Cây chè trên đất Liên Minh

Chỉ trong vòng 2 - 3 năm trở lại đây, cây chè đã trở thành cây chủ lực thoát nghèo cho nhiều hộ gia đình ở Liên Minh, Võ Nhai. Tỉ lệ hộ nghèo trong xã còn cao nhưng đang có chiều hướng giảm nhanh.

Buổi sáng trên những bản làng ở xã Liên Minh (Võ Nhai) không gian thật tĩnh lặng và huyền ảo bởi màn sương mù bao phủ. Cảm giác trong tôi vừa lạ lẫm, vừa thoải mái khi nhìn ngắm những đồi chè rờn xanh nối tiếp nhau, búp chè non đẫm sương vươn cao chờ đón nắng mai. Được biết, trước đây người dân  Liên Minh chỉ trồng chè theo kiểu lấp đất trống nên không có sự đầu tư thỏa đáng, hiệu quả kinh tế thấp. Cùng với cây chè thì sắn, ngô, thóc mố được trồng khá nhiều… nhưng các giống cây này không mang lại hiệu quả kinh tế. Từ Chương trình 135 giai đoạn 2, năm 2009, thông qua Dự án QSETS (Sở Nông nghiệp và PTNT triển khai), người chồng chè ở Liên Minh đã được hỗ trợ giống chè mới, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón…; tham gia các lớp tập huấn về kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái, sản xuất chè. Trong đợt này, Liên Minh được hỗ trợ trồng 35 ha chè cành. Từ đây, cây chè bắt đầu có chỗ đứng trên vùng  đất Liên Minh. Diện tích chè tăng từ 290 ha (năm 2007) lên 355 ha (năm 2011).

Nói đến năng suất và chất lượng chè thì xóm Vang vượt trội hơn cả, số hộ trồng chè trong xóm chiếm tới 98%, nhà ít cũng trên dưới 5 sào, nhiều nhất lên đến 1 ha. Là hộ tiên phong trồng giống chè cành ngay từ những ngày đầu Dự án QSET hỗ trợ, nay gia đình bác Nguyễn Xuân Trường có gần 2 sào chè cành đã cho thu hoặch. Bác cho biết: Cây chè bén rễ trên đất xóm Vang từ hơn mười năm trước, nhưng cơ bản người dân chỉ trồng rồi để đó mà không chú trọng chăm sóc nên hiệu quả không cao. Lúc đó giống chè được trồng chủ yếu là chè trung du. Từ khi có Dự án trồng chè, người dân được nắm bắt kỹ thuật mới, chúng tôi bắt đầu chăm sóc lại diện tích chè cũ và mở rộng diện tích chè giống mới cho naăg suất, chất lượng cao gấp 2 - 3 lần giống chè cũ. Bây giờ nó đã trở thành cây nuôi sống cả gia đình tôi cũng như nhiều hộ dân trong xóm, cuộc sống khá giả hơn nhiều. Có gần 1 ha chè, nhờ chăm sóc tốt, mỗi năm bác hái 8 lứa chính, mỗi lứa hơn 2 tạ chè khô, thu về gần 15 triệu đồng. Từ khi chú trọng làm chè, gia đình bác đã sắm được ti vi, xe máy… Sắp tới bác dự định trồng thêm vài sào chè cành nữa. Theo Trưởng xóm Vang, anh Nguyễn Ngọc Vàng thì xóm có 203 hộ, nhưng hiện tại chỉ còn 60 hộ nghèo. So với mặt bằng toàn xã, xóm có số hộ thoát nghèo cao. Trong năm 2011 phấn đấu giảm được 5 - 6% số hộ nghèo.  Số hộ nghèo giảm được là nhờ có cây chè. Diện tích chè trong xóm tăng hàng năm, riêng 2011 tăng 10 ha, toàn xóm hiện có 73,5 ha chè kinh doanh.

Xóm Nhâu cũng có diện tích chè khá lớn với hơn 58 ha. Năm 2010, có 50/163 hộ trong xóm đã đăng ký lên xã xin được trồng chè theo Dự án. Nhiều hộ không trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước mà chủ động mua hoặc nhân giống chè. Chị Nguyễn Thị Sao vui vẻ nói: Làm chè cho thu nhập gấp nhiều lần làm lúa, tuy bận rộn nhưng nếu chăm sóc tốt, chè cho thu nhập đều, giờ cả xóm bỏ trồng sắn, ngô để lấy đất trồng chè, sống nhờ chè là chính đấy. Nhà đã có 7 sào chè nhưng diện tích đất trống vẫn còn, sắp tới tôi sẽ thay thế một số diện tích chè hạt và trồng mới thêm bằng giống chè cành. Cũng nhờ được quan tâm đầu tư của Đảng, Nhà nước nên chúng tôi rất tin tưởng, đất đai nhà nào cũng rộng, chỉ cần chăm chỉ là hết nghèo thôi.

Ngoài 2 xóm trên, các xóm khác như xóm Kẹ, xóm Nác, Ngọc Mỹ… cũng đang dần mở rộng diện tích, đẩy mạnh phát triển kinh tế từ chè. Chủ tịch UBND xã Nguyễn Xuân Nông cho biết: Chỉ trong vòng 2 - 3 năm trở lại đây, cây chè đã trở thành cây chủ lực thoát nghèo cho nhiều hộ gia đình. Tỉ lệ hộ nghèo trong xã còn cao nhưng đang có chiều hướng giảm nhanh. Cụ thể trong năm 2011 này đã giảm từ 55% xuống 47,8%. Nếu trước kia bà con trong xã còn e ngại việc chuyển đổi, phải thấy được hiệu quả mới tin và làm theo thì nay đã mạnh dạn hơn rất nhiều. Năm đầu triển khai Dự án, dân còn tự bỏ vốn, gieo giống trồng thêm 7 ha. Trong năm 2011, Liên Minh đã tổ chức được 7 lớp tập huấn liên quan đến cây chè, lồng ghép với chương trình xây dựng nông thôn mới, thu hút 350 lượt người tham gia. Trong thời gian tới, xã sẽ tiếp tục chỉ đạo việc mở rộng diện tích chè mới thêm 30 ha, không chỉ có chè cành mà còn đưa giống chè Phúc Vân Tiên, Bát Tiên… vào trồng

Theo anh Bế Văn Việt, cán bộ nông nghiệp xã, năm 2010, Dự án QSET hỗ trợ 10 ha chè; năm 2011 được 15 ha, chỉ đáp ứng được 1/3 nhu cầu của bà con. Xác định cây chè là cây trồng chủ lực, UBND xã vận động nhân dân chủ đồng trồng và mở rộng diện tích là chính, để cây chè thực sự trở thành cây “xóa đói, giảm nghè”" của người dân Liên Minh.