Rau an toàn Nhã Lộng trăn trở đầu ra

Hợp tác xã (HTX) rau, quả an toàn Nhã Lộng (xã Nhã Lộng, huyện Phú Bình) được thành lập vào cuối năm 2011. Sau một thời gian hoạt động, HTX đã thực hiện tốt việc quản lý, điều hành, đảm bảo chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, cho đến nay, HTX vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc mở rộng thị trường, nâng cao giá bán các loại rau, quả an toàn.

Đến vùng nguyên liệu của HTX rau, quả an toàn Nhã Lộng, chúng tôi thấy bạt ngàn các loại rau cải, su hào, súp lơ… Trên những cánh đồng, bà con đang thoăn thoắt tưới rau, nhặt cỏ, cuốc đất, rẽ luống. Nhanh tay vơ những ngọn cỏ mới mọc trên luống su hào, chị Nguyễn Thị Do ở xóm Náng, một xã viên của HTX vui vẻ: Được sự hướng dẫn về kỹ thuật trồng rau an toàn từ các cán bộ nông nghiệp, các hộ dân chúng tôi đã thực hiện trồng rau an toàn theo đúng quy trình VietGAP như: Dùng nguồn nước giếng khoan sạch, chỉ dùng phân chuồng đã hoai mục và các chế phẩm Enzim, phân hữu cơ và một số thuốc bảo vệ thực vật vi sinh trong danh mục, thời gian cách ly đảm bảo... Đặc biệt, khi có sâu bệnh thì thực hiện bắt sâu bằng phương pháp thủ công. Như các anh thấy đấy, bây giờ ra ruộng rau không khí rất trong lành, không còn mùi hôi thối của phân bón và thuốc trừ sâu nữa.

HTX rau, quả an toàn Nhã Lộng được hình thành và phát triển từ một tổ hợp tác trồng rau, quả an toàn theo tiêu chuẩn VietGap. Khi thành lập vào cuối năm 2011, HTX có trên 30 xã viên, chia thành 3 đội sản xuất, với số vốn điều lệ trên 3 tỷ đồng, trong đó có khoảng 800 triệu đồng vốn lưu động. Anh Nguyễn Đức Hưng, Chủ nhiệm HTX cho biết: Sau khi thành lập, toàn thể xã viên trong HTX đã thông qua Điều lệ, quy chế hoạt động và bầu Ban Quản trị, Ban Giám sát. Từ đó đến nay, Ban Quản trị HTX đã phối hợp tốt với cơ quan chức năng tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo về kỹ thuật rau theo tiêu chuẩn VietGAP, tạo điều kiện hỗ trợ để các xã viên ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, mạnh dạn chuyển đổi giống rau mới mang lại năng suất cao hơn. Đặc biệt, Ban giám sát của HTX đã quản lý tốt từ khâu gieo trồng, chăm sóc để sản phẩm rau của HTX cung cấp ra thị trường đảm bảo an toàn theo đúng tiêu chuẩn VietGAP.

Tuy nhiên, theo anh Hưng thì mặc dù chất lượng rau, quả đã nâng lên, an toàn hơn nhưng HTX rau, quả an toàn Nhã Lộng vẫn trăn trở vì chưa thể mở rộng thị trường và nâng cao giá bán của sản phẩm. Chị Nguyễn Thị Oanh, Ủy viên Ban Quản trị HTX cho biết: Mặc dù đã là xã viên HTX nhưng từ đó đến nay chúng tôi vẫn tiêu thụ hàng theo cách cũ là chở rau đi giao bán ở các chợ của T.P Thái Nguyên và các vùng lân cận hoặc bán cho tư thương ngay tại vườn. Giá cả đều phụ thuộc vào tư thương và không có khác biệt so với các loại rau, quả ở nơi khác. Chị Ngô Thị Quỳnh, một xã viên cho biết: Khi gia nhập HTX, chúng tôi mong muốn có đầu ra ổn định để khắc phục tình trạng giá cả bấp bênh, nhưng thực tế rất khó khăn. Như gia đình chúng tôi chuyên trồng hành lá, thời điểm được giá khoảng 20 nghìn đồng/kg, một vụ hơn 40 ngày, gia đình tôi có thể thu được gần 15 triệu đồng nhưng khi hành dư thừa thì phải nhổ bỏ vì không có nơi tiêu thụ. Ngoài ra, vào vụ đông năm ngoái, giá rau bắp cải sụt xuống 500 đồng/kg, mang bán chẳng được bao nhiêu nên gia đình tôi phải phá hơn 1 sào bắp cải.

Theo chị Nguyễn Thị Oanh, Ủy viên Ban Quản trị HTX thì để khắc phục tình trạng giá rau bấp bênh, HTX đã liên hệ với nhiều nơi tìm phương án tiêu thụ lâu dài. Tuy nhiên, phía đối tác là các siêu thị lại đặt ra rất nhiều tiêu chuẩn ngặt nghèo về chủng loại rau, yêu cầu cung cấp hàng đúng thời gian, số lượng, nếu vi phạm phải bồi thường nên HTX chưa thể ký hợp đồng. Ngoài ra, nhiều cơ sở kinh doanh rau muốn nhập hàng lâu dài của HTX nhưng lại trả giá thấp hơn thị trường. Đồng thời, những bạn hàng này chưa có cách đánh giá, nhìn nhận đúng về sản phẩm rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP. HTX cũng đã từng có ý tưởng mở cửa hàng bán rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP tại Chợ Thái, tuy nhiên, qua thăm dò, phần lớn người tiêu dùng chưa biết đến sản phẩm rau an toàn VietGAP mà chỉ mua theo cảm tính.

Cũng vì chưa có đầu ra ổn định nên các xã viên trong HTX mạnh ai người ấy bán, giá cả tùy thuộc vào thị trường và khu vực bán hàng. Ngay cả nhà sơ chế rau của HTX diện tích hơn 200m2 với số vốn đầu tư hơn 200 triệu đồng cũng đã bỏ không nhiều năm nay. Bây giờ bà con xóm Náng chuyển nơi này thành nhà vui chơi của trẻ em trong xóm. Ông Nguyễn Đức Hưng, Chủ nhiệm HTX cho biết: Rau an toàn có chất lượng cao hơn rất nhiều so với rau trồng theo phương pháp thông thường và cũng đòi hỏi đầu tư lớn hơn so với trồng rau truyền thống. Do đó, để sản phẩm rau an toàn có thị trường, giá bán xứng đáng với công sức người trồng rau, chúng tôi mong muốn sự quan tâm hơn nữa của Nhà nước trong việc tổ chức tiêu thụ và quảng bá sản phẩm.