Góp phần nâng cao chất lượng xét xử

Thể hiện tinh thần trách nhiệm cao khi nghiên cứu hồ sơ vụ án và tham gia hoạt động xét xử, các vị Hội thẩm (HT) thuộc Đoàn HT Nhân dân huyện Phú Lương đã phát huy tốt vai trò, đóng góp quan trọng vào kết quả chuyên môn của Tòa án Nhân dân huyện.

Ông Nguyễn Ngọc Ngư (62 tuổi), ở tiểu khu Trần Phú, thị trấn Đu, là cán bộ công tác trong ngành Giáo dục đã nghỉ hưu, được bầu làm HT nhân dân từ năm 2012. Từ đó đến nay, ông Ngư đã tham gia xét xử gần 200 vụ án. Ông Nguyễn Ngọc Ngư chia sẻ: Khi được đề nghị tham gia Đoàn HT (sau đó được HĐND huyện bầu), tôi khá băn khoăn, dè dặt vì mình không có chuyên môn về tư pháp. Để có kiến thức tự tin tham gia xét xử, ngoài những tài liệu được ngành Tòa án cấp phát, tôi đã tìm đọc nhiều thông tin liên quan trên các sách, báo chuyên ngành và thường xuyên học hỏi các HT có kinh nghiệm. Tôi dành nhiều thời gian nghiên cứu hồ sơ các vụ án được phân công xét xử, những vụ án phức tạp hoặc có những tình tiết chưa rõ thì đề nghị lãnh đạo Tòa án cho nghiên cứu hồ sơ bổ sung. Khi nghiên cứu hồ sơ, tôi thường ghi ra sổ những điều đáng lưu tâm, phác họa các ý cần hỏi bị cáo hoặc những người liên quan, thấy có vướng mắc thì phản ánh, trao đổi ngay với thẩm phán chủ tọa.

Trong các phiên tòa, ngoài những câu hỏi xác đáng đối với bị cáo và những người liên quan nhằm làm sáng tỏ bản chất vụ án, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, đúng người, đúng tội, ông Nguyễn Ngọc Ngư còn thường xuyên phát biểu những ý kiến mang tính giáo dục, nhân văn, tuyên truyền pháp luật đến những người dự khán. Theo ông thì có những người vô tình mà phạm tội, bị hoàn cảnh “xô đẩy” hoặc nhận thức về pháp luật hạn chế, nên công tác giáo dục, tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân, nhất là ở vùng sâu xa là rất quan trọng. Trong những vụ án đã tham gia xét xử, không ít vụ đã khiến ông Ngư trăn trở, ám ảnh. Ví dụ như vụ 2 vợ chồng trẻ người dân tộc thiểu số ở xã Phú Đô (Phú Lương) vì túng quẫn mà đã “đánh liều” buôn bán trái phép một lượng ma túy nhỏ (lợi nhuận chỉ được khoảng 200 nghìn đồng). Hậu quả là người chồng phải đi tù, vợ được hoãn thi hành án do nuôi con nhỏ. Một vụ án khác, bị cáo là một người đàn ông dân tộc thiểu số đã 65 tuổi bị khiếm thính, sức yếu, phạm tội đánh bạc (ghi số đề). Tìm hiểu kỹ hoàn cảnh phạm tội, nhận thấy bị cáo đã tỏ ra ăn năn, hối cải, ông Ngư tập trung hỏi và làm rõ những tình tiết giảm nhẹ, bảo vệ quan điểm đề nghị Hội đồng Xét xử tuyên bị cáo ở mức án nhẹ nhất trong khung hình phạt…

Đã tham gia gần hết 2 khóa HT, chị Lê Thị Chỉ, Phó Đoàn HT Nhân dân huyện Phú Lương là người có nhiều kinh nghiệm xét xử. Chị Chỉ cho rằng, các HT trước hết cần nhận thức rõ vị trí, vai trò quan trọng của mình trong mỗi phiên tòa, là người đại diện cho nhân dân giám sát hoạt động xét xử, có quyền ngang với thẩm phán. Để hoàn thành tốt trọng trách đó, không trở thành “người thừa” trong mỗi phiên tòa, các vị HT phải luôn trau dồi kiến thức về pháp luật, nghiên cứu thật kỹ hồ sơ vụ án và có chính kiến trước tòa cũng như khi nghị án. “Vì nắm chắc hồ sơ nên tại mỗi phiên tòa tôi thường đặt ra những câu hỏi chính xác, thể hiện quan điểm độc lập với chủ tọa. Đặc biệt có vụ án, tôi đã phát hiện ra chi tiết quan trọng có thể làm thay đổi tính chất vụ việc, nên đã đề nghị cho tạm dừng xét xử để điều tra bổ sung” - Chị Lê Thị Chỉ bày tỏ.

Đoàn HT Nhân dân huyện Phú Lương hiện có 18 vị HT, đều có trình độ chuyên môn từ cử nhân trở lên, trong đó có 1 người có bằng cử nhân Luật và 2 thạc sĩ. Ông Nguyễn Lưu Thắng, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân huyện Phú Lương đánh giá: Cùng với chuyên môn tốt, phần lớn các HT đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, chủ động bố trí công việc để dành thời gian nghiên cưu hồ sơ vụ án được phân công xét xử (trừ 3 vị đã nghỉ hưu, số còn lại đều là kiêm nhiệm); không để xảy ra tình huống phải hoãn phiên tòa vì vắng HT. Đa phần các vị HT không có bằng chuyên môn về tư pháp nhưng đã chịu khó học hỏi để nắm được kiến thức cơ bản, đáp ứng yêu cầu xét xử. Tại các phiên tòa, các vị HT đã phát huy được vai trò, thẩm quyền của mình, góp phần để hội đồng xét xử đưa ra phán quyết đúng pháp luật. Ngoài ông Nguyễn Ngọc Ngư và chị Lê Thị Chỉ có thể kể đến các vị HT tiêu biểu như: Nguyễn Nhiếp, Dương Thị Oanh, Vũ Thị Hương Mai, Hoàng Văn Khởi… Tinh thần trách nhiệm và chất lượng xét xử của các HT đã góp phần quan trọng để Tòa án Nhân dân huyện hoàn thành nhiệm vụ chuyên môn trong những năm qua.