Cơ hội cho trà xuất khẩu tăng giá

Thị trường trà thế giới hiện nay vẫn bị ngự trị bởi bốn quốc gia sản xuất hàng đầu là Ấn Độ, Trung Quốc, Sri Lanka và Kenya. Từ đầu năm nay báo chí thế giới đưa tin giá nông sản phẩm thế giới tăng mạnh, trong đó có mặt hàng trà. Hiện nay, sản lượng trà thế giới có mức trung bình là 300.000 tấn một năm.

Theo thông tin của cơ quan FAO giá trà trên thị trường thế giới năm 2009, 3,18 USD/kg kg trà đen, đã tăng mạnh so với năm 2008, với mức giá là 2,38 USD/kg trà đen. Sự tăng giá xảy ra vì hai yếu tố chính: mức cầu tăng trên thị trường thế giới, trong khi mức cung lại giảm vì hạn hán ở ba nước sản xuất trà là Ấn Độ, Sri Lanka và Kenya. Trong đầu năm 2011, nguồn tin thị trường trà quốc tế từ Mombasa cho biết giá một kg trà đen vào tháng 4-2011 là 3,3 USD. Mombassa là thị trường trà đen lớn nhất thế giới, năm 2010 có đến 441.000 tấn trà đen được bán tại đây, chiếm 28% sản lượng trà đen xuất khẩu thế giới.

Thị trường trà tại Ấn Độ và Sri Lanka cũng có sự tăng giá tương tự. Ở Colombo, Thủ đô của Sri Lanka, giá trà đen rẻ nhất tăng dần từ 2,50 USD một kg lên đến 5 USD một kg. Giá trà xanh cũng tăng 20% trong năm 2010, và chỉ riêng một nước Trung Quốc đã xuất cảng 80% thị trường trà xanh thế giới.

Các nhà sản xuất và thương mại quy việc tăng giá cho sự kiện biến đổi khí hậu như hạn hán, lụt lội tại các quốc gia xuất cảng hàng đầu thế giới. Riêng Trung Quốc, trong năm 2010, sản lượng trà xanh bị giảm đến 70%. Một chuyên gia về trà của FAO giải thích là cây trà rất nhạy cảm đối với độ ẩm và sức nắng, chỉ cần nhiệt độ nóng tăng lên vài độ, hay độ ẩm tăng cao là cả một mùa trà bị hư hại.

Phương cách sử dụng chất hóa học để tăng sản xuất trên một diện tích có sẵn, với hậu quả là trong trà còn nhiều dấu vết chất hóa học như chất diệt sâu bọ (pesticides) bị đánh giá xấu, không an toàn thực phẩm. Các tập đoàn mua trà lớn trên thế giới như Unilever (thương hiệu Lipton), Associated British Food (thương hiệu Twinings), Finlays (Anh), McLeod Russel (Ấn Độ) tìm cách chuyển hướng sang việc mở rộng diện tích trồng trà qua những nước Phi châu khác như Rwanda, Burundi, Ouganda, những địa điểm ít bị hạn hán. Tập đoàn McLeod Russel (Ấn Độ) cho biết dự tính sẽ tăng mức sản xuất trà ngoài địa phận Ấn Độ từ 25% lên đến 50%, nên trong mục đích này, họ đã mua sáu cơ sở trồng trà ở Ouganda và trong tháng 04.2011 mua thêm một cơ sở trồng trà ở Rwanda, nơi có thể sản xuất 20.000 tấn trà một năm, và họ còn tìm mua tiếp. Sự việc đầu tư cho cơ sở trồng trà mới cần có một thời gian là ba năm mới có đợt thu hoạch đầu tiên. Vì thế giá trà trên thị trường thế giới sẽ vẫn tiếp tục tăng qua hết năm 2012.

Thêm nữa, giá trà cũng có khác biệt tùy theo phẩm chất của từng loại trà. Trong khu vực Assam, nơi cung ứng 15% cho thị trường trà thế giới, giá bán trà với phẩm chất trung bình cách đây hai năm là 6 USD/kg, năm trước tăng lên thành 8 USD, trong năm nay giá đã đạt đến mức 15 USD/kg. Phương cách bán trà trực tiếp không thông qua thị trường bán đấu giá được nhiều quốc gia cho phép, chỉ trừ một ngoại lệ tại Trung Quốc người muốn mua trà trực tiếp của các cơ sở sản xuất phải thông qua một cơ sở xuất cảng duy nhất.

Phương án và chiến lược cung ứng cho thị trường tiêu thụ trà cũng có nhiều khác biệt. Hoặc, nhắm vào mảng thị trường trà ngon, trà đặc sản, hoặc cung cấp cho thị trường những sản phẩm rẻ tiền, là hai ví dụ đối nghịch. Công ty Mariage Frères (Pháp) nghiêng về phương án lựa chọn những “vườn chè” ngon, bảo đảm an toàn và mua trực tiếp từ gốc sản xuất, không qua trung gian. Ông Francois- Xavier Delmas, tổng giám đốc của công ty “Palais des thés” cho biết, muốn như thế thì phải biết chọn trà ngon, phải có quan hệ tốt với người sản xuất trà... như thế là phải đi đi về về nhiều, nhất là trong mùa trà từ 15 tháng ba cho đến 15 tháng sáu.

Trong khi các tập đoàn với các thương hiệu Lipton và Twinings (Anh) thì theo phương án “rộng”, tức là sản xuất nhiều, bán giá rẻ, thâu lợi nhuận trên số lượng. Trong một gói trà Lipton Yellow có trung bình 20 loại trà khác nhau được pha trộn. Công ty Twinings có khoảng 40 chuyên gia mua trà, để đi khắp thế giới lựa chọn và mua nhiều loại trà khác nhau. Mục đích của họ là làm sao giữ cho hương vị gói trà túi lọc 2g. của họ sao cho giông giống nhau, để người thưởng thức trà không nhận thấy sự khác biệt.

Thụy Sĩ không phải là một nước sản xuất ra trà, hay cà phê, nhưng lại chiếm lĩnh một mảng thị trường khá quan trọng trong công việc thu mua, chế biến lại trà và cà phê, tạo thành sản phẩm mới. Tổng giám đốc của công ty Monodor, ông Eric Favre, mới đây đã tuyên bố tung ra thị trường một sản phẩm mới về trà, đặt tên là “Tpresso", một loại trà bột hòa tan, tương tự như sản phẩm “Nespresso” của thương hiệu nổi tiếng Nestlé.