Lợi lớn khi lập đường bay cao tốc Bắc - Nam

Các tàu bay không lo tình huống đối đầu, công việc của kiểm soát viên không lưu được giảm tải, giảm thời gian bay, giảm tiêu hao nhiên liệu... là những cái lợi khi hệ thống đường bay cao tốc, song song một chiều, trục Bắc - Nam vừa chính thức được đưa vào khai thác.

Hoạt động bay tăng nhanh “thúc” đường bay cao tốc ra đời

Trao đổi với Báo Giao thông, Cục trưởng Cục Hàng không VN Lại Xuân Thanh cho biết, lý do phải xây dựng và đưa vào khai thác cặp đường hàng không song song, một chiều trên trục Bắc - Nam là do hoạt động bay trong toàn bộ không phận do Việt Nam quản lý đã và đang tăng trưởng nhanh chóng.

Thực tế, theo Tổng công ty Quản lý bay VN (VATM), vùng thông báo bay của Việt Nam có mật độ bay và tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới (trung bình 17%/năm). Một ngày có trên 2.000 chuyến bay trên bầu trời Việt Nam. Riêng trên đường bay trục Bắc - Nam (một trong các đường bay có lưu lượng hoạt động nhộn nhịp nhất thế giới) đã có gần 700 chuyến bay/ ngày, chiếm khoảng 35% trên toàn mạng đường bay của Việt Nam.

Dự báo của Tổ chức Hàng không dân dụng thế giới (ICAO) còn cho thấy, lưu lượng hoạt động bay trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ tăng gấp 3 lần hiện tại vào năm 2030.

Sẽ không có gì đáng nói nếu không có chuyện trong khi số lượng chuyến bay trong vùng trời Việt Nam tăng quá nhanh, trang thiết bị, cơ sở hạ tầng lĩnh vực bảo đảm hoạt động bay cũng đã được đầu tư ở mức tiên tiến nhất khu vực, nhưng cơ cấu mạng đường hàng không về cơ bản không thay đổi nhiều so với khi mới hình thành. Đồng thời, mạng đường bay cũng chưa được thiết kế để tối ưu hóa cho các hoạt động bay theo trục chính Bắc - Nam.

“Vài năm trở lại đây, chúng tôi đã nhận thấy cần phải nghiên cứu để tối ưu hóa, thiết lập, điều chỉnh các đường hàng không, đặc biệt trên tuyến trục chính Bắc - Nam”, người đứng đầu Cục Hàng không VN Lại Xuân Thanh nói và cho biết thêm, việc thiết lập các đường hàng không đơn thuần bằng cách kết nối trực tiếp giữa các đài dẫn đường của mặt đất mà không có sự phân tách như trước đây đã vô tình tạo ra các xung đột về quỹ đạo hoạt động của tàu bay.

Nâng năng lực tiếp thu của vùng trời, tăng cường an toàn bay

Đây chính là hiệu quả lớn nhất mà “đường bay cao tốc” song song, một chiều trục Bắc - Nam mang lại. Theo Tổng giám đốc VATM Phạm Việt Dũng, từ đường hai chiều, nay ta tách thành hai đường một chiều, song song nên các tàu bay sẽ không lo có tình huống đối đầu mà chỉ đơn thuần là tàu bay đi trước và sau. Nhờ thế mà an toàn hơn, lưu thông tốt hơn, không bị tắc nghẽn trên vùng trời.

“Với đường bay một chiều, công việc của kiểm soát viên không lưu được giảm tải rất nhiều”, ông Dũng nói và phân tích thêm, trước đây, kiểm soát viên không lưu cứ phải liên lạc liên tục với phi công, nhất là khi có 2 máy bay đối đầu nhau, để đảm bảo phân cách tối thiểu theo quy định, đặc biệt trong tình huống thời tiết xấu, tàu bay phải bay lệch, bay tránh.

Đồng quan điểm, Cục trưởng Lại Xuân Thanh cho rằng, đường bay song song, một chiều sẽ tạo ra các luồng bay có phân tách, định sẵn khiến tàu bay có được quỹ đạo hoạt động tối ưu hơn, nhờ đó giúp kéo giảm khối lượng công việc cho kiểm soát viên không lưu và tổ lái, từ đó hạn chế các nguy cơ, rủi ro tiềm ẩn phát sinh do việc kiểm soát viên không lưu phải làm việc quá nhiều, quá căng thẳng.

Trao đổi với Báo Giao thông về hiệu quả của đường bay mới này, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Hàng không VN (Vietnam Airlines) Phan Xuân Đức - cũng là cơ trưởng kỳ cựu của dòng máy bay Boeing cho rằng, với việc thông thoáng hơn của vùng trời, lưu thoát tốt hơn của đường bay, bớt các tình huống phải xử lý dọc đường nhờ giảm bay đối đầu, thời gian bay sẽ phải giảm đi. Hơn nữa, khi đi đường thẳng, giữ được nhịp bay tương đối ổn định, mực bay ổn định, nhiên liệu tiêu hao sẽ giảm, khí thải CO2 cũng giảm.

“Tiết kiệm nhiên liệu hơn có nghĩa là tàu bay sẽ chỉ phải mang một lượng nhiên liệu ít hơn trên cùng một lộ trình. Khi đó, chúng tôi có thể tăng tải hành khách, hàng hóa. Điều này đồng nghĩa với việc lợi ích kinh tế chắc chắn sẽ tăng lên”, ông Đức nói thêm.

Việc khai thác hai đường bay song song, một chiều có thể giúp nâng gấp đôi năng lực thông qua tàu bay trên trục bay Bắc - Nam, giải tỏa được các xung đột về quỹ đạo của các tàu bay khi tăng, giảm độ cao, giảm thiểu xung đột luồng đi và đến; giúp cho các tàu bay có được quỹ đạo hoạt động tối ưu hơn, giảm tải cho các kiểm soát viên không lưu và tổ lái; Rút ngắn thời gian bay trên cùng một lộ trình, giảm lượng tiêu thụ nhiên liệu, tăng hiệu quả kinh tế và giảm bớt lượng khí thải phát ra môi trường.

Trả lời câu hỏi về việc sự thông thoáng, trật tự hơn đường bay mới liệu có giúp làm bớt ách tắc trên vùng trời của CHK quốc tế Tân Sơn Nhất, Cục trưởng Lại Xuân Thanh cho biết, vấn đề của sân bay này không chỉ là vùng trời bên trên mà còn phụ thuộc vào hoạt động bay quân sự và đặc biệt là ở đường băng, đường lăn bên dưới. Hay nói cách khác, dù Việt Nam có hai đường bay rất thông thoáng bên trên nhưng đường băng ở dưới vẫn “bận rộn”, máy bay chưa thể xuống được và vùng trời sân bay vẫn chưa được giải phóng nhanh chóng.