Dự án khai thác và chế biến khoáng sản Núi Pháo là dự án về khoáng sản có vốn đầu tư lớn nhất được triển khai trên địa bàn tỉnh từ trước tới nay. Sau gần 10 năm đi vào hoạt động, không thể phủ nhận những đóng góp tích cực của Dự án đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, thời gian gần đây, những tồn tại trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (BT, GPMB) đã khiến cho cuộc sống của nhiều hộ dân tại các xóm 2, 3, 4, xã Hà Thượng (Đại Từ) bị ảnh hưởng.
Cuối năm 2017, thực hiện Kết luận Thanh tra số 2065/KL-BTNMT ngày 27/4/2017 của Bộ Tài nguyên và Môi Trường, Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo (Công ty Núi Pháo) đã xây dựng kế hoạch BT, GPMB để di dời các hộ dân sinh sống nằm trong phạm vi bán kính 500m tính từ hàng rào của Nhà máy chế biến khoáng sản Núi Pháo. Theo đó, có 282 hộ gia đình tại các xóm 2,3,4, xã Hà Thượng, với tổng diện tích đất 12,72ha cần phải BT, GPMB. Tính đến ngày 30-11-2020,, đã có 255/282 hộ dân nằm trong phạm vi ảnh hưởng của Dự án được phê duyệt phương án BT, GPMB với tổng số tiền trên 471 tỷ đồng (các hộ dân còn lại đang tiếp tục được hoàn thiện hồ sơ để phê duyệt).
Thực hiện phương án đã phê duyệt, từ năm 2018 đến nay, Công ty Núi Pháo đã tiến hành nhiều đợt chi trả tiền BT, GPMB cho người dân. Tuy nhiên, đến thời điểm này, vẫn còn 74/241 hộ gia đình chưa được nhận tiền với tổng số tiền 122,853 tỷ đồng, trong đó, nhiều hộ đã được kiểm đếm và phê duyệt phương án từ năm 2018, 2019.
Việc chậm chi trả tiền BT, GPMB đã khiến các hộ dân nằm trong phạm vi ảnh hưởng của Dự án Núi Pháo chưa thể di dời đến nơi ở mới. Do sinh sống gần với khu vực sản xuất của Dự án, các hộ dân thường xuyên phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường nước, không khí, khói bụi, tiếng ồn…
Đồng chí Nguyễn Văn Hồng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Hà Thượng cho biết: Việc chậm chi trả tiền BT, GPMB của Công ty Núi Pháo đã khiến cho các hộ dân xóm 2, 3,4 rất bức xúc. Các hộ dân đã nhiều lần tụ tập đông người kéo đến UBND xã và các cơ quan chức năng của huyện, tỉnh đề nghị giải quyết. Do chờ đợi tiền quá lâu, một số gia đình có điều kiện đã tự di chuyển đến nơi ở khác sinh sống khiến cho khu vực này trở nên hoang vắng. Lợi dụng điều này, một số đối tượng không rõ lai lịch từ nơi khác đã tụ tập về đây để sử dụng ma túy, trộm cắp sản của người dân.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, đổng chí Phạm Quang Anh, Chủ tịch UBND huyện Đại Từ cho biết: Sau nhiều lần UBND huyện làm việc với Công ty Núi Pháo và có văn bản đôn đốc Công ty sớm chi trả tiền BT, GPMB cho các hộ dân xóm 2, 3, 4, xã Hà Thượng, ngày 03/9/2020, Công ty đã có Văn bản trả lời, trong đó cam kết: Từ tháng 9-2020, sẽ chi trả tiền BT, GPMB cho các hộ dân là 10 tỷ đồng/tháng. Theo đó, từ tháng 9 đến nay, Công ty đã chi trả được 31,1 tỷ đồng cho 16 hộ dân. Tuy nhiên, với tiến độ này, nhanh nhất phải đến đầu năm 2022, việc chi trả mới hoàn thành. Để đảm bảo quyền lợi cho người dân, UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn xây dựng phương án tính lãi đối với toàn bộ số tiền chậm chi trả của Công ty Núi Pháo theo quy định.
Lý giải về nguyên nhân chậm chi trả tiền BT, GPMB cho người dân, Công ty Núi Pháo đã có văn bản trả lời Báo Thái Nguyên, trong đó nêu rõ: Những năm gần đây, Công ty gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đặc biệt là từ đầu năm 2020, tình hình dịch bệnh COVID-19 đã khiến cho hoạt động xuất khẩu hàng hóa của Công ty bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do đó, việc bố trí kinh phí chi trả tiền BT, GPMB cho người dân bị chậm. Công ty khẳng định, thời gian tới, sẽ cố gắng ưu tiên bố trí kinh phí để chi trả tiền BT, GPMB cho các hộ dân đã có quyết định phê duyệt. Công ty đang lập kế hoạch dự trù tài chính để tiếp tục chi trả cho các hộ dân từ nay cho đến hết năm 2020, trong năm 2021 và những năm tiếp theo, với tiêu chí ưu tiên: Các hộ gần Nhà máy;các hộ có điều kiện sống và hoàn cảnh khó khăn; các hộ đã được phê duyệt trước…
Có thể thấy rằng, mặc dù, Công ty Núi Pháo đã xây dựng kế hoạch, lộ trình chi trả tiền BT, GPMB cho các hộ dân trong thời gian tới, nhưng trong bối cảnh khó khăn chung do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 như hiện nay, rất cần sự chia sẻ từ phía người dân đối với doanh nghiệp. Mặt khác, Công ty Núi Pháo cũng cần thực hiện nghiêm túc những cam kết và sớm đưa ra giải pháp cụ thể nhằm ổn định đời sống của người dân trong thời gian chờ nhận tiền BT, GPMB, chưa thể di dời đến nơi ở mới.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
