Đây là đánh giá của Ủy ban giám sát tài chính Quốc gia (UBGSTCQG) khi nhận định về tình hình kinh tế nước ta 7 tháng năm 2013.
Theo đó, lạm phát tiếp tục được kiểm soát ở mức thấp: CPI tháng 7 tăng 0,27% so với tháng 6 và tăng 7,29% so với tháng 7/2012, bình quân 7 tháng tăng 6,81% so với cùng kỳ. Mặc dù lạm phát tổng thể có tốc độ tăng cao hơn so với tháng trước cũng như so với cùng kỳ (do CPI tháng 7/2012 giảm so với tháng 6/2012) nhưng nhìn chung lạm phát 7 tháng đầu năm vẫn ở mức thấp (tăng 2,68% so với đầu năm) và là mức thấp trong nhiều năm trở lại đây.
Trên thị trường quốc tế, nhờ vào những thành quả về ổn định vĩ mô đạt được trong thời gian qua, niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài đối với kinh tế Việt Nam tiếp tục được cải thiện. Biểu hiện là mức độ rủi ro tín dụng quốc gia được đo lường bởi hệ số CDS đã giảm mạnh từ mức trên 300 điểm của cùng kỳ năm ngoái xuống quanh mức 220 điểm ngày 23/7.
Kiểm soát lạm phát đang có những thuận lợi
Trong Báo cáo về tình hình kinh tế 7 tháng 2013 của UBGSTCQG, phân tích chỉ số CPI tháng 7 cho thấy tác động của chính sách tiền tệ cũng như cầu tiêu dùng trong nước đến CPI trong tháng này là không đáng kể. Lạm phát tổng thể tăng chủ yếu do việc điều chỉnh giá (giá xăng dầu, tỷ giá) gây tác động đến nhóm giao thông vận tải tăng mạnh (tăng 1.34% so với tháng trước) và giá hàng nhập khẩu. Như vậy, tốc độ tăng CPI của tháng 7 so với tháng 6 (0,27%) vẫn thấp hơn dư địa cho phép trong mỗi tháng cuối năm (bình quân khoảng 0,76%). Với xu hướng tăng CPI như vậy, kết hợp với yếu tố giá cả hàng hóa thế giới được dự báo không có nhiều biến động từ nay đến cuối năm và sức mua trong nước vẫn còn yếu, UBGSTCQG cho rằng việc kiểm soát lạm phát theo kế hoạch đề ra cho năm 2013 đang có những thuận lợi nhất định.
Phân tích cụ thể, thấy rõ ràng là lạm phát tổng thể tăng chủ yếu chịu tác động của việc tăng giá xăng ngày 28/6 thêm 360 đồng/lít và ngày 14/6. Lần điều chỉnh giá xăng ngày 17/7 thêm 400 đồng/lít nhiều khả năng sẽ có tác động đến CPI trong tháng 8. Hơn nữa, theo tính toán của UBGSTCQG, nếu chưa tính đến việc điều chỉnh giá do nhà nước quản lý và tác động chính sách, theo dự báo của UBGSTCQG trong các báo cáo trước, lạm phát năm nay chỉ ở mức 5. Trong khi đó, dư địa để thực hiện mục tiêu lạm phát thấp hơn năm ngoái (6.81%) còn khoảng trên 4% cho những tháng cuối năm, tương ứng với mức 0,76%/tháng.
Giảm bớt rủi ro của thị trường tài chính tiền tệ
Thị trường tài chính tiền tệ tiếp tục được cải thiện, mức độ rủi ro giảm bớt tạo yếu tố ổn định hơn cho kinh tế vĩ mô. Lãi suất ngân hàng giảm nhiều so với cuối năm 2012; cùng với đó, thanh khoản của hệ thống được cải thiện tốt hơn nhiều so với giai đoạn trước; tỷ giá tuy có biến động trong một thời gian ngắn sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều chỉnh tỷ giá chính thức nhưng chủ yếu là do yếu tố tâm lý.
Sau động thái điều chỉnh tỷ giá chính thức 1% của NHNN vào ngày 28/6, thị trường ngoại hối vẫn có những biến động khá mạnh. Tuy nhiên, đây chỉ là những “dư chấn” tâm lý của đợt điều chỉnh trên. Bên cạnh đó, cũng có một số nguyên nhân khác gây tác động nhẹ đến thị trường như: Nhu cầu cân bằng, điều chỉnh trạng thái ngoại hối của các ngân hàng thương mại (NHTM) và các doanh nghiệp; Các nhà đầu tư nước ngoài điều chỉnh danh mục đầu tư và chốt lời (tính từ tháng 6 đến nửa đầu tháng 7, nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) đã rút xấp xỉ khoảng 450 triệu USD trên thị trường trái phiếu cũng như khoảng gần 100 triệu USD trên thị trường cổ phiếu). Tuy nhiên, theo nhận định của UBGSTCQG, sự biến động này chỉ mang tính nhất thời, cung - cầu ngoại hối trên thị trường trong những tháng cuối năm vẫn ổn định, dự trữ ngoại tệ tiếp tục tăng khá.
