Để phát huy hiệu quả mô hình nuôi ếch lồng

Những năm qua, mô hình nuôi ếch lồng đã được triển khai thí điểm ở hầu hết các huyện trên địa bàn tỉnh ta, với gần 30 hộ tham gia. Kết quả cho thấy, mô hình này khá phù hợp với quy mô kinh tế hộ, mở ra hướng làm ăn mới giúp người nông dân thoát nghèo. Tuy nhiên, hiện có một số vấn đề đang đặt ra, cần sớm được giải quyết để mô hình này tiếp tục phát triển…

Để tìm hiểu về hiệu quả của mô hình nuôi ếch lồng, chúng tôi đến thăm gia đình anh Nguyễn Xuân Quý, xóm Diễn Cầu, xã Tân Đức (Phú Bình), là 1 trong 4 hộ thực hiện mô hình nuôi ếch lồng do Trung tâm Thủy sản tỉnh triển khai vào tháng 5-2009. Dẫn chúng tôi đi một vòng quanh khu ao nuôi cá với 20 lồng ếch, mỗi lồng 600 chú ếch căng tròn, “ngoan ngoãn” ngồi trên những tấm xốp nghỉ ngơi sau khi ăn, anh Quý cho biết: Lứa đầu tiên, tôi thả nuôi trên 5.000 con. Sau 2,5 tháng, ếch đã được xuất bán. Ngay trong lứa ếch này, trừ chi phí, gia đình tôi thu lãi gần 15 triệu đồng. Từ kết quả đó, anh Quý đánh giá, nuôi ếch lồng có chi phí đầu tư ban đầu không cao, quay vòng vốn nhanh và hiệu quả hơn hẳn so với một số loại vật nuôi khác như lợn, gà, vịt. Trong năm tới, gia đình anh sẽ tiếp tục đầu tư thêm 10 lồng nuôi, thả thêm khoảng 1 vạn ếch giống. Hiện nay, do đã có kinh nghiệm trong chăn nuôi, lại rất năng động tìm kiếm thị trường tiêu thụ nên anh Quý đã trở thành người cung cấp ếch thương phẩm cho một số khách sạn, nhà hàng tại T.P Thái Nguyên. Tính từ đầu năm đến nay, 3 tấn ếch đã được anh xuất bán, thu lãi trên 25 triệu đồng. Ngoài ra, anh còn đứng ra bao tiêu sản phẩm cho một số hộ nuôi khác trên địa bàn.

Mô hình nuôi ếch phù hợp và hiệu quả là vậy, nhưng không phải gia đình nào cũng thành công mà nguyên nhân chính được cho là do không có đầu ra. Bà Lê Thị Phương, xóm Tân Lập, xã Tân Thái (Đại Từ) là một ví dụ. Gia đình bà đã thả nuôi gần 3.000 con từ tháng 6-2010, trên cơ sở tận dụng diện tích 2,8 ha ao cá thuộc khu vực bán ngập hồ Núi Cốc. Ếch phát triển nhanh nhưng phải đến cuối tháng 10 vừa qua (sau hơn 4 tháng) bà mới bán hết. Bà Phương cho rằng, nguyên nhân chính của tình trạng này là do gia đình bà không tìm được đầu ra, chủ yếu phải bán cho thương lái, mỗi lần bán cũng chỉ vài chục kg. Do nuôi ếch quá lứa nên sau khi hạch toán “thu vừa đủ chi”. Lứa ếch đầu tiên chưa thành công, cộng với nỗi lo tiếp tục thua lỗ vì chưa biết sẽ bán cho ai nên trong năm tới, gia đình bà chỉ nuôi khoảng 3 lồng, bằng một nửa so với năm nay.

