Giá thức ăn cao, bất ổn bùng lên ở châu Á

Các chính phủ ở châu Á đang phải đối mặt với nhiều cuộc đình công, biểu tình và nạn đầu cơ, khi giá lương thực và nhu yếu phẩm tăng chóng mặt, đe dọa làm giảm tỷ lệ ủng hộ chính phủ trong các cuộc bầu cử.

Giới lãnh đạo chính trị châu lục này đang cảnh giác trước nguy cơ bất ổn xã hội, trong lúc người dân khắp nơi vật lộn với giá cả nhu yếu phẩm ngày càng tăng và tăng nhanh, đặc biệt là gạo.

Những nước nghèo khó như Bangladesh và Philippines đã "nếm đòn" của giá lương thực cao. "Giá thực phẩm vọt lên đã trở thành nguy cơ nghiêm trọng đối với sự tồn tại của chính phủ tạm quyền", nhà khoa học chính trị của Bangladesh, ông Ataur Rahman, nhận xét.

Ở Philippines, quốc gia nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới, tuần trước chính phủ đã triển khai quân đội để phân phát lương thực tới những khu vực nghèo khó quanh thủ đô Manila, trong lúc người dân lo sợ tình trạng thiếu gạo. Nhà chức trách cũng ra lệnh cho cảnh sát bắt giam những kẻ đầu cơ gạo để ngăn chặn nguy cơ giá tăng.

Các nhà phân tích cho rằng chính nỗi đau khổ về kinh tế của dân chúng ở Myanmar là nguyên nhân đằng sau những cuộc biểu tình thu hút gần 100.000 người. Họ xuống đường phản đối chính phủ hồi năm ngoái. Vụ việc này đã trở thành mối đe dọa lớn nhất trong suốt 20 năm qua đối với chính phủ quân sự ở Myanmar.

Theo các chuyên gia, giá dầu thô cao là một trong những nguyên nhân gây tình trạng thiếu lương thực ở châu Á. Giá nhiên liệu tác động trực tiếp và chất gánh nặng lên vai những người nghèo. Chẳng hạn, giá xăng dầu tăng khiến chi phí vận chuyển nông sản bằng ôtô tăng lên, làm giá lương thực theo đó mà leo lên chót vót.

Tại Indonesia, dầu hỏa - chất đốt chính của người nghèo dùng để nấu ăn - lên giá khiến đời sống của họ thêm khó. Trước kia, tổng thống Suharto của nước này đã mất ghế trong một cuộc bạo động lớn của dân chúng, bùng nổ sau khi cựu độc tài ra lệnh tăng giá nhiên liệu trong bối cảnh kinh tế đang khủng hoảng.

Tại Việt Nam, nơi giá cả tăng 16% trong quý I, các cuộc đình công xảy ra thường xuyên hơn trước. Tuần vừa rồi, hơn 15.000 công nhân một nhà máy giày đã đình công hai ngày để đòi tăng lương, "bởi giá cả tăng ảnh hưởng mạnh đến cuộc sống", như lời một cán bộ công đoàn tên Nguyễn Thị Dung cho hay.

Thậm chí ở Singapore, một trong những quốc gia giàu có nhất châu Á và có luật giới hạn nghiêm ngặt việc tụ tập đông người, dân chúng vẫn tìm được cách để cất lên tiếng nói. Tháng trước, 10 người đã tổ chức một cuộc tuần hành nhỏ không phép để phản đối tình trạng chi phí sống tăng quá cao. Họ bị bắt.

Ngân hàng Thế giới vừa cảnh báo về nguy cơ "căng thẳng chính trị gia tăng" ở châu Á nếu tình trạng lạm phát tiếp diễn và hủy hoại các biện pháp xóa đói giảm nghèo.

Giá cả leo thang cũng đang trở thành một trong những chủ đề quan trọng trong các cuộc bầu cử ở châu Á. Đảng cầm quyền ở Malaysia tháng trước đã mất quyền kiểm soát 5 bang và một phần ba số ghế quốc hội về tay phe đối lập - những người có khẩu hiệu tranh cử tập trung vào vấn đề lạm phát.

Bầu cử ở Pakistan tháng hai vừa rồi còn mang nhiều dư âm của vụ ám sát cựu thủ tướng và các cuộc đánh bom tự sát, và cả tình trạng thiếu bánh mì - thứ lương thực thiết yếu của dân chúng. Bánh mì ở đây tăng giá gấp đôi kể từ năm ngoái.

Liên minh cầm quyền ở Ấn Độ cũng đang chịu sức ép phải ngăn chặn đà tăng giá nhu yếu phẩm, trước các cuộc bầu cử cấp bang diễn ra năm nay và tổng tuyển cử tháng 5 năm sau. Cả hai đảng, Cộng sản - chiếm thiểu số trong liên minh và BJP - phe đối lập, đều đe dọa sẽ tổ chức biểu tình trên tòan quốc để phản đối lạm phát.

Giới quan sát cho rằng mức độ căng thẳng trong xã hội ở các nước đang hứng chịu bão giá và lạm phát phụ thuộc vào một số yếu tố, trong đó có khoảng cách giàu nghèo giữa các tầng lớp dân chúng.

Chuyên gia Ooi thuộc Viện Đông Nam Á của Singapore nói: "Tôi nghĩ yếu tố quyết định là liệu người dân có cảm thấy chính phủ của họ thực sự là hiệu quả và không tham nhũng hay không".