Khủng hoảng chính trị tại Syria: Bước ngoặt của cuộc chiến

Đó là vụ đánh bom vào đêm 18-7 (giờ Việt Nam) tại trụ sở An ninh quốc gia Syria, cơ quan đầu não chính quyền của Tổng thống Bashar Al-Assad tại thủ đô Damascus, khiến Bộ trưởng Quốc phòng, tướng Daoud Rajha thiệt mạng.

Vụ đánh bom diễn ra tại quận Rawda, nơi an ninh vô cùng nghiêm ngặt và thủ phạm đánh bom liều chết lại chính là vệ sĩ bảo vệ vòng trong của Tổng thống Bashar Al-Assad. Kẻ đánh bom đã kích hoạt khối thuốc nổ giấu ở thắt lưng khi Bộ trưởng Quốc phòng D.Rajha đang gặp một số nhân vật đồng cấp quan trọng tại trụ sở. Vụ ám sát làm người đứng đầu bộ máy chiến tranh Syria cùng một số nhân vật cao cấp trong chính quyền Damascus chết và bị thương đã làm lộ rõ lỗ hổng chết người về an ninh của Damascus; báo hiệu hồi kết của cuộc khủng hoảng kéo dài 17 tháng qua.

Sự kiện cận vệ vào loại thân tín nhất của ông Bashar Al-Assad "quay lưng" và thực hiện vụ tấn công đẫm máu cho thấy, quân đội tự do Syria (FSA) của lực lượng nổi dậy đã cài cắm được người vào rất sâu trong bộ máy chính quyền hiện nay. Vụ tấn công diễn ra khi FSA mở chiến dịch tấn công tổng lực mang tên "Núi lửa Damascus và động đất Syria", từ ngày 15-7, và tuyên bố "cuộc chiến giải phóng Damascus đã bắt đầu". Về vụ đánh bom, người phát ngôn Bộ Chỉ huy hỗn hợp của FSA (từ thành phố Homs ở miền Trung), Đại tá Kassem Saadeddine nhấn mạnh, đây là vụ "núi lửa" mà FSA từng nói đến và "chiến thắng đang gần kề và cuộc chiến sẽ không dừng cho đến khi phe nổi dậy kiểm soát được toàn bộ thủ đô".

Nỗi e ngại "giờ G" của chế độ Bashar Al-Assad sắp điểm đang trở thành hiện thực khi ngót 5 ngày qua, bạo lực đã không ngừng leo thang ngày một dữ dội tại thủ đô Damascus. Ngày 18-7, trực thăng của quân đội Syria đã nã súng máy và rốc két vào một số khu vực ở thủ đô Damascus giữa lúc các lực lượng trung thành với Tổng thống Bashar Al-Assad đang giao chiến với quân nổi dậy ở khắp thủ đô. Quân đội Syria đã được lệnh rút khỏi các khu vực gần biên giới Israel về tăng cường quanh Damascus. Các kênh truyền hình Arab đã truyền đi hình ảnh quân nổi dậy tràn vào một chốt an ninh ở phía nam Damascus... Nhận định về tình hình Syria, ngày 18-7, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng đang diễn ra "cuộc chiến quyết định" giành giật Damascus.

Trong khi đó, sức ép của các cường quốc phương Tây tiếp tục siết chặt, bao vây, cô lập chế độ của Tổng thống Bashar Al-Assad. Giữa lúc Damascus đang quay cuồng với vụ đánh bom liều chết gây thiệt hại nặng nề cho bộ máy chỉ huy quân sự Syria thì Mỹ (ngày 18-7) đã tăng thêm trừng phạt với danh sách hàng chục bộ trưởng Syria. Theo đó, Bộ Tài chính Mỹ công bố trừng phạt 29 thành viên trong chế độ Syria gồm các Bộ trưởng Tài chính, Kinh tế, Tư pháp, Thông tin cũng như Thống đốc Ngân hàng trung ương... Cùng ngày, phát biểu trong cuộc họp báo ở Lầu Năm Góc sau hội đàm với người đồng cấp Anh Phillip Hammond đang ở thăm Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng Leon Panetta cho rằng tình hình Syria đang "nhanh chóng vượt qua tầm kiểm soát", vì thế, cộng đồng quốc tế cần hợp tác để thúc đẩy quá trình chuyển tiếp ở quốc gia Trung Đông. Như phụ họa thêm, Ngoại trưởng Anh William Hague bày tỏ, Liên hợp quốc cần hành động mạnh mẽ để chấm dứt xung đột; đồng thời kêu gọi Nga và Trung Quốc ủng hộ một nghị quyết cứng rắn hơn của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc trước một Syria đang bị đe dọa "hỗn loạn và sụp đổ"...

Tình hình Syria đang diễn biến nhanh chóng, một "kịch bản Libya" đang được lặp lại. Sự hậu thuẫn của phương Tây cho phe đối lập nhằm lật đổ một chế độ đã và đang được khẳng định. Lo ngại về điều này, Ngoại trưởng Nga S.Lavrov nhấn mạnh, việc các cường quốc phương Tây ủng hộ phe chống đối sẽ chỉ dẫn đến leo thang bạo lực đẫm máu tại Syria. Ông Lavrov cũng cảnh báo nếu Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua các trừng phạt mới với Syria lúc này sẽ mang ý nghĩa hỗ trợ trực tiếp cho phe chống đối và có thể đẩy Syria vào tình trạng nội chiến nghiêm trọng.

Hiện tại, theo đề nghị của đặc phái viên quốc tế Kofi Annan, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã quyết định lùi cuộc biểu quyết về một nghị quyết do phương Tây dự thảo kêu gọi trừng phạt Syria sang ngày 19-7 (theo giờ địa phương), để đại diện các nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an có thêm thời gian thương lượng. Ông K.Annan cũng hối thúc Hội đồng Bảo an đưa ra hành động "kiên quyết và cụ thể" để chấm dứt bạo lực và mở đường cho quá trình chuyển tiếp chính trị ở Syria. Tuy nhiên, dường như đã quá muộn cho các hành động thương lượng. Sự ra đi của chính quyền Damascus chỉ là vấn đề thời gian, nhưng nó cũng báo hiệu một bất ổn lớn sắp diễn ra tại quốc gia Trung Đông này.