Ngày Xuân vui hội Lồng tồng

Trong tiết trời se lạnh của mùa Xuân, khi hoa rừng đang khoe sắc thắm, nhân dân các dân tộc huyện Định Hóa - vùng chiến khu cách mạng năm xưa - lại tưng bừng tổ chức Lễ hội Lồng tồng (Hội xuống đồng của đồng bào dân tộc Tày - Nùng). Thông qua Lễ hội, bà con cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, vạn vật sinh sôi, mùa màng thuận lợi…  

Năm nay, Lễ hội diễn ra trong hai ngày  5 và 6-2 (tức mùng 9 và 10 tháng Giêng âm lịch) tại sân Lễ hội ở xóm Đèo De, xã Phú Đình. Mặc dù ngày 6-2 mới là chính hội nhưng từ chiều hôm trước, du khách khắp nơi đã đổ về Định Hóa để du xuân, trảy hội và tham gia các hoạt động tại Lễ hội, như: cắm trại; thi giã bánh dày, sắp mâm cỗ; thi đi cà khoeo; thi đấu giao hữu bóng chuyền; tham dự trại trà; giao lưu dân ca các dân tộc…

Một trong những nét mới, đặc sắc và thu hút được sự quan tâm của đông đảo người dân cùng du khách thập phương tại Lễ hội năm nay là Hội thi trình diễn trang phục dân tộc của 34 thí sinh đại diện cho 7 dân tộc anh em đang sinh sống trên địa bàn huyện Định Hóa, gồm: Kinh, Tày, Nùng, Sán Chay, Dao, Mông, Hoa. Các thí sinh trong những bộ váy áo rực rỡ đã thể hiện sự duyên dáng và tôn vinh nét tinh tế, độc đáo của văn hóa dân tộc mình thông qua từng đường nét của bộ trang phục. Thí sinh Nùng Thị Loan, dân tộc Tày, ở xã Phú Đình, chia sẻ: Em đến với Hội thi không phải vì giải thưởng mà để giới thiệu bản sắc của dân tộc mình. Trong cuộc sống hiện đại, trang phục truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số đang dần bị mai một, nhiều bạn trẻ không mấy mặn mà với những bộ váy áo của dân tộc mình. Vì vậy, em mong rằng qua Hội thi này, những nét đẹp của bộ trang phục truyền thống dân tộc sẽ được nhiều người biết đến, giữ gìn, bảo tồn.

Ngày khai hội (sáng 6-2), núi rừng ATK Định Hóa huyền ảo hơn bởi màn mưa xuân lất phất. Từ sáng sớm, khắp các ngả đường đã rộn vang tiếng cười, nói vui vẻ, nhộn nhịp của người dân địa phương và du khách đi trảy hội. Mọi người xúng xính trong những bộ quần áo đẹp nhất, lộng lẫy nhất, ngược bước lên đỉnh Đèo De. Đúng 8 giờ sáng, Lễ dâng hương, báo công với Bác tại Nhà tưởng niệm Người được tổ chức trang trọng, với sự tham dự của đồng chí Trần Quốc Tỏ, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh cùng các đồng chí lãnh đạo một số ban, ngành của tỉnh. Từ đỉnh Đèo De, tiếng chuông, khánh gióng lên, ngân vang trong niềm tự hào của những người con sinh thành, lớn lên trên vùng đất cách mạng ATK Định Hoá.

8 giờ 30 phút, Lễ hội chính thức bắt đầu bằng màn trống hội của cụ Ma Đình Được (76 tuổi), già làng xóm Đồng Hoàng, xã Phú Đình. Từng hồi trống gióng lên như thúc giục, gọi mời du khách bốn phương về dự hội. Trong không khí linh thiêng của đất trời Định Hóa, bà con và du khách thập phương được chứng kiến Lễ Cầu mùa của dân tộc Tày, dân tộc Sán Chay và Lễ cầu phúc của dân tộc Dao ngay tại khu vực sân khấu Lễ hội. Các thầy cúng dâng các mâm lễ được chuẩn bị công phu (gồm gà luộc, thịt lợn, xôi ngũ sắc, rượu, bánh dầy, bánh chưng, chè lam…), tượng trưng cho trời, đất, muông thú. Khi mâm lễ đã đủ, các thầy bắt đầu thực hiện các nghi thức tâm linh như vái lạy trời đất, cảm tạ thần linh, khẩn cầu cho một năm Quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt...

Lễ Cầu mùa của đồng bào dân tộc Tày tại Lễ hội Lồng tồng ATK Định Hóa năm nay.

Tiếp đến là Lễ Xuống đồng, tại một thửa ruộng nhỏ trên cánh đồng Đèo De, nhân dân chọn ra người cày giỏi nhất làng, mắc ách vào con trâu to, khỏe vạch một luống cày đầu năm mở đầu cho mùa vụ mới. Cùng khi ấy, phần thi cấy cũng diễn ra tại cánh đồng xóm Tỉn Keo, xã Phú Đình. Trong tiếng trống giục thùng thùng, tiếng cổ vũ, reo hò hối thúc, các cô, các chị mang sắc phục truyền thống đang nhanh tay thoăn thoắt cấy từng dảnh mạ đều tăm tắp. Chỉ một loáng, các cô đã thực hiện xong phần thi của mình.

Gần trưa, nắng xuân trải rộng khắp nơi, dòng người đổ dồn về sân Lễ hội ngày một đông. Tiếng cười khanh khách của các cháu nhỏ đang chạy nhảy tung tăng trong sân Lễ hội, những cái bắt tay, lời chúc rộn ràng trong lần gặp nhau đầu năm... đã tạo nên không khí náo nức, đầy ý nghĩa. Bà Đoàn Thị Liên, 70 tuổi, người dân tộc Dao ở xóm Khuẩn Nghè, xã Thanh Định chia sẻ: Năm nào tôi cũng đi hội Lồng tồng nhưng năm nay tôi thấy hội vui nhất vì có nhiều trò chơi hay và mới, người đi hội cũng rất đông. Còn ông Hoàng Văn Du, một người con của xã Điềm Mặc đã rời xa quê gần 10 năm, nay có dịp về quê ăn Tết và tham gia Lễ hội xúc động: Về quê tham gia Lễ hội Lồng Tồng tôi như được sống lại tuổi thơ của mình khi cùng bạn bè đi trảy hội, tham gia vào các trò chơi dân gian...

Trời ngả sang chiều, những trò chơi dân gian như: bịt mắt bắt dê, bắn nỏ, tung còn, đi cầu thăng bằng... liên tục diễn ra khiến cho không khí Lễ hội trở nên náo nhiệt hơn bao giờ hết. Khi trời đã nhá nhem tối, thời khắc tan hội mới bắt đầu. Dòng người lưu luyến chia tay nhau, hẹn vào dịp lễ hội năm sau sẽ cùng trở lại.