Những năm qua, xã Tân Dương luôn là điểm sáng của huyện Định Hóa trong phong trào sản xuất vụ đông. Đến nay, vụ đông đã trở thành vụ sản xuất chính, có ý nghĩa quan trọng, góp phần tăng giá trị trên cùng một diện tích đất canh tác, nâng cao thu nhập cho nông dân. Theo tính toán trên cùng một diện tích canh tác, trồng xen canh cây màu vụ đông cho hiệu quả kinh tế cao gấp từ 1,5-2 lần trồng lúa.
Thời gian này về xã Tân Dương, trên các cánh đồng sản xuất vụ đông, ở đâu cũng bắt gặp không khí lao động khẩn trương của nông dân. Trên cánh đồng của xóm 3 và xóm 4, mấy ngày nay như được khoác thêm tấm áo màu xanh của ngô. Nếu như thời điểm năm 2008 trở về trước, diện tích trồng màu vụ đông của xã Tân Dương chỉ có khoảng 30-40ha và độc canh cây ngô thì những năm gần đây, diện tích cây màu đã tăng lên trên 90 ha. Đặc biệt, cùng với thời điểm trồng ngô thì bà con còn trồng xen canh thêm bí đỏ và dưa chuột. Việc trồng xen canh ngô, bí đỏ, dưa chuột được bà con trong xã nhân rộng, cho hiệu quả kinh tế cao. Năng suất cây ngô đông tăng từ 35 tạ/ha (2007) lên khoảng 40 tạ/ha (2012). Bà Lý Thị Quý, người dân xóm 3 cho biết: Nhà tôi có 6 sào ruộng thì 4 sào tôi cấy lúa trà sớm để có đất trồng ngô vụ đông. Mấy năm trước, gia đình chủ yếu trồng giống ngô NK4300 nhưng cây ngô hay bị sâu đục thân cắn nõn ảnh hưởng đến năng suất nên năm nay gia đình chuyển sang trồng các giống CP999, 919. Đến thời điểm hiện tại, cây ngô đã cao bằng thắt lưng người, sâu bệnh ít hơn trước. Hiện gia đình tôi đang tập trung vun ngô, xới cỏ để những dây bí trồng xen canh có thể bò kín đất. Mỗi sào ngô thu hoạch được khoảng 1,2 tạ ngô hạt, với giá bán trên thị trường từ 800-900 nghìn đồng/tạ, cùng với việc bán ngọn và quả bí, mỗi sào trồng màu, gia đình cũng thu về trên 1,5 triệu đồng tiền lãi.
Cũng giống bà Quý, gia đình ông Trần Văn Quân, xóm 4 đã thực hiện trồng xen canh ngô với bí đỏ được 3, 4 năm nay. Ông Quân chia sẻ: Trước đây gia đình tôi chỉ trồng ngô, hiệu quả kinh tế không cao, vài năm nay, tôi trồng xen canh thêm bí đỏ và dưa chuột. Với 8 sào ruộng trồng màu, ngoài số ngô, bí phục vụ chăn nuôi trong gia đình, chúng tôi còn được bán thêm dưa chuột, thu nhập của gia đình vì thế cũng tăng hơn trước.
Được biết, vụ đông năm nay, xã Tân Dương được huyện giao chỉ tiêu trồng 98,5ha cây màu vụ đông, trong đó ngô là cây trồng chủ lực với diện tích 60 ha, khoai lang 18 ha, rau 15 ha, khoai tây 4 ha… Tính đến thời điểm hiện tại, toàn xã đã trồng được 65 ha ngô, vượt kế hoạch 8,3%; 7,5 ha khoai lang, 0,5 ha lạc và 10 ha rau màu. Đặc biệt, dù không có trong chỉ tiêu giao của huyện nhưng xã đã chỉ đạo bà con trồng xen canh bí đỏ với ngô, diện tích bí đỏ hiện trồng đạt trên 30 ha. So với năm 2012, diện tích cây màu vụ đông vượt trên 10% kế hoạch. Chia sẻ kinh nghiệm của xã trong sản xuất vụ đông, đồng chí Ma Xuân Tạo, Bí thư Đảng uỷ kiêm Chủ tịch UBND xã Tân Dương cho biết: Để hoàn thành chỉ tiêu huyện giao, Ban Chấp hành Đảng bộ xã đã có Nghị quyết để tập trung chỉ đạo cơ sở thực hiện việc sản xuất vụ đông với nhiều nội dung như: tập trung thu hoạch trà lúa trung để tạo quỹ đất sản xuất vụ đông; thực hiện tập huấn khoa học kỹ thuật cho bà con; liên hệ với cơ quan vật tư về cung ứng giống; xây dựng kế hoạch và triển khai giao chỉ tiêu trồng màu vụ đông cụ thể về từng xóm. Hướng dẫn bà con trồng xen canh cây màu và đưa các giống mới, cho năng suất cao vào sản xuất nhằm tăng thu nhập cho bà con. Cụ thể: Đối với ngô là cây trồng ưa ấm, xã chỉ đạo bà con thực hiện trồng ngay sau khi thu hoạch lúa mùa trung để đảm bảo thời điểm trỗ an toàn cho ngô. Trồng kết thúc trước ngày 30-9 đối với các giống LVN14, LVN99, LVN45, NK6654, NK4300, CP999, CP888…; với diện tích lúa chưa kịp thu hoạch nhưng đã đỏ đuôi, cán bộ nông nghiệp, khuyến nông của xã đã hướng dẫn bà con kỹ thuật trồng ngô bầu để đảm bảo tổng diện tích trồng ngô của xã; đối với các giống ngô nếp, ngô đường có thời gian sinh trưởng ngắn, xã chỉ đạo bà con có thể trồng đến ngày 20-10 để tận dụng tối đa diện tích đất và diện tích gieo trồng. Đối với các dưa chuột, bí đỏ, cán bộ nông nghiệp hướng dẫn bà con trồng xen canh với ngô nhằm tăng hiệu quả sản xuất trên cùng một diện tích đất trồng… Ngoài ra, xã cũng chỉ đạo bà con chủ động trữ nước đệm ở các ao, mương, đập để tưới nước cho cây nếu gặp khô hạn sau gieo trồng. Đồng thời có phương án cụ thể đối phó với lũ, ngập lụt vào đầu vụ và mưa rét vào cuối vụ. Về khâu làm đất, nếu như trước đây bà con phải cày, xới đất sau đó mới trồng ngô thì nay sau khi thu hoạch lúa bà con tiến hành cuốc hố trồng ngô và cùng lúc trồng bí, dưa chuột luôn nên vừa giảm được công lao động, vừa tận dụng tối đa quỹ đất cho sản xuất.
Ông Đàm Tiến Niên, Trưởng phòng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Định Hóa nhận xét: Tân Dương là xã trọng điểm trong sản xuất cây vụ đông của huyện. Đặc biệt, đây là xã đi đầu trong toàn huyện về trồng cây ngô đông, hàng năm, năng suất cũng như sản lượng cây ngô vụ đông và một số cây màu khác của Tân Dương đều đạt và vượt kế hoạch huyện giao. Đặc biệt, bà con trong xã có ý thức áp dụng khoa học kỹ thuật, lựa chọn các cây trồng có giá trị vào sản xuất, điều này không chỉ giúp người dân tăng thu nhập trên cùng một đơn vị diện tích canh tác mà còn góp phần quan trọng vào việc hoàn thành thắng lợi kế hoạch sản xuất vụ đông của toàn huyện.