Những kết quả nổi bật sau gần ba năm thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”

Trong gần 3 năm qua, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đã triển khai sâu rộng Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Cuộc vận động đã trở  thành sinh hoạt chính trị rộng lớn trong Đảng và trong hệ thống chính trị, thu hút đông đảo cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân tham gia  

Kết quả

Đã tạo được chuyển biến rõ nét về nhận thức trong cán bộ, đảng viên, công chức và nhân dân về tư tưởng Hồ Chí Minh về Cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Các cấp ủy đã nhận thức rõ về mục đích yêu cầu và sự cần thiết triển khai Cuộc vận động lớn thông qua đó để xây dựng Đảng, xây dựng nền tảng đạo đức xã hội. Trong Đảng và trong xã hội đã hình thành nhận thức chung, thống nhất về mục đích yêu cầu nhiệm vụ thực hiện Cuộc vận động trong giai đoạn hiện nay, coi đó trước hết là trách nhiệm của tổ chức Đảng.

Đa số cán bộ đảng viên nhân dân đồng tình  hưởng ứng Cuộc vận động.

Tuyệt đại bộ phận cán bộ đảng viên nhân dân đồng tình hưởng ứng Cuộc vận động, coi việc phát động Cuộc vận động là đúng đắn, là sự lựa chọn “đúng” và “trúng” nhằm xây dựng Đảng, đội ngũ cán bộ và nền tảng đạo đức trong Đảng, trong xã hội. Nhiều cán bộ, đảng viên trong đó có nhiều cán bộ lão thành cách mạng hưu trí, các cựu chiến binh… rất quan tâm kỳ vọng vào Cuộc vận động; đã nhiệt tình tham gia trong thực hiện triển khai ở cơ sở. Các chủ đề học tập và làm theo tấm guơng đạo đức Hồ Chí Minh có tác động tích cực đến tư tưởng của cán bộ đảng viên, đáp ứng yêu cầu tình hình và nguyện vọng của nhân dân thu hút được sự đồng tình ủng hộ, tự giác tham gia của đông đảo cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, kể cả chức sắc tôn giáo, người tu hành.

Cuộc vận động đã góp phần thiết thực tạo nên sự chuyển biến trong thực hiện nhiệm vụ chính trị.

Cuộc vận động đã góp phần  vào việc thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị trong từng thời kỳ, đặc biệt trong điều kiện khủng hoảng kinh tế thế giới và suy giảm kinh tế trong nước 2008, 2009. Trong phạm vi cả nước, những kết quả thu được trong các lĩnh vực tư tưởng chính trị, kinh tế - xã hội, văn hóa, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, xây dựng Đảng… đều có sự đóng góp của Cuộc vận động.

Việc thực hành tiết kiệm chống lãng phí, một nội dung cơ bản của cuộc vận động năm 2008 đã có chuyển biến rõ nét ở cả Trung ương và địa phương, ở tất cả các ngành, địa phương, cơ quan đơn vị đều có những kết quả cụ thể về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Kết quả đó đã góp phần thiết thực vào việc khắc phục những khó khăn mới nảy sinh trong năm 2008, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế - xã hội.

Cải cách hành chính, sửa đổi lối làm việc được nhiều cơ quan quan tâm và có chuyển biến nhất định. Tinh thần thái độ phục vụ nhân dân; ý thức trách nhiệm trong công tác của cán bộ, công chức ở một số cơ quan đơn vị được nâng cao hơn.

Việc làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong cán bộ đảng viên và các tầng lớn nhân dân ngày càng rộng khắp và cụ thể hơn. Thông qua Cuộc vận động, ý thức tự giác rèn  luyện về đạo đức lối sống của đa số cán bộ, đảng viên được nâng lên, biểu hiện qua các hành động tự giác hàng ngày, trong các mối quan hệ với gia đình, trong công việc trong tập thể và cộng đồng.

Sự chuyển biến tích cực từ nhận thức đến hành động đã góp phần khắc phục một bước tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị đạo đức lối sống trong cán bộ đảng viên. Các cấp ủy đã quan tâm đến việc phát hiện, ngăn chặn, xử lý tiêu cực sai phạm (Trước đây chủ yếu là do nhân dân, báo chí). Tinh thần tự giác tự phê bình, nhận khuyết điểm phấn đấu khắc phục các yếu kém của cán bộ đảng viên có tiến bộ. Việc xử lý các vụ việc vi phạm được đẩy mạnh hơn.

