Hiệp định USMCA chính thức có hiệu lực

Hiệp định thương mại Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) - phiên bản mới của Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), đã chính thức có hiệu lực kể từ ngày 1-7.

Hiệp định USMCA được đánh giá sẽ đem lại lợi ích chung và nâng cao khả năng cạnh tranh của khu vực. USMCA sẽ kết nối gần nửa tỷ người tiêu dùng trong một thị trường chung chiếm tới khoảng 27% Tổng sản phẩm Quốc nội (GDP) toàn thế giới. Hiệp định này được kỳ vọng sẽ mang lại kim ngạch thương mại trị giá 1,2 nghìn tỷ USD hàng năm giữa 3 nước.

Hiệp định USMCA có hiệu lực giữa bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với đầy bất ổn do khủng hoảng mà đại dịch viêm đường hô hấp (COVID-19) đang gây ra khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự đoán các nền kinh tế khu vực Bắc Mỹ sẽ suy giảm nghiêm trọng trong năm 2020.

Hiệp định USMCA sẽ thay thế cho Hiệp định NAFTA (1994) sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đã xóa bỏ NAFTA vào hồi năm 2016 với lý do NAFTA không công bằng và đã khiến lao động Mỹ bị mất việc làm. Động thái này của Tổng thống Donald Trump đã dẫn tới việc 3 nước thành viên Mỹ, Canada và Mexico phải khởi động lại đàm phán. Ngày 30/11/2018, các nhà lãnh đạo Mỹ, Mexico, và Canada đã nhất trí ký Hiệp định USMCA. Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto, và Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã ký Hiệp định trước khi tham dự phiên khai mạc hội nghị thượng đỉnh G-20 tại Argentina.

Thứ trưởng Bộ Thương mại Quốc tế Mỹ Joseph Semsar cho rằng: “Mục đích của Hiệp định USMCA là hướng tới mục tiêu tự do, công bằng thương mại cho tất cả các đối tác”… “Chúng tôi tin tưởng rằng USMCA sẽ đảm bảo Bắc Mỹ vẫn duy trì vị thế là cường quốc kinh tế thế giới và thỏa thuận này cũng sẽ tạo ra việc làm lương cao cho người dân Mỹ, Canada và Mexico”, ông Joseph Semsar phát biểu tại một cuộc hội thảo trực tuyến do Trung tâm Wilson có trụ sở tại Washington tổ chức. Hiệp định này được kỳ vọng sẽ mở đường cho các thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản và một số quốc gia khác.

Trước đó, Thượng viện Mỹ ngày 16/1 đã thông qua Hiệp định USMCA, sau đó ngày 30/1, Tổng thống Donald Trump đã ký ban hành thành luật Hiệp định này. Tổng thống Trump cho biết: “USMCA là một Hiệp định thương mại lớn nhất, công bằng nhất, bình đẳng nhất và hiện đại nhất mà chúng ta đạt được từ trước đến nay”.

Ngày 12/12/2019, Thượng viện Mexico đã thông qua các điều khoản sửa đổi và điều chỉnh trong Hiệp định USMCA cuối cùng được đại diện 3 nước thành viên ký kết ngày 10/12/2019 tại Mexico. Cũng vào tháng 3/2020, Thượng viện Canada đã có bước đi tương tự khi chính thức thông qua Hiệp định này.

Thứ trưởng Phụ trách Ngoại thương của Bộ Kinh tế Mexico, Luz Maria de la Mora, nhận định Hiệp định khởi động trong bối cảnh đầy thách thức, nhưng cũng đầy cơ hội. USMCA là một công cụ rất mạnh để vượt qua khủng hoảng, vì trên hết Hiệp định mang đến sự chắc chắn, với các quy tắc rõ ràng, cam kết duy trì thương mại tự do và duy trì sự hội nhập của Bắc Mỹ. 

Trong khi đó, Kenneth Smith Ramos, Trưởng đoàn đàm phán NAFTA của Mexico, đánh giá USMCA là tích cực đối với Mexico, Mỹ và Canada bởi các điều khoản mới bổ sung các quy tắc cần thiết cho nền kinh tế toàn cầu hiện nay và nâng cao khả năng cạnh tranh của khu vực.

USMCA đã có những thay đổi căn bản về kỹ thuật đối với các quy định sản xuất ôtô, vấn đề mở cửa thị trường ngành công nghiệp sữa Canada, phạm vi vấn đề tác quyền và quy tắc giải quyết tranh chấp…

Hiệp định thương mại mới yêu cầu tỷ lệ nội địa hóa lên tới 75% đối với xe hạng nhẹ và 70% đối với xe hạng nặng, tăng tương ứng 12,5% và 10% so với quy định của NAFTA.

Các doanh nghiệp trong lĩnh vực ôtô của 3 nước thành viên sẽ có thời hạn từ 3-4 năm để triển khai, nhưng các nhà sản xuất ôtô phải bắt đầu đảm bảo tuân thủ các yêu cầu kể từ khi thỏa thuận có hiệu lực. Hiệp định cũng quy định 40-45% phụ tùng ôtô phải là sản phẩm do các công nhân có thu nhập ít nhất 16 USD/giờ sản xuất ra./.