Để thương hiệu chè Văn Hán “bay xa”

Cùng anh Nguyễn Đức Sen, Chủ tịch Hội Nông dân xã Văn Hán (Đồng Hỷ) đi thăm một số mô hình trồng chè của xã, trên đường đi anh chỉ cho tôi những nương chè xanh mướt đang được người dân chăm sóc cẩn thận. Một số hộ gia đình đang lắp thêm hệ thống tưới phun tự động để chủ động chăm sóc chè vụ đông. Trên đường ra trung tâm huyện, chúng tôi bắt gặp một số tư thương vận chuyển những bao chè khá lớn.

Anh Nguyễn Đức Sen cho biết: Do xa trung tâm T.P Thái Nguyên - địa điểm tổ chức Festival Trà Thái Nguyên - Việt Nam lần thứ 3, năm 2015  - nên các nương chè của xã Văn Hán  không được chọn làm điểm tham quan cho du khách. Song, người dân ở đây vẫn có ý thức chăm chút cho nương chè của mình với ý nghĩ biết đâu lại có đoàn khách nào muốn ghé vào thăm và ai cũng háo hức trông đợi Festival Trà ngày càng đến gần để thương hiệu chè Văn Hán lại tiếp tục “bay xa” giúp cho người dân làm chè khấm khá hơn.

Chủ tịch UBND xã Văn Hán Vi Ngọc Thi tâm sự với chúng tôi: Trước đây, sản phẩm chè của xã chỉ tiêu thụ trong xã và khu vực lân cận, qua 2 lần tỉnh tổ chức Festival Trà, rồi tham gia các hội chợ chè, hội chợ trà xuân; Hội chợ triển lãm do tỉnh và huyện tổ chức hàng năm, thương hiệu chè Văn Hán đã được nhiều người biết đến hơn. Sản phẩm chè búp khô của các hộ dân làm ra đến đâu bán hết đến đó nên người dân phấn khởi lắm. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng và cải thiện đời sống người dân, chúng tôi đã xác định thế mạnh trong phát triển kinh tế của xã chính là cây chè, từ đó tập trung lãnh đạo mở rộng diện tích, thâm canh tăng sản lượng và hướng tới làm chè theo tiêu chuẩn VietGAP nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm.

Xã khuyến khích người dân tận dụng những diện tích đất đồi, khe lạch, đất bãi bỏ trống để trồng chè; tổ chức cho người dân đi tham quan học tập một số mô hình trồng, chăm sóc, chế biến chè có hiệu quả cao; khuyến khích người dân chuyển đổi từ giống chè bằng hạt sang trồng chè cành (với các giống như: LDP1, TRI 777; Kim Tuyên; Bát Tuyên…) và đặc biệt quan tâm quản lý chặt chẽ chất lượng giống chè. Đồng thời đẩy mạnh phát triển các làng nghề chè truyền thống để xây dựng thương hiệu chè; quảng bá sản phẩm chè thông qua việc tích cực tham gia các hội chợ, triển lãm và Festival Trà. Tranh thủ các nguồn vốn từ Chương trình 135, xã ATK hỗ trợ người dân đầu tư hệ thống tưới nước tự động để tăng vụ chè đông. Nhằm nâng cao chất lượng chè, xã định hướng cho người dân trồng, chăm sóc, chế biến chè theo tiêu chuẩn VietGAP; đầu tư máy móc trong các công đoạn làm đất, chế biến, bảo quản chè. Vì vậy, diện tích chè của xã không ngừng tăng lên (đến nay xã đã có 700ha chè, trong đó có 20,6ha đạt tiêu chuẩn VietGAP).

Hiện nay, sản lượng chè búp tươi của xã đạt 8.400 tấn, với thu nhập 80 tỷ đồng, chiếm 47,76% tổng thu nhập của xã. Sản phẩm chè của các hộ trồng chè trong xã đã được tư thương từ T.P Sông Công; T.P Thái Nguyên; Hải Phòng, Hà Nội… đến đặt mua tại nhà. Giá bán chè cũng tăng lên (năm 2010 giá bình quân chỉ 50 đến 60 nghìn đồng/kg, từ 3 năm trở lại đây, giá luôn ổn định ở mức bình quân từ 130 đến 150 nghìn đồng/kg; chè ngon đến 300 nghìn đồng/kg). Vì vậy, đời sống của người dân làm nghề chè đã được nâng lên. Không chỉ những hộ trồng chè mà nhiều hộ kinh doanh cũng “phất” lên nhờ các dịch vụ phục vụ cho cây chè như: dịch vụ phân bón; thuốc bảo vệ thực vật; tôn sao chè; lắp đặt máy bơm, hệ thống giàn phun sương tưới chè…Từ đó góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo của xã từ 20,7% năm 2010 xuống còn 11% năm 2014.

Trong 2 năm (2014-2015) xã Văn Hán đã xây dựng được 6 làng nghề chè truyền thống, trong đó có 3 xóm: Hòa Khê 1; Thái Hưng; Đoàn Lâm đã được UBND tỉnh công nhận; 3 xóm còn lại sẽ đón nhận danh hiệu trên vào cuối năm nay; xã đang phấn đấu tiến tới 100% xóm (toàn xã có 17 xóm) xây dựng được làng nghề chè truyền thống. Ông Nguyễn Trọng Vân, Bí thư Chi bộ xóm Thái Hưng cho biết: Thấy được lợi ích của các giống chè mới nên các hộ trong xóm đã chuyển diện tích chè giống cũ (trồng bằng hạt) sang giống chè cành (năm 2010, 70% số hộ trong xóm còn trồng chè hạt, đến nay đã có tới 90% số hộ trồng chè cành). Mặc dù, xóm chưa đăng ký làm chè theo hướng VietGAP, nhưng nhiều hộ dân đã nhận thức được: muốn có chè đạt sản lượng cao và ngon, sạch thì phải sử dụng phân bón hữu cơ; hạn chế sử dụng phân vô cơ và thuốc trừ sâu chăm sóc chè. Do vậy, sản phẩm chè của xóm được các tư thương ưa chuộng đến đặt mua tận vườn. Giá bán cũng cao hơn so với những năm trước, từ năm 2013 giá chè cành luôn ổn định bình quân 150 nghìn đồng/kg; loại ngon đến 300 nghìn đồng/kg.

Anh Nguyễn Đức Sen cho biết: Trong Festival Trà đợt này, Hội Nông dân xã đã chọn 2 Đội (ở xóm Vân Hán và  Phủ Lý) tham gia Hội thi “Bàn tay vàng” do Hội Nông dân tỉnh tổ chức. Hiện nay các thí sinh đang tập dượt các phần thi hái chè và sao chè để khi đi thi đảm bảo về mặt thời gian cũng như các tiêu chí theo quy định. Còn anh Vi Ngọc Thi, Chủ tịch UBND xã Văn Hán thì mong muốn: tỉnh duy trì Festival Trà như những năm qua và nếu có thể mở rộng quy mô và tổ chức các hội chợ chè nhiều hơn để xã Văn Hán nói riêng và các địa phương khác trong tỉnh nói chung có cơ hội quảng bá sản phẩm chè của mình rộng rãi hơn. Đây là điều kiện để người dân có việc làm, tăng thu nhập, làm giàu chính đáng từ cây chè; góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.