Sau hàng loạt sự cố và những nghi ngờ về "tính khả thi" của dự án, đến nay gói thầu số 7, phần hạng mục kích ống ngầm dưới lòng kênh Nhiêu Lộc đã sắp hoàn thành. Khả năng trong năm 2009, sẽ giải ngân gần hết số tiền 200 triệu USD của dự án, tránh tình trạng Ngân hàng Thế giới (WB) cắt vốn vì chậm tiến độ.
Mặc dù hạn cuối phải hoàn thành là năm 2007 đã được "giãn" thêm 2 năm nhưng tổng khối lượng công trình tính đến tại thời điểm hiện nay cũng chỉ khoảng trên dưới 40%. Tuy nhiên, tiến độ thi công "rùa" như trước đây đã được thay đổi một cách tích cực…
Tại khu vực giếng số 5, nhà thầu Chec 3 đang gấp rút hoàn thành một trong những đoạn kích cuối cùng của toàn bộ tuyến cống chính nằm dưới lòng kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè. Đây là phần công việc khó khăn nhất trong gói thầu số 7 mà nhiều lần, chính nhà thầu này đã "nản chí" do liên tục gặp phải những sự cố như chìm robot, cũng như những phản ứng từ dư luận do tiến độ thi công quá chậm, gây cản trở giao thông, ảnh hưởng sinh hoạt của người dân… cộng với phần trượt giá do kéo dài thời gian khiến nhà thầu này đứng trước nguy cơ bị thua lỗ.
Tại thời điểm chúng tôi "chui" xuống giếng số 5 thì hệ thống khoan kích ống ngầm đang gặp một sự cố nhỏ khiến việc kích ống tạm thời bị gián đoạn. Một vài công nhân thi công tại công trình cho biết, hệ thống máy bơm bùn bị hư, máy phát điện cũng gặp sự cố nên robot không hoạt động được. Theo quan sát của chúng tôi, đoạn kích nối giếng số 5 sang giếng số 6 cũng chỉ mới thực hiện được vài chục mét trên tổng số gần 400 m. Đoạn cống ngầm trước đó, nối giếng số 4 đến giếng số 5 thì đã hoàn tất, chúng tôi có thể nhìn "xuyên" đến giếng số 4.
Theo mô tả trên bản đồ của dự án, phần thi công nối từ giếng 5 đến giếng 6 là một trong hai đoạn cuối cùng của toàn bộ tuyến cống bao với tổng chiều dài 734m. Đoạn cống còn lại từ giếng 29 đến giếng 28 bị vướng một số công trình ngầm nên phải chờ di dời xong mới tiến hành kích ống.
Báo cáo tiến độ thi công công trình của Ban quản lý Dự án vệ sinh môi trường Thành phố Hồ Chí Minh tính đến cuối tháng 2/2009 cho thấy, việc kích ống đã đạt được 89,53% khối lượng công việc. Riêng đoạn kích ống từ giếng Nhiên Lộc - Thị Nghè đến Bờ Đông (băng sông Sài Gòn) sau khi gặp sự cố chìm robot do gặp phải vùng địa chất xấu, hiện vẫn đang tìm giải pháp kỹ thuật, chờ ý kiến của WB và chọn nhà thầu.
Theo tính toán, nếu đấu thầu sẽ mất từ 6-9 tháng còn nếu sử dụng nguồn lực sẵn có cũng mất từ 3-6 tháng. Tuy nhiên, phần việc này có thể sẽ được tách ra thành một gói khác, có thể hoàn thành sau hạn cuối năm 2009 vì những trục trặc "ngoài ý muốn" này.
Quyết tâm… tiêu tiền
Chuyện nghe tưởng như đùa là "tiêu cho hết tiền", nhưng lâu nay vẫn không làm được khiến WB nhiều lần định cắt vốn giờ đã được Ban Quản lý dự án tích cực triển khai, với hy vọng sẽ dùng hết số tiền của dự án trong năm 2009. Nói cách khác, do tiến độ triển khai dự án trong những năm qua thực hiện quá chậm, nên số vốn của dự án không thể giải ngân do không có khối lượng công trình.
Thực tế, sau hơn 5 năm 4 tháng thi công, đến nay gói thầu số 7 chỉ mới đạt 81% khối lượng công việc. Các gói thầu còn lại của dự án khối lượng công việc đã thực hiện được đến nay cũng còn khá khiêm tốn.
Gói thầu số 10 (cải tạo kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè) đến nay chỉ mới đạt được 38% khối lượng công việc. Dọc theo 2 bờ kênh, quang cảnh đất cát, cừ bê tông vẫn còn khá ngổn ngang. Bùn đất nạo vét từ lòng kênh chất đống chưa được chuyển đi nơi khác và đến nay công tác nạo vét cũng chỉ mới thực hiện được 200.000 m3/1.030.000 m3.
Các gói thầu thay thế và mở rộng cống cấp 2, cấp 3 tiến độ thi công cũng khá chậm, có gói thầu đến nay chỉ mới thi công được 13% như gói thầu 11B2 còn gói thi công đạt khối lượng cao nhất cũng mới đạt tỉ lệ 69% như gói thầu 11A2 và 12B1. Theo đánh giá của Ban quản lý Dự án vệ sinh môi trường Thành phố Hồ Chí Minh, toàn bộ gói thầu này mới đạt được 40% khối lượng công việc.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, bà Phan Hoàng Diệu, Giám đốc Ban Quản lý dự án Nhiêu Lộc-Thị Nghè, khẳng định khối lượng công trình thực hiện từ năm 2008 đến nay bằng tổng khối lượng công trình của tất cả các năm trước đó cộng lại, điều này cho thấy tiến độ của dự án đang được đẩy nhanh và có dấu hiệu thuận lợi cho việc hoàn thành dự án vào cuối năm nay.
Tính đến thời điểm hiện tại, dự án đã thực hiện giải ngân 122 triệu USD, trong đó, vốn ODA đã giải ngân được khoảng 108 triệu USD. Chỉ tính riêng trong tháng 2/2009, giải ngân được gần 10 triệu USD, đây là một tín hiệu khá lạc quan cho thấy khả năng tiêu hết số tiền 60 triệu USD trong tổng số 166 triệu USD vốn ODA còn lại là không khó.
