thất thoát nguồn vốn của Nhà nước và nhân dân.

Ông Nguyễn Văn Đông, thành viên BGSĐTCĐ xã Đồng Liên chia sẻ: Tôi được bà con tín nhiệm bầu và tham gia công tác giám sát đầu tư cộng đồng được hơn 4 năm. Trước đây, khi đối mặt với những tập hồ sơ dày, nhiều thông số kỹ thuật chúng tôi gặp nhiều khó khăn vì thiếu kiến thức. Do đó, giám sát chỉ dựa vào kinh nghiệm. Chúng tôi cũng không hiểu hết thẩm quyền giám sát của mình đến đâu, giám sát những nội dung gì và bằng cách nào.... Thực tế này đã tồn tại nhiều năm ở nhiều công trình khiến vai trò của BGSĐTCĐ không thực sự phát huy hiệu quả. Đề án do Ban chỉ đạo Phòng, chống tham nhũng tỉnh triển khai đã phần nào giúp chúng tôi tháo gỡ những khó khăn này. Qua lớp tập huấn và thực hành, chúng tôi nâng cao nhận thức giám sát cộng đồng. Trong năm 2011, BGSĐTCĐ xã đã giám sát 4 công trình đảm bảo hiệu quả, không có khiếu kiện của nhân dân là: Đường đê Gang Thép dài 3km (tổng nguồn vốn đầu tư của Nhà nước là 6 tỷ đồng); đường bê tông vào Trường THCS Đông Liên (tổng trị giá 140 triệu đồng, trong đó nhân dân đóng góp 30 triệu đồng); nhà chức năng Trường Mầm non Đồng Liên (tổng trị giá 150 triệu đồng, trong đó nhân dân đóng góp 140 triệu đồng); trạm bơm Đồng Ao - Đồng Tân (tổng trị giá trển 600 triệu đồng, trong đó nhân dân đóng góp 30 triệu đồng). Trên cơ sở đó, thời gian tới, chúng tôi tin tưởng sẽ thực hiện giám sát có hiệu quả các công trình xây dựng cơ bản ở xã.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Nguyễn Văn Quyền, Bí thư Đảng ủy xã Đồng Liên cho biết: Đề án bước đầu góp phần nâng cao năng lực giám sát cộng đồng của BGSĐTCĐ xã Đồng Liên khi giám sát các công trình đầu tư trên địa bàn. Chương trình XDNTM đòi hỏi nhiều thời gian, công sức, nguồn lực, vì vậy việc để “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân hưởng thụ” như mục tiêu của Đề án đặt ra sẽ giúp nhân dân phát huy vai trò chủ thể trong XDNTM. Hy vọng rằng, những thành công bước đầu của Đề án sẽ giúp Đồng Liên sớm đạt được các tiêu chí XDNTM, là cơ sở để nhân rộng tới các địa phương khác trong tỉnh trong việc giám sát đầu tư cộng đồng, góp phần đấu tranh phòng, chống tham nhũng.