15 dự án trọng điểm của tỉnh: Vẫn “án binh bất động”, vì sao?

Nhìn lại quá trình thực hiện dự án công trình dự án trọng điểm của tỉnh giai đoạn 2011 - 2015, có thể khẳng định tỉnh ta đã có nhiều nỗ lực trong việc giải phóng mặt bằng, khơi thông nguồn vốn, triển khai hiệu quả nhiều dự án. Tuy nhiên, bên cạnh những dự án đã hoàn thành, đưa vào sử dụng, vẫn còn có những dự án “án binh bất động”. Vậy đâu là nguyên nhân?

Nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, Nghị quyết đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII đã xác định cần thực hiện 45 công trình trọng điểm giai đoạn 2011-2015. Trong số này có 9 công trình trọng điểm chuyển tiếp từ khóa XVII còn lại là những công trình bổ sung mới. Phân loại các công trình theo nguồn vốn thì trong 45 công trình trọng điểm có 6 công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước do các bộ, ngành trung ương đầu tư trên địa bàn; 13 công trình do địa phương quyết định đầu tư và cân đối ngân sách để triển khai thực hiện; 26 công trình, dự án do doanh nghiệp đầu tư. Sau hơn 3 năm thực hiện, đến nay, đã có 4 công trình hoàn thành đưa vào sử dụng; 26 công trình đang triển khai và 15 công trình chưa khởi công xây dựng.

Qua tìm hiểu của chúng tôi, các dự án chưa khởi công xây dựng do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó nguyên nhân đáng kể nhất vẫn là do khủng hoảng kinh tế, Nhà nước ban hành các chính sách “thắt lưng, buộc bụng” từ đó nguồn vốn ngân sách trung ương hạn chế, nhiều công trình chưa thể bố trí vốn. Cụ thể, ở Dự án đường vành đai 1 tỉnh Thái Nguyên được phê duyệt tại Quyết định số 2575/QĐ-UBND ngày 31-10-2010 với tổng mức đầu tư 2.091 tỷ đồng. Trong đó giai đoạn I có tổng mức đầu tư 864 tỷ đồng, với mục đích thông tuyến dài 44km theo tiêu chuẩn đường cấp 3 đồng bằng (TCVN 4054-05) trong các năm từ 2010 đến 2015. Giai đoạn II hoàn thiện dự án có tổng mức đầu tư 1.227 tỷ đồng. Thời gian qua, UBND tỉnh đã giao Sở Giao thông - Vận tải lựa chọn nhà đầu tư, thực hiện Dự án theo hình thức hợp đồng BT, tuy nhiên, đến nay vẫn chưa tìm được nhà đầu tư thích hợp. Dự án xây dựng 4 cầu qua sông Cầu cũng gặp tình trạng tương tự. 2 cầu thuộc dự án này đã được phê duyệt là cầu Quang Vinh và Bến Tượng, có tổng mức đầu tư cho mỗi cầu trên 700 tỷ đồng, dự kiến đầu tư bằng nguồn vốn vay WB (Ngân hàng Thế giới) nhưng đến nay vẫn chưa bố trí được vốn nên chưa thể thực hiện đầu tư.

Ngoài ra, suy thoái kinh tế cũng khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn, không đủ năng lực tiếp tục đầu tư một số dự án trọng điểm của tỉnh. Theo tìm hiểu của chúng tôi, 5/15 dự án chưa thể khởi công do chủ đầu tư không đủ năng lực, tự xin rút giấy phép đầu tư, bị cơ quan chức năng thu hồi dự án hoặc mới chỉ hoàn thành phần khảo sát, quy hoạch, chưa tiến hành xây dựng. Ví dụ như Dự án Cảng ICD Sông Công, diện tích 20ha, tổng mức đầu tư 400 tỷ đồng, dự kiến triển khai xây dựng từ năm 2010 đến năm 2012 trên địa bàn xóm Khuynh Thạch, phường Cải Đan (T.X Sông Công). Tuy nhiên, ngày 18-3-2013, chủ đầu tư Dự án là HTX Công nghiệp và Vận tải chiến công đã có văn bản số 30/HTX về việc ngừng chủ trương triển khai thực hiện. Còn Dự án đầu tư xây dựng Bệnh viện Đa khoa Quốc tế tại xã Đồng Bẩm (T.P Thái Nguyên) có diện tích 20ha, tổng mức đầu tư 600 tỷ đồng, cơ quan chức năng đã thu hồi dự án, tìm nhà đầu tư khác. Đối với Dự án Trung tâm Hội chợ triển lãm và chợ vùng Việt Bắc, diện tích 14ha. Theo tiến độ đề ra, giai đoạn 2011-2012, dự án hoàn thành quy hoạch và lập dự án, từ năm 2013 đến năm 2018 triển khai xây dựng. Tuy nhiên, đến nay, chủ đầu tư mới hoàn thành việc công bố quy hoạch, đo đạc địa chính và đang tiến hành bồi thường giải phóng mặt bằng.

Bên cạnh đó, một số dự án cũng bị dừng lại do chủ trương đầu tư thay đổi, không phù hợp với tình hình thực tế. Trong đó, phải kể đến là Dự án hồ Văn Lăng (Đồng Hỷ), có dung tích 85 triệu m3 cung cấp nước tưới cho 22 nghìn héc ta đất canh tác, với tổng mức đầu tư khoảng 2.500 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau khi khảo sát, Dự án không được phê duyệt do phương án này sẽ làm ngập toàn bộ thị trấn Chợ Mới của tỉnh Bắc Kạn. Hoặc Dự án đường hầm Tam Đảo không khả thi do quy hoạch đường vành đai 5 được phê duyệt không trùng với tuyến đường này; Dự án Khu đô thị phía Tây T.P Thái Nguyên nằm trong vùng dự kiến đưa vào địa giới hành chính của thị xã Núi Cốc; Dự án Khu công nghiệp Tây Phổ Yên đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý đưa ra khỏi danh mục các khu công nghiệp cả nước đến năm 2020.

Duy nhất một dự án chưa khởi công xây dựng với lý do không có nguồn nguyên liệu để sản xuất. Đó là Dự án Nhà máy sản xuất sản phẩm bột màu điôxit Titan Thái Nguyên, diện tích 20ha, tổng mức đầu tư 1.488 tỷ đồng, chủ đầu tư là Công ty TNHH một thành viên Kim loại màu Thái Nguyên: Được biết nguồn nguyên liệu được cung cấp chủ yếu từ Mỏ Cây Châm mà Công ty đã ký thỏa thuận hợp tác với Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Thái Nguyên. Đến giữa năm 2011, Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Thái Nguyên đã chuyển nhượng lại quyền khai thác mỏ này cho đối tác khác.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đặng Xuân Trường, Giám đốc Sở Kế hoạch Đầu tư cho biết: Đối với những dự án công trình trọng điểm chưa khởi công xây dựng, tỉnh đã xem xét, kiên quyết thu hồi các dự án không có khả năng thực hiện để tìm nhà đầu tư khác và đưa một số dự án ra khỏi danh mục dự án công trình trọng điểm của tỉnh. Đồng thời, cho phép kéo dài thời gian thực hiện một số dự án để tiếp tục tập trung chỉ đạo thực hiện, tìm kiếm nhà đầu tư khác. Ngoài ra, tỉnh sẽ tiếp tục tập trung chỉ đạo rà soát tiến độ các dự án, tranh thủ sự giúp đỡ của Chính phủ, các bộ, ngành, trung ương để kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc, đôn đốc chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ dự án.