Đàm phán Iran và P5+1: Mềm nắn rắn không buông

Bất chấp sức ép của phương Tây, Iran quyết không nhượng bộ bất kỳ điều kiện tiên quyết nào đối với đàm phán hạt nhân với nhóm P5+1.

Theo kế hoạch, vào ngày 14/4 tới, cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của Iran và nhóm P5+1 sẽ diễn ra tại thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, những động thái từ cả hai phía ngay trước thềm đàm phán cho thấy, cả hai bên đều khó có thể đi đến một thỏa thuận cuối cùng.

Trước khi bước vào đàm phán, Mỹ tiếp tục sử dụng chiến thuật "cây gậy và củ cà rốt"; vừa gây sức ép căng thẳng nhằm buộc Iran phải có những nhượng bộ nhất định, vừa để ngỏ khả năng đối thoại. Theo đó, cùng với tàu sân bay Abraham Lincoln, Mỹ đã điều thêm tàu USS Enterprise chạy bằng năng lượng hạt nhân tới vùng Vịnh. Như vậy, đây là lần thứ tư, Hải quân Mỹ có hai mẫu hạm hàng không hoạt động cùng lúc tại khu vực này.

Theo các nhà phân tích, điều này là minh chứng cho sự quyết tâm "cứng rắn" trước đàm phán của Mỹ. Mỹ đã yêu cầu Iran phải đóng cửa ngay lập tức cơ sở hạt nhân Fordo ở miền Trung nước này, đồng thời ngừng làm giàu urani mức độ 20%. Trong khi đó, trong thông điệp gửi Iran, phía Mỹ tuyên bố, Iran có thể có một chương trình hạt nhân dân dụng nếu như không bao giờ theo đuổi vũ khí hạt nhân. Thông điệp này được Tổng thống Obama gửi tới lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, thông qua Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan - người tới thăm Iran tuần trước.

Tuy nhiên, bất chấp sức ép của phương Tây, Iran quyết không nhượng bộ. Ngoại trưởng Iran Ali Akbar Salehi hôm 9/4 tuyên bố nước này sẽ không chấp nhận bất kỳ điều kiện tiên quyết nào đối với đàm phán hạt nhân giữa Iran với nhóm P5+1. Ông Salehi cho rằng, "việc áp dụng các điều kiện trước cuộc đàm phán này có nghĩa là đưa ra các kết luận trước đàm phán. Điều này hoàn toàn không có ý nghĩa gì", và khẳng định không một bên nào chấp nhận áp đặt điều kiện trước đàm phán: “Trong cuộc đàm phán tại Istanbul sắp tới, chúng tôi sẽ tích cực tham gia đàm phán và cũng hoan nghênh đàm phán. Nhưng chúng tôi sẽ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của chúng tôi đó là quyền phát triển hạt nhân cho mục đích hòa bình. Đó là thông điệp chúng tôi muốn truyền đạt và chúng tôi sẽ không chấp nhận bất cứ điều kiện tiên quyết nào”.

Trong khi đó, người đứng đầu Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran  Fereidoon Abbasi tuyên bố, nước này sẽ không dừng hoạt động làm giàu urani cấp độ cao, song Iran sẽ không làm giàu urani mức độ 20% nếu thấy không cần thiết. Ông Abbasi cũng cho biết, Iran sẽ không đóng cửa cơ sở Fordo, đồng thời cho rằng, yêu cầu của nhóm P5+1 là "vô lý".

Như vậy, có thể thấy, câu chuyện về "vũ khí hạt nhân Iran" sẽ khó có hồi kết với việc Iran tuyên bố không từ bỏ chương trình hạt nhân vì mục đích hòa bình của mình, trong khi phương Tây nhất quyết bắt Iran phải ngưng./.