Sức xuân ở vùng mỏ

Những ngày đầu năm mới 2016, trở lại vùng mỏ Trại Cau (Đồng Hỷ), nơi có hàng trăm người lao động đang ngày đêm bám mỏ tuyển khoáng phục vụ sự nghiệp gang thép của tỉnh, chúng tôi được đắm chìm trong không khí sôi động tại các đại khai trường tuyển khoáng của mỏ. Ông Mạc Đăng Niên, Giám đốc Mỏ hồ hởi: Một năm nhiều khó khăn nhưng cũng không ít dấu ấn thành công đã qua. Với khí thế ngay từ đầu năm mới, tập thể Mỏ phấn đấu hoàn thành tốt kế hoạch đề ra.

Con đường tỉnh ĐT 269 dẫn vào vùng mỏ Trại Cau không còn ổ trâu, ổ voi khiến ai đi qua dù chỉ một lần cũng cạch đến già như hai năm trước, mà đã được tráng nhựa phẳng phiu, mặt đường mở rộng. Tình trạng xe quá tải "ba chân", "bốn chân" cõng trên lưng năm bẩy chục tấn hàng như một vài năm qua không còn nữa. Loại xe tải thông dụng nhất chạy trên tuyến huyết mạch này giờ chỉ là loại "hai chân" thông dụng có tải trọng phù hợp với quy định cho phép của tuyến đường.

Thị trấn Trại Cau nằm trọn trong vòng bao quanh của Mỏ sắt. Cuộc sống người dân thị trấn giờ khác xưa rất nhiều. Tuyến giao thông chính chạy từ đầu đến cuối thị trấn đã được cải tạo thành đường đôi, rộng rãi không khác đường cấp đô thị của T.P Thái Nguyên. Dù luôn bị phủ một lớp màu đỏ gạch - nét đặc trưng mà vùng mỏ sắt nào cũng có - nhưng đường không mấy khi có bụi bởi luôn được tưới nước, vệ sinh hàng ngày. Chủ tịch UBND thị trấn Trại Cau, ông Vũ Đăng Khoa cho hay, con đường đôi là mong ước từ rất lâu của người dân địa phương. Được huyện Đồng Hỷ quan tâm, từ năm ngoái mong ước của người dân đã thành hiện thực. Bộ mặt thị trấn cũng vì thế khang trang hơn nhiều. Từ đây, các điểm kinh doanh, buôn bán mọc thêm lên, tạo cho thị trấn không gian thương mại rộng rãi, sầm uất hơn.

Ở vùng mỏ nên hoạt động kinh tế dễ nhận biết nhất chính là khai thác mỏ. Nói là vùng mỏ Trại Cau, nhưng thực chất địa hạt mỏ mở rộng tới một số xã lận cận như Nam Hòa, Cây Thị, Tân Lợi. Tất nhiên, thị trấn Trại Cau vẫn là tâm điểm. Những điểm khai thác đã từng tồn tại vài chục năm nay giờ vẫn có mặt trên bản đồ khoáng sản của tỉnh, trong đó đáng chú ý có hai điểm mỏ với trữ lượng lớn là Tầng sâu Núi Quặng và Hòa Bình.

Còn nhớ cách nay gần chục năm, khi Mỏ sắt Trại Cau nổ ra tình trạng khai thác thổ phỉ, mót quặng, tranh cướp khoáng sản, thì điểm mỏ Tầng sâu Núi Quặng có lúc tới hàng trăm người tràn vào đào bới trái phép. Lực lượng bảo vệ mỏ lúc đó gần như bất lực, không thể ngăn cản nổi. Phải khi có sự can thiệp của chính quyền và lực lượng chức năng của tỉnh, huyện, trật tự ở đây mới được lập lại. Từ đó đến nay, điểm mỏ có trữ lượng gần như lớn nhất này, qua quá trình khai thác đã có độ sâu hàng trăm mét, lòng moong rộng cả hécta. Những ngày cuối năm Ất Mùi, được cùng Ban Giám đốc Mỏ sắt Trại Cau quan sát hoạt động của cả vùng, chúng tôi mới cảm nhận hết được nhịp độ lao động hối hả của người công nhân vùng mỏ. Tiếng máy xúc cỡ lớn, máy bơm nước nổ giòn lẫn với tiếng ầm ì kéo dài của từng đoàn xe ben chuyên dụng nối đuôi nhau bò theo từng tầng khai thác có hình chôn ốc chạy xuống lòng moong lấy quặng, tạo thành mớ âm thanh hỗn độn, nhưng vui tai mà ít nơi nào có. Giám đốc Mỏ, ông Mạc Đăng Niên, giữa tiếng ồn ào, náo nhiệt phải đứng sát và nói rất to chúng tôi mới có thể nghe được: Đơn vị đã nỗ lực hoàn thành công tác xây dựng cơ bản mỏ, giải phóng mặt bằng vành đai an toàn nổ mìn, đẩy nhanh tiến độ bóc đất đá thải, làm đường vận chuyển nội bộ để đảm bảo an toàn và không ảnh hưởng đến môi trường. Hiện nay, việc mở rộng khai thác mỏ Tầng sâu Núi Quặng đã gần như hoàn thành, giờ chỉ chuyên tâm khai thác theo kế hoạch đã đề ra.