Để mở rộng quy mô nuôi, nông dân vẫn còn nhiều vướng mắc phải sớm giải quyết. Ông Ngọ Quang Lượng, một người nuôi ếch tại tổ dân phố La Sơn, trị trấn Hương Sơn (Phú Bình) cho biết: Nuôi ếch lồng đã giúp gia đình tôi nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống. Chúng tôi cũng muốn tăng thêm một số lồng nuôi, nhưng vì diện tích mặt ao của gia đình không lớn, môi trường nước chưa đảm bảo, kỹ thuật chăm sóc còn nhiều hạn chế, vẫn lúng túng khi ếch mắc các bệnh như thần kinh, chướng bụng… Thêm vào đó, ếch là vật nuôi mới, có tập tính ăn những con mồi động nên chúng thường ăn lẫn nhau, làm cho tỷ lệ chết khá cao (từ 20 đến 40%), ảnh hưởng lớn đến sản lượng, đòi hỏi người nuôi ếch phải thường xuyên tiến hành phân loại, chọn lọc. Nếu quy mô nuôi tăng lên, sợ rằng gia đình tôi sẽ không thể đảm bảo được những yêu cầu này. Bên cạnh đó, ông Lượng cũng băn khoăn chuyện con giống. Ông cho biết: Hiện, tỉnh ta chỉ có 1 cơ sở sản xuất ếch giống, chất lượng chưa thật tốt, tỷ lệ chết của ếch giống trong tỉnh lớn hơn (khoảng 40%), giá cao hơn so với các tỉnh khác từ 500 đến 1.000 đồng/con. Hiện nay, ông phải nhập ếch giống từ Hưng Yên, có giá thấp hơn mà tỷ lệ chết chỉ khoảng 20%.

Theo ông Nguyễn Văn Giới, Giám đốc Trung tâm thủy sản tỉnh thì đến nay chưa có con số thống kê cụ thể số hộ nuôi ếch trong toàn tỉnh. Ngoài những hộ thực hiện theo mô hình thí điểm, còn có nhiều hộ đã tự phát triển với quy mô nhỏ, manh mún. Bên cạnh đó, thị trường chưa mở rộng, chủ yếu phục vụ cho các khách sạn, nhà hàng trên địa bàn T.P Thái Nguyên, trong khi nguồn cung đang tăng nhanh, làm cho người nông dân ngày một khó khăn hơn về đầu ra cho sản phẩm. Bên cạnh sự hỗ trợ của các cơ quan, người nuôi ếch cần tích cực, chủ động tìm kiếm nơi tiêu thụ, mở rộng thị trường. Ông Giới cũng cho rằng, với quy mô như hiện nay, nuôi ếch lồng chỉ giúp người nông dân nâng cao thu nhập, thoát nghèo, còn nếu muốn làm giàu, đòi hỏi người nuôi phải có sự đầu tư thực sự.

Một vấn đề đang đặt ra là cần xác định những khu vực phù hợp về điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt là thị trường tiêu thụ, tránh phát triển tràn lan, dễ phát sinh dịch bệnh, làm giảm năng suất, chất lượng ếch thương phẩm. Đây là bài học từ sự phát triển của một số loại cây, con khác trong thời gian qua. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tiếp tục hỗ trợ nông dân về quy trình kỹ thuật, nhất là kỹ thuật giữ ấm qua mùa đông vì vào thời điểm này, giá bán thường khá cao, đồng thời tạo được ếch giống cho vụ nuôi năm sau. Bên cạnh đó, các cơ quan nên có chính sách khuyến khích các đơn vị, doanh nghiệp hỗ trợ vốn, con giống, thiết lập hệ thống phân phối thức ăn, giúp người nuôi có điều kiện mở rộng quy mô theo phương pháp công nghiệp, mở rộng thị trường tiêu thụ ra các tỉnh khác. Ngoài ra, qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy, nhu cầu hợp tác của những người nuôi ếch với nhau rất rõ ràng, cần hướng họ có sự liên kết với nhau bằng việc xây dựng các tổ hợp tác nuôi ếch lồng, để qua đó giúp các hộ nuôi giải quyết được những khó khăn trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, tránh bị thua thiệt trên thị trường.