Sau gần 6 tháng bị khô hạn, từ quý IV/2016, UBND huyện Võ Nhai đã triển khai một số giải pháp nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của thời tiết tới kế hoạch sản xuất nông nghiệp của huyện, nhất là việc gieo cấy lúa. Cụ thể, UBND huyện chỉ đạo cơ quan chuyên môn và các xã, thị trấn tập trung sửa chữa những công trình thủy lợi; tuyên truyền, vận động nhân dân tích trữ nước tại các ao, hồ sẵn có, khơi thông hệ thống kênh mương dẫn nước phục vụ sản xuất. Do đó, diện tích gieo cấy lúa và trồng các loại cây màu vụ xuân năm nay của huyện chắc chắn sẽ cao hơn so với cùng kỳ năm trước.
Ông Ma Khánh Tăng, Bí thư Đảng ủy xã Thượng Nung chia sẻ: Sản xuất vụ xuân ở địa phương thường gặp nhiều khó khăn do thiếu nước. Nhưng năm nay, nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp của xã thuận lợi hơn vì mực nước trên sông Thượng Nung ổn định, nhờ vậy 2 trạm bơm dọc bờ sông hoạt động tốt. Cùng với đó, hệ thống kênh mương của xã chảy từ sông Thượng Nung vào các cánh đồng đã được xây dựng nên việc dẫn nước vào ruộng hiệu quả hơn, lượng nước thất thoát giảm rất nhiều. Khi có kế hoạch sản xuất vụ xuân năm nay, chính quyền địa phương đã tiến hành thông báo thời gian vận hành 2 trạm bơm đưa nước vào đồng để bà con chủ động khâu làm đất, gieo cấy lúa theo đúng khung thời vụ.
Đối với xã Lâu Thượng cũng là một địa phương luôn gặp khó khăn trong sản xuất vụ xuân do thiếu nguồn cung cấp nước (trên địa bàn không có nhiều sông, suối mà chỉ có những khe nước nhỏ từ chân các núi chảy ra). Ông Ma Văn Giáp, ở xóm Là Dương, cho biết: Các vụ xuân trước, gia đình tôi thường phải tích trữ nước ở ao của gia đình và dùng máy bơm, đường ống dài gần 100m để dẫn nước tới ruộng, do đó chi phí sản xuất tăng. Năm nay, nhờ chủ động tận dụng những trận mưa lớn gần đây để tích trữ nên mực nước trong ao của gia đình đủ cung cấp nước làm đất gieo cấy khoảng 8 sào ruộng (những năm trước chỉ được khoảng 5 sào). Ông Mông Văn Đại, Chủ tịch UBND xã Lâu Thượng cho biết: Toàn xã có gần 300ha đất nông nghiệp, trong đó, người dân chủ động nguồn nước được khoảng 30% diện tích. Số diện tích còn lại phụ thuộc vào “nước trời”. Dự báo, nguồn nước năm nay phục vụ làm đất gieo cấy lúa thuận lợi hơn mọi năm, nếu những vụ xuân trước, người dân dùng máy bơm để lấy nước từ ao, hồ ra ruộng làm đất cấy diễn ra khá phổ biến thì năm nay tình trạng này không nhiều...
Qua tìm hiểu tại một số xã của huyện Võ Nhai, chúng tôi nhận thấy trong vụ xuân năm nay nguồn nước phục vụ làm đất gieo cấy lúa tương đối thuận lợi. Đặc biệt, mực nước tại các hồ chứa do Trạm Khai thác thủy lợi huyện (thuộc Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi Thái Nguyên) quản lý đều ở mức cao, bảo đảm cung cấp nước cho gần 900ha lúa trên địa bàn. Ông Nguyễn Xuân Cảnh, Trạm trưởng Trạm Khai thác thủy lợi huyện cho biết: Hiện nay, Trạm quản lý 6 công trình thủy lợi, trong đó riêng hồ Quán Chẽ chứa được 2,47 triệu m3 nước, cung cấp cho 360ha lúa tại 2 xã Dân Tiến và Bình Long. Năm nay, nước đầu nguồn của hồ rất lớn nên vào vụ các cống đều được xả thường xuyên để bà con có nước làm đất, tưới dưỡng cho lúa. Còn đối với hồ Lòng Thuyền (ở xã La Hiên) cung cấp nước cho hơn 50ha lúa cho địa phương này có mực nước không ổn định nên được xả theo từng đợt. Trước khi xả nước, nhân viên của Trạm thông báo cho người dân nơi đấy đồng loạt xuống đồng làm đất để không lãng phí nước.
Vụ xuân năm nay, huyện Võ Nhai có kế hoạch gieo cấy 1.500ha lúa, hơn 3.400 ngô và 320ha rau màu các loại (lúa lai chiếm 10% diện tích). Đến thời điểm hiện tại, người dân đang xuống đồng gieo mạ, làm đất cấy để gieo cấy lúa và trồng ngô (lịnh gieo cấy lúa của huyện Võ Nhai thường chậm hơn so với một số địa phương khác trong tỉnh do tính đặc thù miền núi). Ông Đặng Văn Đức, Trưởng phòng Nông nghiệp - PTNT huyện cho biết: Trước khi bước vào sản xuất vụ xuân, cơ quan chức năng và chính quyền các xã, thị trấn đã tiến hành kiểm tra, bảo dưỡng toàn bộ hệ thống trạm bơm trên địa bàn huyện. Huy động người dân khơi thông gần 80km kênh mương nội đồng, gia cố các hệ thống hồ đập để tích trữ nước nên cơ bản nguồn nước phục vụ cho việc làm đất tương đối thuận lợi, nhiều khả năng diện tích cấy lúa sẽ tăng so với kế hoạch. Đối với những diện tích khan hiếm nước thường xuyên, cấy lúa không hiệu quả thì sẽ tuyên truyền để bà con trồng màu…
Mặc dù sản xuất vụ xuân năm nay của huyện Võ Nhai có những thuận lợi nhất định, song thời tiết vẫn có nhiều diễn biến phúc tạp. Vì vậy, cơ quan chuyên môn của huyện Võ Nhai khuyến cáo người dân trên địa bàn cần tiếp tục tích trữ và sử dụng tiết kiệm lượng nước nhằm kịp thời tưới dưỡng cho lúa khi chưa có mưa. Đồng thời, UBND huyện tiếp tục chỉ đạo các xã, thị trấn huy động các nguồn lực để hoàn thiện hệ thống thủy lợi, giúp người dân trên địa bàn chủ động hơn trong sản xuất nông nghiệp.
