Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố Trung Quốc phải tôn trọng các quy tắc cũng như các phán quyết của tòa án quốc tế trong bối cảnh Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) ở La Hay (Hà Lan) vừa ra phán quyết bác bỏ các yêu sách của Trung Quốc về “quyền lịch sử” và “đường 9 đoạn” ở Biển Đông.
Bình luận trên tờ “Sydney Morning Herald” số ra ngày 16-7, Phó Tổng thống Biden nêu rõ Mỹ hy vọng Trung Quốc tuân theo những quy tắc quốc tế tương tự như các nước khác. Ông Biden nói thêm rằng Mỹ đang kêu gọi cả Trung Quốc và Philippines tuân thủ các phán quyết của tòa án quốc tế.
Ông Biden, đang ở thăm Australia để thúc đẩy hợp tác liên minh quân sự hai nước, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo tự do hàng hải quốc tế vì liên quan đến tự do thương mại.
Đầu tuần này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cũng nhận định phán quyết của PCA là “phán quyết cuối cùng và mang tính ràng buộc pháp lý”. Trong khi đó, Ngoại tưởng Australia Julie Bishop cho rằng Bắc Kinh có thể chịu tổn hại nếu không công nhận phán quyết này. Bà kêu gọi tất cả các bên ở Biển Đông giải quyết xung đột một cách hòa bình, khẳng định Australia sẽ tiếp tục thực thi quyền tự do hàng hải và hàng không trên vùng biển này, đồng thời ủng hộ quyền của các nước khác có hành động tương tự.
Theo phán quyết của PCA được công bố ngày 12/7, yêu sách của Trung Quốc về “các quyền lịch sử” đối với các vùng biển nằm trong “đường 9 đoạn” là trái với Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Trung Quốc không có “tư cách lịch sử” đối với các vùng biển ở Biển Đông và không có cơ sở pháp lý để đưa ra những tuyên bố về “các quyền lịch sử” đối với những nguồn tài nguyên trong “đường 9 đoạn”.
Trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam trước việc Tòa trọng tài được thành lập theo Phụ lục VII của Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 trên cơ sở đề nghị của Philippines đưa ra phán quyết cuối cùng trên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình nêu rõ: "Việt Nam hoan nghênh việc Tòa trọng tài đã đưa ra phán quyết cuối cùng ngày 12-7. Việt Nam sẽ có tuyên bố về nội dung phán quyết.
Việt Nam một lần nữa khẳng định lập trường nhất quán của mình về vụ kiện này như đã được thể hiện đầy đủ trong Tuyên bố ngày 05/12/2014 của Bộ Ngoại giao Việt Nam gửi Tòa trọng tài. Trên tinh thần đó, Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, bao gồm các tiến trình ngoại giao và pháp lý, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực theo quy định của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, tôn trọng nguyên tắc thượng tôn pháp luật trên các vùng biển và đại dương.
Nhân dịp này, Việt Nam tiếp tục khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, chủ quyền đối với nội thủy và lãnh hải, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam được xác định phù hợp với Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, cũng như tất cả các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam liên quan đến các cấu trúc địa lý thuộc hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa"./.