Trải qua hàng trăm năm lịch sử, kinh tế hợp tác, hợp tác xã (HTX) - kinh tế tập thể trên thế giới luôn phát triển không ngừng, đổi mới phù hợp với quy luật khách quan. Năm 1761, HTX đầu tiên được thành lập ở nước Anh, từ đó phong trào HTX trên thế giới ngày càng phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng. Năm 1895, Đại hội thành lập Liên minh HTX Quốc tế đã được tổ chức tại thủ đô Luân Đôn (nước Anh), với sự tham dự của 207 đại biểu đến từ nhiều nước. Liên minh HTX quốc tế có vai trò và sứ mệnh quan trọng, nhằm: Phát triển giá trị và các nguyên tắc cơ bản của HTX (tự nguyện, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, hoạt động dựa trên các giá trị tương trợ, dân chủ, bình đẳng, công bằng và đoàn kết…); tuyên truyền về vai trò, vị trí của HTX trong phát triển kinh tế - xã hội toàn cầu; hỗ trợ HTX thông qua các chương trình.
Liên minh HTX quốc tế là một trong những tổ chức quốc tế đầu tiên được Liên hợp quốc công nhận và hợp tác, bởi vai trò to lớn của tổ chức này trong giải quyết các vấn đề về kinh tế, xã hội và môi trường, thực hiện những mục tiêu thiên niên kỷ, đặc biệt là tạo việc làm hữu ích, xóa đói giảm nghèo, nâng cao khả năng hội nhập và tiến bộ của phụ nữ. Tại cuộc họp vào tháng 10/1922 ở Đức, Liên minh HTX quốc tế nhất trí lấy ngày thứ bảy của tuần đầu tiên trong tháng 7 hằng năm là Ngày HTX Quốc tế. Ngày này sau đó được Liên quốc đã ra nghị quyết công nhận và bắt đầu kỷ niệm từ năm 1994. Ngày HTX Quốc tế năm nay được kỷ niệm vào ngày 5- 7-2014 với chủ đề: “Hợp tác xã mưu cầu phát triển bền vững cho tất cả mọi người”.
Hiện Liên minh HTX quốc tế là một tổ chức phi chính phủ lớn nhất thế giới, không ngừng phát huy vai trò và tích cực phối hợp, hỗ trợ, qua đó góp phần quan trọng thúc đẩy sự phát triển của kinh tế hợp tác, HTX. Tính đến nay, trên thế giới có trên 1 tỷ người là thành viên của các HTX, trong tổng số hơn 4 tỷ người tham gia trực tiếp và gián tiếp vào khu vực kinh tế hợp tác. Các HTX đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn với khoảng 50% tổng sản phẩm nông nghiệp trên thế giới được đưa ra thị trường thông qua các HTX.
Ở nước ta, ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư gửi các điền chủ, nông gia cả nước, kêu gọi mọi người tham gia phát triển HTX. Hưởng ứng lời kêu gọi của Người, năm 1948 tại Thái Nguyên, HTX đầu tiên của nước ta đã ra đời. Trải qua các thời kỳ lịch sử, phong trào HTX đã không ngừng đổi mới và phát triển, đóng góp to lớn vào sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc cũng như trong công cuộc đổi mới đất nước ngày nay. Hiện cả nước có khoảng 20.000 HTX và 371.000 tổ hợp tác với gần 13 triệu thành viên và người lao động trong các lĩnh vực, ngành nghề, góp phần quan trọng phát triển KT-XH, đảm bảo an ninh quốc phòng. Để ghi nhận những thành tựu, sự đóng góp to lớn của khu vực kinh tế tập thể mà nòng cốt là các HTX, ngày 27/7/2011, Thủ tướng Chính phủ quyết định lấy ngày 11/4 hàng năm là Ngày HTX Việt Nam. Cương lĩnh của Đảng ta cũng đã khẳng định: “Kinh tế Nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân”.
Tại tỉnh ta, kinh tế tập thể trải qua hơn 6 thập kỷ phát triển đã có những đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Những năm gần đây, tuy chịu ảnh hưởng của suy thoái kinh tế nhưng do nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tỉnh và các cấp, ngành cùng sự nỗ lực không ngừng của các đợn vị kinh tế tập thể nên lĩnh vực này tiếp tục đổi mới và có bước phát triển khá. Chỉ tính 6 tháng qua đã có 7 HTX và 71 tổ hợp tác thành lập mới, nâng tổng số HTX toàn tỉnh lên 350 đơn vị và có 756 tổ hợp tác với trên 45.000 xã viên và người lao động. Trong đó có nhiều đơn vị hoạt động hiệu quả, là những mô hình điển hình, được các cấp, ngành đánh giá cao. Hoạt động của các HTX, tổ hợp tác đóng góp ngày càng tích cực vào chương trình xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an ninh quốc phòng và xây dựng nông thôn mới, tuy vẫn còn đó những khó khăn, hạn chế.
Nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể trong thời gian tới, chúng tôi đề nghị các cấp, các ngành liên quan, cán bộ và người lao động trong hệ thống Liên minh HTX tỉnh nêu cao tinh thần đoàn kết, chủ động, sáng tạo, đổi mới và hội nhập; vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh và kinh nghiệm phát triển kinh tế hợp tác ở các nước phát triển vào điều kiện cụ thể của địa phương, đơn vị mình; tăng cường phối hợp, liên doanh, liên kết với các thành phần kinh tế nhằm đẩy mạnh xúc tiến thương mại và đầu tư; đổi mới thiết bị công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ; phát huy dân chủ, nêu cao tinh thần tương thân tương ái, nỗ lực vượt qua khó khăn thử thách; nâng cao hiệu quả hoạt động để kinh tế hợp tác, HTX ngày càng phát triển.
Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên mong muốn nhận được nhiều hơn nữa sự quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện của tỉnh, sự phối hợp, giúp đỡ của có hiệu quả của các cấp, các ngành, các tổ chức quốc tế để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn, góp phần xây dựng quê hương Thái Nguyên ngày càng giàu đẹp, văn minh.
