Bảo vệ thương hiệu “chè Thái Nguyên”

Từ rất lâu, sản phẩm chè Thái Nguyên đã khẳng định thương hiệu, được khách hàng trong và ngoài nước biết đến. Nhãn hiệu tập thể “chè Thái Nguyên” cũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp văn bằng bảo hộ. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, việc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) đối với sản phẩm chè mang nhãn hiệu tập thể “chè Thái Nguyên” vẫn còn khá phổ biến.

Trải qua gần 100 năm có mặt trên đất Thái Nguyên, cây chè đã trở thành cây trồng chủ lực của tỉnh. Hiện nay, toàn tỉnh có gần 21 nghìn héc-ta chè, trong đó diện tích chè kinh doanh chiếm khoảng 18 nghìn héc-ta, sản lượng chè búp tươi đạt trên 190 nghìn tấn/năm. Những năm qua, tỉnh ta ngày càng dành nhiều sự quan tâm đến hoạt động thực thi quyền SHTT đối với sản phẩm chè. Bên cạnh nhãn hiệu tập thể “chè Thái Nguyên”, tỉnh đã thực hiện thủ tục để Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu tập thể đối với các sản phẩm chè: La Bằng, Trại Cài, Vô Tranh, Phổ Yên và Chỉ dẫn địa lý “Tân Cương” cho sản phẩm chè của 3 xã Tân Cương, Phúc Trìu, Phúc Xuân (T.P Thái Nguyên). Đồng thời, các cơ quan đầu mối của tỉnh đã chủ động và phối hợp giải quyết, xử lý các vi phạm về SHTT, từng bước tác động làm lành mạnh môi trường kinh doanh chè trên địa bàn, góp phần bảo vệ quyền lợi cho nhà sản xuất, kinh doanh chân chính, người tiêu dùng và góp phần nâng cao giá trị, danh tiếng của sản phẩm chè. Đến nay, toàn tỉnh có 436 tổ chức, cá nhân được cấp chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể “chè Thái Nguyên”, trong đó có 6 công ty, 4 doanh nghiệp tư nhân, 9 hợp tác xã, 3 tổ hợp tác, 1 câu lạc bộ, 3 đại lý chè và 395 gia đình. 7/9 huyện, thành, thị đã có tổ chức, cá nhân đăng ký sử dụng nhãn hiệu tập thể “chè Thái Nguyên”. Bà Nguyễn Thị Ngà, Chủ tịch Hội chè Thái Nguyên cho biết: Thông qua các hoạt động thực thi quyền SHTT và quảng bá sản phẩm của tỉnh, sản phẩm chè Thái Nguyên ngày càng khẳng định thương hiệu với người tiêu dùng. Nhiều tập thể, cá nhân đã có ý thức hơn trong việc xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại tiêu thụ sản phẩm, kết hợp giữa sản xuất, kinh doanh chè với phát triển du lịch, văn hoá truyền thống…

Tuy nhiên, trên thực tế, việc vi phạm quyền SHTT đối với sản phẩm chè vẫn còn xảy ra. Các cơ quan thực thi quyền SHTT, chủ sở hữu còn gặp khó khăn, hạn chế trong việc bảo vệ quyền SHTT đối với sản phẩm đã được bảo hộ. Tại các huyện, hoạt động bảo đảm quyền SHTT chủ yếu dừng lại ở mức phổ biến văn bản pháp luật và hướng dẫn thủ tục đăng ký, chưa đủ điều kiện bảo đảm quyền SHTT đối với sản phẩm. Bên cạnh đó, các địa phương cũng chưa có cán bộ chuyên trách riêng lĩnh vực SHTT nên công tác triển khai gặp nhiều hạn chế. Ông Lê Tất Chiến, Phó phòng Quản lý và Phát triển tài sản trí tuệ (Cục Sở hữu trí tuệ) phân tích: Theo Luật Sở hữu trí tuệ, các tổ chức, cá nhân được cấp chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể “chè Thái Nguyên” mới được ghi trên nhãn mác bao bì nhãn hiệu “chè Thái Nguyên”, nhưng trên thực tế, tỉnh Thái Nguyên có tới 34 doanh nghiệp, 23 hợp tác xã, 85 làng nghề với gần 60 nghìn hộ tham gia sản xuất chè thì mới có 436 tổ chức, cá nhân được cấp chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể “chè Thái Nguyên”, chiếm chưa tới 1%.

Còn bà Đỗ Thị Đức Lý, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Tân Cương Hoàng Bình, ở xã Quyết Thắng (T.P Thái Nguyên) chia sẻ: Chỉ dẫn địa lý “Tân Cương” cho chè Tân Cương bao gồm vùng địa danh tương ứng với 3 xã Phúc Xuân, Phúc Trìu và Tân Cương (T.P Thái Nguyên) có tổng diện tích 4.861,8ha, nhưng chúng tôi cũng thấy nhãn hiệu “chè Tân Cương” ghi trên biển hiệu, bao bì của rất nhiều đơn vị kinh doanh trong và ngoài tỉnh. Điều này dẫn đến khó quản lý chất lượng sản phẩm, ảnh hưởng đến thương hiệu chè Tân Cương và gây khó khăn cho các đơn vị, cá nhân sản xuất, kinh doanh chè có chất lượng.

Theo phân tích của các đơn vị chuyên môn, tình trạng vi phạm quyền SHTT do nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu do các doanh nghiệp, tổ chức, cộng đồng chưa nhận thức đầy đủ việc cần tự bảo vệ uy tín, thương hiệu, trong khi năng lực hoạt động của hệ thống quản lý Nhà nước chưa đáp ứng được yêu cầu; khả năng bảo vệ quyền SHTT của các cơ quan thực thi còn hạn chế; hệ thống cơ sở dữ liệu và trang thiết bị phục vụ việc khai thác thông tin SHTT của tỉnh chưa có… Bà Lê Thị Thuỷ ở Làng nghề chè Thác Dài, xã Vô Tranh (Phú Lương) cho biết: Tôi sản xuất và kinh doanh chè nhiều năm nhưng vẫn chưa nắm được các quy định trong việc đăng ký, bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm chè.

Để nâng cao năng lực thực thi quyền SHTT đối với sản phẩm chè Thái Nguyên, ông Nguyễn Văn Vỵ, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật tỉnh kiến nghị : Cơ quan chức năng cần tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhận thức cho công chúng về Luật SHTT, khi trình độ nhận thức của người dân về SHTT càng cao thì ý thức chấp hành pháp luật trong thực thi quyền SHTT sẽ được nâng lên và tình trạng vi phạm sẽ giảm. Bên cạnh đó, các ngành, đơn vị chức năng cần tăng cường phối hợp, đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra, để ngăn chăn và xử lý các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm đã được bảo hộ trên địa bàn.

Tăng cường hiệu quả thực thi quyền SHTT cho các sản phẩm chè đã được bảo hộ của tỉnh là hoạt động quan trọng, góp phần nâng cao uy tín, giá trị của sản phẩm trên thị trường, gia tăng hiệu quả kinh tế trong sản xuất chè của tỉnh. Và để thực hiện được điều này rất cần sự chung tay, vào cuộc quyết liệt của các ngành chức năng, đơn vị, đặc biệt là các tập thể, cá nhân kinh doanh, sản xuất chè trên địa bàn.