Trong khi chờ đợi giải đấu vô địch bóng đá châu Âu sẽ chính thức vào ngày 10 tháng Sáu tới , các nhà toán học đã đưa ra dự báo đội chủ nhà Pháp và đội đương kim vô địch Worldcup 2014 Đức là hai đội có khả năng giành chiến thắng cao nhất.
Dự báo của các nhà toán học dựa trên mô hình tính toán sử dụng số liệu đặt cược của các hãng chuyên dự báo kết quả bóng đá, mà trước đó đã dự báo chính xác cho trận chung kết Euro 2008, Tây Ban Nha vô địch Worldcup 2010 và chung kết Euro 2012.
Một kịch bản cao nhất là trận đấu giao hữu giữa Pháp và Đức được tổ chức vào ngày 13 tháng 11 năm 2015 sẽ được tái đấu ở trận bán kết Euro năm nay. Đội thắng dường như sẽ gặp Tây Ban Nha ở trận chung kết và đây là kết quả nghiên cứu của giáo sư Achim Zeileis đến từ Đại học Innsbruck và hai đồng nghiệp là tiến sĩ Christoph Leitner và giáo sư Kurt Hornik đến từ Đại học kinh tế (WU Vienna).
Các nhà khoa học đã áp dụng mô hình thống kê đã được chứng minh khá tin cậy khi dự báo đúng kết quả của hai sự kiện EURO và FIFA Worldcup gần nhất: mô hình đồng thuận của tỷ lệ đặt cược (The bookmaker consensus model). Để dự báo đội chiến thắng, các nhà khoa học đã sử dụng số liệu của 19 nhà cái, sau đó sử dụng các mô hình tính toán rất phức tạp để cho phép mô phỏng tất cả các khả năng có thể của giải đấu và từng trận đấu.
Theo mô hình này, Pháp dường như sẽ là đội vô địch giải đấu với tỷ lệ chiến thắng là 21,5%, tiếp sau là Đức với tỷ lệ 20,1%. Đội đương kim vô địch Tây Ban Nha có tỷ lệ thấp hơn là 13,7%. Hai đội Anh và Bỉ được xem là hai đội xuất sắc nhất của những đội còn lại, có tỷ lệ vô địch lần lượt là 9,2% và 7,7%.
Tây Ban Nha sẽ thua ở trận chung kết
Mô hình tính toán của các nhà khoa học cũng cho phép dự báo các đội bóng có khả năng vào đến trận chung kết nhất bằng cách mô phỏng toàn bộ giải đấu với 100.000 trường hợp và xem đội nào sẽ vượt qua vòng bảng để đến vòng 16, rồi tứ kết, bán kết và chung kết.
Theo giáo sư Zeileis thì “trong tất cả các mô hình, Pháp và Đức rõ ràng là đội có khả năng chiến thắng cao nhất ở các bảng đấu. Từ đây, họ dường như sẽ là hai đội gặp nhau ở bán kết hơn là ở trận chung kết và đội thắng trong trận bán kết gần như sẽ gặp đội đương kim vô địch Tây Ban Nha.”.
Do giải vô địch EURO 2016 có số đội nhiều hơn, 24 đội thay vì 16 đội như trước, nên tỷ lệ dự báo cho mỗi đội cũng thấp hơn các giải đấu trước. Khả năng Pháp và Đức gặp nhau ở bán kết là 7,8%, cao hơn so với hai đội gặp nhau ở chung kết (4,2%). Do cả hai đội được đánh giá mạnh gần như tương đương, trong khi Pháp có nhỉnh hơn rất ít, thì khả năng gặp Tây Ban Nha ở chung kết đối với Pháp là 5,7% và Đức là 5,4%. Cả hai đội đều được dự báo sẽ thắng Tây Ban Nha ở chung kết với tỷ lệ 56,3% cho Pháp và 55,8% cho Đức.
Kiến thức nhà cái và chuyên gia thống kê
Theo giáo sư Zeileis thì các nhà cái luôn muốn thắng nên các tỷ lệ của họ luôn thực tế, các nhà cái không chỉ dựa vào dữ liệu quá khứ mà còn dựa vào kết quả giải đấu đang diễn ra và các sự kiện gần nhất như chấn thương của các cầu thủ.\
Mô hình này của các nhà cái là cơ sở tuyệt vời để các nhà khoa học phát triển mô hình cho riêng mình. Mô hình dự báo dựa trên thống kê cũng sẽ cập nhật tỷ lệ đặt cược của các nhà cái để hiệu chỉnh khả năng diễn ra của giải đấu, khả năng các đội sẽ gặp nhau và đội nào sẽ chiến thắng khi gặp đội khác.
Tuy nhiên, giáo sư Zeileis cũng cho hay: “Chúng tôi còn cách rất xa khả năng đoán đúng 100%. Chẳng hạn, tại Worldcup 2014 diễn ra ở Brazil, đội chủ nhà được cả các nhà toán học và các nhà cái dự báo có khả vô địch nhất nhưng đã thua ở bán kết trước Đức; và chúng tôi cũng dự đoán Tây Ban Nha sẽ vào đến bán kết nhưng đã không qua được vòng bảng.”
Theo giáo sư Zeileis thì điều này là hết sức tự nhiên vì dự báo có thể sai, nếu không bóng đá sẽ rất tẻ nhạt, và cho biết các nhà khoa học chỉ đưa ra khả năng có thể và không đảm bảo chắc chắn điều này.
Vì vậy, chúng ta vẫn có thể mong chờ một kỳ EURO sôi động ở phía trước cho đến khi tiếng còi kết thúc trận chung kết được vang lên.
Bạn có thể tham khảo thêm báo cáo nghiên cứu tại: “Predictive Bookmaker Consensus Model for the UEFA Euro 2016 (Áp dụng mô hình đồng thuận của tỷ lệ đặt cược cho UEFA Euro 2016)”.
