Góp phần quan trọng phát triển kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng

Chính thức khởi động tại Hà Nội từ tháng 3-2013, sau hơn 2 năm đàm phán và hoàn tất các thủ tục, Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu vừa được ký kết, mở ra cơ hội lớn cho các bên liên quan.

Theo đó, 90% số dòng thuế và 90% kim ngạch xuất nhập khẩu của các bên sẽ được mở cửa và tự do hóa. Ước tính sau khi Hiệp định có hiệu lực, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai bên sẽ tăng từ 4 tỷ USD (năm 2014) lên mức 10-12 tỷ USD vào năm 2020.

Việc Việt Nam và các nước thành viên Liên minh Kinh tế Á - Âu (gồm Nga, Belarus, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan) và Ủy ban Kinh tế Á - Âu vừa cùng ký FTA là một thông tin kinh tế đặc biệt quan trọng đối với cộng đồng doanh nghiệp (DN) Việt Nam trong những ngày qua. Ngay sau Lễ ký kết, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã khẳng định: Hiệp định sẽ góp phần quan trọng cho phát triển kinh tế của mỗi quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng trao đổi thương mại, dịch vụ, đầu tư song phương và mở rộng quan hệ hợp tác trong khu vực.

Theo các chuyên gia kinh tế, với Hiệp định vừa ký kết, các thành viên tham gia sẽ được hưởng lợi khi đầu tư, kinh doanh với Việt Nam, vì họ sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường của nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc, Canada, Australia… (vốn đang là những đối tác thương mại lớn của Việt Nam). Về hàng hóa, Liên minh Kinh tế Á - Âu (EEU) sẽ dành cho Việt Nam ưu đãi, tạo thêm nhiều cơ hội xuất khẩu quan trọng đối với các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta (như nông sản, hàng công nghiệp dệt may, da giày, đồ gỗ và một số sản phẩm chế biến). Một nội dung quan trọng của Hiệp định được cộng đồng DN Việt Nam đặc biệt lưu tâm là phía Liên minh Kinh tế Á - Âu sẽ áp dụng mức thuế suất 0% cho tất cả các mặt hàng thủy sản xuất khẩu của Việt Nam ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực. Nước ta cũng đồng ý mở cửa thị trường có lộ trình đối với một số sản phẩm chăn nuôi, máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải... của các thành viên Liên minh Kinh tế Á - Âu. Các mặt hàng này nhìn chung không cạnh tranh với hàng hóa Việt Nam mà ngược lại góp phần làm đa dạng hóa thêm thị trường tiêu dùng trong nước. Xét về tổng thể, hai bên dự kiến sẽ dành cho nhau mức mở cửa thị trường hàng hóa với khoảng 90% số dòng thuế, tương đương vào khoảng trên 90% kim ngạch thương mại song phương.

Theo đánh giá bước đầu của Liên minh Kinh tế Á - Âu, sau khi Hiệp định có hiệu lực, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai bên sẽ đạt từ 10-12 tỷ USD vào năm 2020 (năm 2014 mới đạt khoảng 4 tỷ USD). Dự kiến hàng năm, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Liên minh sẽ tăng khoảng 18-20%. Còn với những nội dung về sở hữu trí tuệ, cạnh tranh, phát triển bền vững... của Hiệp định này chủ yếu mang tính hợp tác và không vượt quá những cam kết của Việt Nam khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và tại các hiệp định thương mại tự do khác mà nước ta đã ký hoặc đang đàm phán.

Với dân số hơn 175 triệu người, có tổng GDP khoảng 2.500 tỷ USD, Liên minh Kinh tế Á - Âu (tiền thân là Liên minh Hải quan Nga, Belarus và Kazakhstan) tuy là một tổ chức kinh tế mới được thành lập nhưng có vai trò kinh tế khá quan trọng. Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, việc thực hiện cắt giảm thuế theo các cam kết FTA nói chung (trong đó có Hiệp định vừa ký kết với Liên minh Kinh tế Á - Âu) sẽ có tác động giảm chi phí đầu vào cho DN, góp phần tạo ra những tác động tích cực tới toàn bộ nền kinh tế nước ta. Ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực, việc Nga, Belarus, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan xóa bỏ thuế ngay đối với nhiều nhóm mặt hàng xuất khẩu chủ lực có kim ngạch lớn của Việt Nam (như dệt may, giày dép, nông sản, thủy sản, hàng điện tử…) sẽ tạo điều kiện cho các DN nước ta mở rộng và gia tăng đáng kể kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này. Đặc biệt, hàng hóa của Liên minh sẽ cạnh tranh với hàng hóa của các đối tác khác, tạo điều kiện cho DN và người dân Việt Nam có thêm nhiều lựa chọn khi mua sắm, tiêu dùng...