Nhiều nhà đầu tư nhận định, Việt Nam vẫn tăng cường vị thế của mình như một trong những điểm đến đầu tư ngày càng hấp dẫn hơn, là lựa chọn hàng đầu cho những DN nước ngoài, đặc biệt là những nhà đầu tư đang tìm kiếm phương án đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình ra ngoài Trung Quốc.
=Số liệu điều tra mới nhất, tỷ lệ doanh nghiệp (DN) đầu tư nước ngoài (FDI) báo lỗ tăng từ 34,3% năm 2019 lên 47,1% năm 2020 - mức cao nhất từ trước đến nay. Doanh thu trung vị của các DN FDI sụt giảm từ 0,93 triệu USD năm 2019 xuống chỉ còn 0,67 triệu USD - mức thấp nhất kể từ năm 2012. Tỷ lệ DN có kế hoạch mở rộng sản xuất kinh doanh cũng giảm từ 53% năm 2019 xuống 41% năm 2020.
Những số liệu về “nhiệt kế” DN FDI - được điều tra bởi Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - là bằng chứng rõ ràng về tác động tiêu cực của dịch Covid-19 đối với hoạt động và hiệu quả kinh doanh của các DN. Khối DN FDI chủ yếu gặp các khó khăn liên quan đến tiếp cận các thị trường quốc tế (50%), sụt giảm dòng tiền (42%) và gián đoạn các chuỗi cung ứng (42%). Các DN hoạt động trong các ngành thông tin, truyền thông và sản xuất máy tính, thiết bị điện tử, xe có động cơ, sản xuất đồ da, may mặc bị ảnh hưởng nặng nhất về doanh thu và lao động.
Mặc dù vậy, dường như những khó khăn hiện tại chỉ là tạm thời. Yếu tố chính trị ổn định của Việt Nam tiếp tục có sức hút mạnh mẽ với họ (trên 90%). Sau khi Luật Đất đai năm 2013 được ban hành, tỷ lệ DN FDI nhận định rủi ro bị thu hồi mặt bằng là “thấp” đã tăng từ 64% lên 80%. Tỷ lệ DN FDI cho rằng Việt Nam có rủi ro bất ổn chính sách thấp hơn cũng tăng từ 60% năm 2013 lên 82% năm 2020…
Trong mắt nhà đầu tư nước ngoài, Việt Nam còn có một số lợi thế quan trọng khác: gần 40% DN FDI coi chống tham nhũng là một trong những điểm mạnh của Việt Nam trong năm 2020 (tăng từ mức xấp xỉ 30% năm 2014); tỷ lệ DN FDI phải chi trả chi phí không chính thức trong khi thực hiện thủ tục đất đai, các cuộc thanh, kiểm tra, thủ tục xuất nhập khẩu đều giảm theo thời gian; tỷ lệ DN FDI phải dành từ 10% doanh thu trở lên để chi trả các khoản chi không chính thức giảm từ mức hơn 2% những năm 2016-2017 xuống 1,2% năm 2020; chất lượng cung cấp dịch vụ công cũng cải thiện đáng kể, tăng từ mức 29% hài lòng năm 2014 lên gần 46% năm 2020…
Thế nhưng, đáng lưu ý là hai lĩnh vực “hệ thống thủ tục, quy định”, “cơ sở hạ tầng” chưa có sự cải thiện đáng kể trong các năm gần đây và theo các DN FDI, Việt Nam cần tiếp tục cải cách quyết liệt hơn. Tỷ lệ DN FDI phản ánh gặp khó khăn với các thủ tục hành chính thuộc các lĩnh vực hải quan, thuế, an toàn phòng chống cháy nổ, thành lập DN và bảo hiểm xã hội vẫn khá cao: quanh mức 23%-24%.
Bên cạnh đó, Việt Nam cần tiếp tục nỗ lực đơn giản hóa quy trình thành lập DN, số hóa và đơn giản hóa các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan, thuế và bảo hiểm xã hội, từ đó nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh quốc gia và lợi thế so sánh với các nước trong khu vực.