Cũng theo người đứng đầu Mỏ sắt Trại Cau thì cùng với khai thác ở Tầng sâu Núi Quặng, đơn vị đang xúc tiến khai mở mỏ sắt Hòa Bình, triển khai tận thu quặng sắt tại Đập quặng đuôi. Để hiệu quả, Mỏ đã liên kết với hai đơn vị có năng lực là Công ty CP Nhẫn và Công ty CP Hải Thành triển khai bóc đất đá, đồng thời tuyển quặng trong đất thải, khai thác tận thu, tránh lãng phí. Có mặt tại điểm tuyển rửa quặng sắt của Công ty CP Hải Thành chúng tôi không khỏi ngạc nhiên bởi hệ thống dây chuyển tuyển khoáng khá quy mô, tiên tiến, được bố trí khoa học. Những đống quặng cỡ lớn đã qua tuyển rửa sạch đẹp ngồn ngộn trước sân chờ múc lên xe đưa về lò luyện gang của Công ty CP Gang thép Thái Nguyên. Ông Đỗ Quang Hưng, người quản lý dây chuyền thuộc Công ty CP Hải Thành cho hay, đơn vị luôn đảm bảo chất lượng quặng sau tuyển và cung cấp nguyên vẹn số lượng làm ra cho đơn vị chủ quản, không để thất thoát khoáng sản. Theo ghi nhận của Mỏ sắt Trại Cau, năm 2015, hai công ty liên kết là Nhẫn và Hải Thành đã tuyển sau đuôi thải và tuyển từ đất thải cho Mỏ được trên 290 nghìn tấn quặng sắt, vượt tới 60% kế hoạch đề ra.

Mấy năm gần đây, do tác động xấu từ khủng hoảng kinh tế thế giới và những khó khăn của thị trường trong nước, nên hoạt động khai khoáng, luyện kim cũng trở nên trầm lắng. Đơn vị chủ quản của Mỏ sắt Trại Cau là Công ty CP Gang thép Thái Nguyên cũng gặp muôn vàn khó khăn, việc giao khoán sản lượng cũng thấp hơn so với các năm trước. Trước thực tế đó, Mỏ đã phải gồng mình lo việc làm, đời sống cho trên 250 lao động. Hơn nữa, do vùng mỏ nằm xen với dân cư nên với trách nhiệm của mình đơn vị Mỏ thường xuyên phối hợp với chính quyền sở tại đảm bảo các vấn đề dân sinh, chia sẻ khó khăn với cơ sở và chủ động ứng phó, khắc phục những tác động xấu từ môi trường. Điều đáng mừng là trong năm 2015, Mỏ vẫn duy trì mức lương bình quân người lao động là 5,1 triệu đồng/người/tháng; hỗ trợ xây dựng 2 căn nhà tình nghĩa cho hộ nghèo với giá trị 40 triệu đồng; tham gia các công tác từ thiện xã hội, ủng hộ các tập thể, cá nhân, các tổ dân phố, xóm, bản xây dựng công trình dân sinh...

Hoạt động khai thác khoáng sản cũng như cuộc sống của người dân vùng mỏ hiện nay đều có những nét đổi khác rõ rệt so với trước đây. Chủ mỏ đã biết tranh thủ sự ủng hộ của người dân, giúp đỡ, tạo điều kiện và cùng chung tay góp sức với người dân địa phương. Đổi lại, bà con cũng chia sẻ khó khăn với đơn vị, đồng thuận với chủ trương mở rộng vùng mỏ và thân thiện cùng bảo vệ tài sản cũng như tài nguyên mỏ. Mùa xuân sang, sắc nắng vàng tràn ngập trên vùng mỏ Trại Cau. Với người công nhân mỏ, trông ai nấy đều rạng ngời vì qua một năm khó khăn, công việc, cuộc sống của họ vẫn ổn định với mức thu nhập đảm bảo. Tất cả cùng kỳ vọng năm mới nhiều niềm vui mới với sức xuân mạnh mẽ sẽ tiếp tục đến với vùng mỏ quê hương.