Tăng trưởng kinh tế có chuyển biến nhưng ở mức thấp
Cũng theo UBGSTCQG, tăng trưởng kinh tế có một số dấu hiệu chuyển biến nhưng vẫn ở mức thấp và đối mặt nhiều khó khăn để có thể đạt mục tiêu cả năm là 5.5%
Sản xuất công nghiệp tiếp tục duy trì xu hướng tích cực, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 7 tháng đầu năm tăng 5,2%, cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái (4,8%). Đặc biệt, khu vực công nghiệp chế biến chế tạo có mức tăng trưởng khá, đạt mức 5,8% so với 4,3% cùng kỳ. Cùng với đó, chỉ số hàng tồn kho so với cùng kì năm trước đã giảm đáng kể xuống mức 8,8% (tại thời điểm 1/7/2013) so với mức 21,5% tại thời điểm đầu năm 2013.
Bên cạnh đó, tình hình phát triển doanh nghiệp đã bước đầu có những cải thiện. Số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới đã bắt đầu tăng so với cùng kỳ những tháng gần đây, số lượng doanh nghiệp tạm dừng hoạt động quay trở lại hoạt động cũng tăng dần qua từng tháng. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới: 4 tháng giảm 1,2%; 5 tháng tăng 4,8%; 6 tháng tăng 7,6%, 7 tháng tăng 8,4% so với cùng kỳ; Số lượng doanh nghiệp tạm dừng hoạt động đã quay trở lại hoạt động: 4 tháng khoảng 8,3 nghìn; 5 tháng khoảng 8,8 nghìn, 6 tháng khoảng 9,3 nghìn; 7 tháng khoảng 10 nghìn doanh nghiệp.
Dù vậy, mục tiêu tăng trưởng cả năm 5.5% vẫn là thách thức lớn đối với nền kinh tế. Với kết quả GDP 6 tháng đầu năm tăng ở mức 4,9%, tương đương với cùng kỳ năm 2012 (4,93%), tăng trưởng GDP của Việt Nam đang ở mức thấp so với nhiều năm trở lại đây khiến việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng cả năm ở mức 5,5% sẽ gặp nhiều khó khăn.
Xét về tổng cầu, trong bối cảnh tiêu dùng nội địa suy giảm, xuất khẩu đang là động lực quan trọng cho tăng trưởng với kim nghạch xuất khẩu tăng khá và tốt hơn so với một số nước trong khu vực, chủ yếu nhờ sự đóng góp của khu vực doanh nghiệp có vốn FDI. Theo đó, kim ngạch xuất khẩu tiếp tục đạt mức tăng khá trong 7 tháng đầu năm 2013 (ước đạt 72,74 tỷ USD và tăng 14,3% so với cùng kỳ). Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tháng 7 xuất siêu 1,2 tỷ USD và xuất siêu hơn 6,91 tỷ USD trong 7 tháng 2013.
Có thể thấy, sự suy yếu của cầu nội địa đang tạo lực cản đáng kể cho tăng trưởng. Sản xuất của nền kinh tế vì vậy tiếp tục phải chịu sự chi phối lớn từ cầu tiêu dùng bên ngoài. Phân tích chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 6/2013 cũng cho thấy khá rõ về nhận định này. Cụ thể, khi lượng đơn đặt hàng xuất khẩu trong tháng 6 sụt giảm, chỉ số PMI đã có tháng thứ 2 liên tiếp giảm dưới ngưỡng 50 điểm và ở mức thấp hơn tháng 5. Điều này cho thấy nền kinh tế sẽ khó có thể thực sự hồi phục ổn định khi cầu trong nước không được cải thiện.
Cần đồng bộ giải pháp để hoàn thành kế hoạch năm 2013
Theo đánh giá của UBGSTCQG, nguyên nhân chính khiến tổng cầu suy yếu là do tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt thấp. Theo đó, tổng vốn đầu tư toàn xã hội trong 6 tháng đầu năm 2013 chỉ đạt 29,6% GDP, thấp hơn khá nhiều so với cùng kỳ năm 2012 (34,5% GDP). Do đó, cần tập trung chỉ đạo điều hành để đảm bảo mục tiêu tổng vốn đầu tư xã hội tăng khoảng 12-14% so với 2012.
Trên cơ sở phân tích tình hình kinh tế 7 tháng 2013, UBGSTCQG đề xuất, cần tập trung triển khai đồng bộ các nội dung công tác sau:
Một là, công tác điều hành chính sách trong giai đoạn tới cần tiếp tục kiên định với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô nhằm củng cố niềm tin của thị trường và các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, trong những tháng cuối năm, cần ưu tiên hỗ trợ sản xuất và tăng trưởng một cách hợp lý, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong nước thông qua việc đẩy nhanh các gói chính sách hỗ trợ một cách kịp thời, đồng bộ và đủ liều lượng. Cụ thể: Quyết liệt đẩy mạnh tiến độ thực hiện Nghị quyết 02 của Chính phủ; Kịp thời điều chỉnh liều lượng các giải pháp hỗ trợ nhằm giúp chính sách nhanh chóng thẩm thấu vào nền kinh tế, đảm bảo “điểm rơi chính sách” chính xác, tránh chậm trễ trong việc điều chỉnh tạo nên tình trạng thiếu vốn đầu tư
Hai là, xét trên nền tảng kinh tế vĩ mô, lạm phát được kiểm soát tốt và còn dư địa nhất định cho việc tiếp tục điều chỉnh giá (giá điện, than, dịch vụ công) theo nguyên tắc thị trường và áp dụng tỷ giá linh hoạt. Tuy nhiên, khung thời gian từ nay cho đến cuối năm không còn nhiều nên cần phải có lộ trình điều chỉnh cụ thể, liều lượng thích hợp và thời điểm cũng cần phải tính toán hợp lý để tránh dồn dập, gây ảnh hưởng tâm lý cho thị trường.