Xử lý hơn 14 nghìn tỷ đồng vốn dư của dự án Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên

Tiếp tục Phiên họp thứ 41, chiều 21/9, dưới sự điều khiển của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về phương án sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ còn dư của các dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên.

Dư hơn 14 nghìn tỷ đồng

Theo báo cáo của Chính phủ, tổng mức vốn đã được bố trí theo Nghị quyết số 65/2013/QH13 ngày 28/11/2013 của Quốc hội và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ là 64.294 tỷ đồng (bao gồm: vốn đã bố trí từ các nguồn khác đến hết năm 2013 là 2.614 tỷ đồng; kế hoạch vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2014 - 2016 là 61.680 tỷ đồng), trong đó: các dự án mở rộng quốc lộ 1 là 53.314 tỷ đồng; các dự án đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên là 10.980 tỷ đồng.

Sau khi Bộ Giao thông vận tải rà soát chênh lệch tổng nguồn vốn bố trí cho các dự án theo Nghị quyết số 65/2013/QH13 và tổng mức đầu tư được duyệt (sau điều chỉnh), do không phải sử dụng vốn dự phòng trượt giá; điều chỉnh thiết kế cho phù hợp; sử dụng biện pháp tổ chức thi công hợp lý; tiết kiệm 5% dự toán theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tổng kinh phí dự kiến để thực hiện các dự án là 50.035 tỷ đồng, trong đó: các dự án mở rộng quốc lộ 1 là 43.404 tỷ đồng; các dự án đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên là 6.631 tỷ đồng.

Như vậy, tổng số vốn trái phiếu Chính phủ còn dư là 14.259 tỷ đồng (trong đó: các dự án mở rộng quốc lộ 1A là 9.910 tỷ đồng; các dự án đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên là 4.349 tỷ đồng).

Báo cáo Chính phủ cũng nêu rõ, trong đó, giảm 4.485 tỷ đồng do chênh lệch giữa tổng nguồn vốn bố trí cho các dự án là 64.294 tỷ đồng và tổng mức đầu tư các dự án đã được phê duyệt là 59.809 tỷ đồng; giảm 1.070 tỷ đồng do tiết giảm 5% chi phí xây lắp, chi phí tư vấn và chi phí khác; giảm 9.104 tỷ đồng bởi các lý do như: công tác giải phóng mặt bằng sớm được hoàn thành, thời gian thi công rút ngắn khoảng 01 năm so với dự kiến ban đầu...

Để phát huy hiệu quả nguồn vốn trái phiếu Chính phủ đầu tư cho các dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên, Chính phủ đề nghị UBTVQH cho phép sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ còn dư của các dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 65/2013/QH13 ngày 28/11/2013 để đầu tư các dự án với tổng số kinh phí không quá 14.259 tỷ đồng.

Giao Chính phủ quyết định sử dụng số vốn dự phòng 845 tỷ đồng và nguồn vốn trái phiếu Chính phủ tiếp tục còn dư (nếu có) của các dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên để chủ động tiếp tục xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện các dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên nhằm phát huy cao hiệu quả đầu tư hai tuyến đường này.

Giao Chính phủ thực hiện mức phát hành trái phiếu Chính phủ hàng năm theo tiến độ thực hiện các dự án, bảo đảm hiệu quả sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.

Thống nhất trình Quốc hội quyết định

Cho ý kiến về phương án sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ còn dư, đa số các ý kiến đánh giá cao việc Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải trong quá trình thực hiện dự án đã rà soát tiêu chuẩn kỹ thuật, kiểm soát chi phí, chất lượng, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng và thi công dự án nên đã tiết kiệm chi dự phòng dẫn tới dư nguồn vốn so với số tổng vốn đã được bố trí. Đây có thể coi là kết quả tốt trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.

Tuy nhiên, về thẩm quyền phân bổ số vốn dư còn nhiều ý kiến khác nhau.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho rằng, thẩm quyền quyết định phân bổ 14.259 tỷ đồng cần được cân nhắc thận trọng, bảo đảm đúng quy định của pháp luật. Đa số ý kiến trong Ủy ban này cho rằng, căn cứ vào chủ trương phát hành vốn trái phiếu Chính phủ và Nghị quyết số 65/2013/QH13 của Quốc hội, Luật Ngân sách Nhà nước hiện hành, Luật Đầu tư công, để bảo đảm đúng thẩm quyền quyết định, Chính phủ cần trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Cũng đồng tình việc đầu tư tiếp số vốn dư vào 2 con đường song Chủ tịch Hội đồng Dân tộc K’sor Phước lưu ý thẩm quyền quyết định sử dụng vốn dư phải do Quốc hội quyết định. “UBTVQH quyết được, không sai nhưng không minh bạch, ta phải làm gương cho đại biểu trước, mình không làm gương thì không nói người khác được” – ông nhấn mạnh.

Tuy nhiên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý bày tỏ ủng hộ phương án UBTVQH quyết định phương án sử dụng vốn dư. Bởi theo ông, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 65 phát hành vốn trái phiếu Chính phủ với mục đích để đầu tư vào đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và Quốc lộ 1A, mà việc sử dụng hơn nghìn tỷ dư này không nằm ngoài phạm vi trên.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng cho rằng, UBTVQH có thể quyết định việc sử dụng số dư hơn 14 nghìn tỷ đồng. Bởi số dư vẫn nằm trong 61 nghìn tỷ của Nghị quyết 65, Chính phủ cũng đề nghị, sử dụng số dư này để nâng cấp Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên.

“Việc UBTVQH quyết là minh bạch, nếu quyết thì cũng phải báo cáo Quốc hội” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, UBTVQH hoan nghênh lần đầu tiên Chính phủ sử dụng vốn có dư nhưng phải rút kinh nghiệm bởi tỷ trọng vốn dư lớn so với tổng vốn được bố trí (dư 22%) phần nào thể hiện việc lập dự toán, thẩm định chưa sát với thực tiễn.

Về sử dụng vốn dư, UBTVQH tán thành phương án sử dụng cho hoàn thiện đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên và quốc lộ 1A.

Về thẩm quyền quyết định, UBTVQH đề nghị Chính phủ chuẩn bị thêm để báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 tới.