Năm 1959, Khu Công nghiệp Gang thép Thái Nguyên, cơ sở luyện kim đầu tiên của cả nước được xây dựng. Cùng với đó, Công trường Mỏ sắt Trại Cau được thành lập tháng 10/1959 và đến ngày 16/12/1963 khánh thành toàn bộ dây chuyền công nghệ của Mỏ. Từ đó, ngày 16/12 hằng năm được cán bộ, công nhân Mỏ chọn làm ngày truyền thống.
Trải qua gần nửa thế kỷ, Mỏ sắt Trại Cau đã trở thành mắt xích không thể thiếu trong sản xuất gang thép của Công ty cổ phần Gang thép ngày nay. Trong quá trình đó, các thế hệ cán bộ, công nhân đất mỏ đã phải trải qua nhiều thử thách, khó khăn. Song, ở bất kỳ thời điểm nào, ý chí của những người thợ luôn được tôi luyện như thép, như gang. Đội ngũ những người thợ đã kiên cường dũng cảm trong chiến đấu, cần cù sáng tạo trong lao động sản xuất. 46 năm qua, Mỏ đã bốc thải trên 6 triệu m3 đất đá và cung cấp cho sản xuất của lò cao - Nhà máy Luyện gang, với gần 6 triệu tấn quặng sạch, góp phần ổn định và phát triển sản xuất của Công ty. Đặc biệt, trong năm 2009, mặc dù có nhiều khó khăn chung của sự suy thoái kinh tế toàn cầu, suy giảm kinh tế trong nước, nhất là việc khai thác quặng sắt đã ở các điểm mỏ đang ở giai đoạn cuối của quá trình khai thác, như: Công trường Quang Trung Nam, Chỏm Vung, Khu mỏ Hàm Chim, Công trường tầng 49 Núi quặng, Khu vực Thác lạc I, II và chuẩn bị kết thúc Khu mỏ Thác lạc III…
Công tác tiêu thụ sản phẩm cũng gặp không ít khó khăn do các doanh nghiệp khai thác quặng sắt ngoài Công ty do không tiêu thụ được sản phẩm đã bán phá giá, nên việc tiêu thụ sản phẩm của Mỏ chậm, tồn kho với sản lượng và giá trị lớn. Trong khi đó, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản luôn tiềm ẩn những diễn biến phức tạp… Trước những khó khăn đó, được sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời của lãnh đạo Công ty, sự giúp đỡ của lãnh đạo và nhân dân địa phương và với sự cố gắng nỗ lực của tập thể cán bộ, công nhân viên, Mỏ đã từng bước tháo gỡ, vượt qua khó khăn, nhiều đề tài, đề xuất trong quá trình thực hiện nhiệm vụ đã và đang thực hiện, được đánh giá cao và áp dụng có hiệu quả trong sản xuất, như: Nghiên cứu và đầu tư thiết bị tận thu quặng 0-8 mm qua dòng thải Nhà máy Tuyển khoáng; lập phương án, thiết kế thi công và đưa vào sản xuất an toàn việc mở rộng sản xuất tại khu Tây Thác lạc III; phương án tận thu quặng tại khu vực tầng 49 Núi quặng.
Trong năm 2009, cán bộ, công nhân Mỏ đã phát huy 110 sáng kiến cải tiến kỹ thuật được áp dụng vào sản xuất, với giá trị làm lợi là 343.570.000đồng. Đặc biệt, Mỏ đã đẩy nhanh tiến độ thải đất và khoan phá đá tại Công trường Thác Lạc 3. Chủ động chuẩn bị Công trường khai thác Quang Trung Bắc để kịp thời đưa vào sản xuất từ đầu Quý II. Chú trọng đến công tác sửa chữa lớn và sửa chữa thường xuyên các thiết bị khai thác, tuyển rửa. Tiếp tục cải tiến công nghệ làm quặng sạch và hệ thống tận thu quặng thải qua tuyển từ. Quan tâm hoàn thiện các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật, như chỉ tiêu tiêu hao nhiên liệu cho các thiết bị khai thác; công tác quản lý điện được kiểm tra, điều chỉnh đưa vào nền nếp; các chỉ tiêu tiêu hao về xăng dầu đã đảm bảo yêu cầu đề ra. Mỏ duy trì thường xuyên công tác quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001-2000...
Đồng thời, công tác chỉ đạo sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cũng luôn được Mỏ coi trọng. Mỏ đã tập trung chỉ đạo các đơn vị bám sát kế hoạch, chủ động điều hành sản xuất, khai thác phù hợp với tiêu thụ sản phẩm. Việc chuẩn bị quặng nguyên cho Nhà máy Tuyển khoáng luôn được đảm bảo kịp thời và ổn định, do đã phát huy được lợi thế về bãi chứa quặng trung gian. Trong quá trình khai thác, khi chuyển sang sản xuất quặng Limonit, việc tiêu thụ sản phẩm hết sức khó khăn, Mỏ đã chọn lọc quặng nguyên từ tầng khai thác để đảm bảo chất lượng ổn định tiêu thụ được hàng. Ngoài việc vận chuyển quặng chất lượng cao bằng tàu hoả, Mỏ đã chủ động liên kết với các đối tác bên ngoài vận chuyển quặng cám về Nhà máy Luyện gang...
Đến thời điểm này có thể khẳng định Mỏ sắt Trại Cau đã hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh năm 2009 mà Công ty giao cho. Đời sống cán bộ, công nhân viên từng bước được cải thiện, trong quý IV, thu nhập của trên 500 cán bộ, công nhân viên đạt trên 3 triệu đồng/người/tháng. Công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn mỏ quản lý ổn định. Mối quan hệ với địa phương được củng cố và tăng cường đã góp phần quan trọng cho việc thực hiện nhiệm vụ của Mỏ.
Năm 2009, Công ty Gang thép Thái Nguyên thực hiện công tác đổi mới quản lý doanh nghiệp trong đó có Mỏ sắt Trại Cau, chuyển từ doanh nghiệp Nhà nước sang mô hình Công ty cổ phần từ ngày 01 - 7 - 2009, trong đó vốn Nhà nước là 65% còn lại là của cán bộ, công nhân viên và cổ đông chiến lược. Mặc dù thời gian hoạt động trong mô hình mới còn ít, song Công ty nói chung và Mỏ nói riêng đã sớm thích nghi với mô hình quản lý mới, sản xuất, kinh doanh ổn định và có hiệu quả, đời sống cán bộ, công nhân viên tiếp tục được duy trì ổn định. Hiện nay, Mỏ đang thực hiện tốt Dự án đầu tư mở rộng sản xuất giai đoạn II của Công ty. Tại khu vực Mỏ sắt Tiến Bộ, Ban Quản lý Dự án công trình đang tích cực phối hợp hoàn thành công tác đền bù giải phóng mặt bằng đợt 3 và bàn giao các khu tái định cư cho địa phương.