Việc tự giác làm theo tấm gương đạo đức của Bác trong những công việc hàng ngày của mỗi người đã diễn ra trên phạm vi rộng với các cấp độ khác nhau. Tuy chưa đều và chưa trở thành phong trào rộng lớn, có chiều sâu nhưng ở tất cả các ngành, các địa phương các lĩnh vực công tác đã xuất hiện ngày càng nhiều tập thể và cá nhân điển hình, gương mẫu trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác

Đánh giá kết quả triển khai Cuộc vận động, báo cáo tại Hội nghị Trung ương 9 khóa X nêu rõ: Cuộc vận động được triển khai thực hiện sâu rộng trong hệ thống chính trị và toàn xã hội, làm cho toàn Đảng, toàn dân nhận thức sâu sắc hơn về những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tạo bước chuyển biến quan trọng về nhận thức, ý thức rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, lối sống và bước đầu làm theo trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Hạn chế yếu kém

Việc triển khai Cuộc vận động trong Đảng và trong hệ thống chính trị chưa đều, hiệu quả chưa cao. Đó là sự đồng đều giữa các cơ quan đảng, đoàn thể và cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước; giữa Trung ương và địa  phương… việc triển khai Cuộc vận động trong công nhân các doanh nghiệp tư nhân, khu công nghiệp còn lúng túng, khó khăn, chưa có giải pháp để tháo gỡ.

Kết quả chuyển biến về nhận thưuc trong mỗi cán bộ Đảng viên công chức chưa đồng đều. Ở một số cơ quan đơn vị việc chuyển biến về nhận thức, kế hoạch tu dưỡng đề ra phương hướng phấn đấu của cán bộ đảng viên, công chức còn mang tính hình thức. Trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, việc thực hiện nguyên tắc trên trước, dưới sau, trong trước, ngoài sau còn chưa tốt.

Kết quả “làm theo” còn chưa thực sự rõ nét, chưa tạo ra phong trào rộng lớn, tự giác làm theo Bác. Chuyển biến về hành động chưa mạnh, chưa đều, nhất là chống tham nhũng, lãng phí kết hợp với thực hiện Nghị quyết T.Ư 3 khóa X. Các gương điển hình làm theo tấm gương đạo đức của Bác được phát hiện còn ít; chưa đủ sức thuyết phục, tạo nên niềm tin vững chắc trong cán bộ hưu trí, trong một số tầng lớp nhân dân vào thắng  lợi của Cuộc vận động. Nghị quyết hội nghị T.Ư 9, khóa X nhận định: Kết quả đạt được của Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” chưa đều khắp ở các cấp, các ngành và các địa phương; những chuyển biến trong việc làm theo còn nhiều hạn chế.

Nguyên nhân của những yếu kém

Các hạn chế, khuyết điểm nêu trên có nguyên nhân chủ quan và khách quan

Nguyên nhân khách quan

Cuộc vận động “Họ tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” là cuộc vận động lớn, lâu dài, thời gian thực hiện đến nay còn ít.

Mục tiêu cơ bản của Cuộc vận động là để xây dựng nền tảng đạo đức của Đảng với xã hội, là cuộc vận động lớn nhằm phát huy tính tự giác tích cực của mỗi cán bộ, đảng viên, công chức mỗi người dân. Đây là một quá trình lâu dài, phải tiến hành thường xuyên liên tục nhiều năm. Thực tế tính từ khi Đảng ta phát động Cuộc vận động đến nay chưa được ba năm, thời gian triển khai chưa nhiều, các nội dung tiến hành chủ yếu mới nhằm nâng cao nhận thức trong Đảng và trong xã hội về tư tưởng và tấm gương đạo đức của Bác.

Kết quả trực tiếp của việc triển khai Cuộc vận động có mối quan hệ và chịu ảnh hưởng một cách khách quan từ kết quả của các hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội khác

Những yếu kém của các lĩnh vực này có thể coi vừa là nguyên nhân vừa là kết quả của việc triển khai Cuộc vận động. Những hạn chế trong cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí; sự chậm chạp và ít hiệu quả trong cải cách hành chính; sự yếu kém trong quản lý kinh tế, xã hội cả vĩ mô và vi mô; những thiếu sót trong công tác cán bộ, trong quản lý báo chí, xuất bản, văn hóa văn nghệ… đã tác động không nhỏ đến niềm tin của cán bộ đảng viên, nhân dân nhất là cán bộ hưu trí vào Cuộc vận động, từ đó ảnh hưởng đến việc triển khai và hiệu quả xã hội của Cuộc vận động

Nguyên nhân chủ quan trực tiếp

Lúc đầu còn chưa có sự thống nhất cao về mục đích, yêu cầu, ý nghĩa, tầm quan trọng trong triển khai Cuộc vận động.

Khi bắt đầu triển khai Cuộc vận động, chưa tổ chức quán triệt kỹ Chỉ thị 06-CT/TW của Bộ Chính trị, do vậy trong nhận thức của một số cấp ủy và cán bộ, đảng viên chưa có sự thống nhất cao về mục đích, yêu cầu, ý nghĩa, tầm quan trọng của Cuộc vận động. Sự chỉ đạo và hướng dẫn của Trung ương còn lúng túng, thiếu nhất quán và đồng bộ. Một số hướng dẫn của Trung ương chưa phù hợp hoặc còn chậm, trong thực hiện còn thiếu thống nhất và chưa kiên quyết.

Các thành viên của hệ thống chính trị tham gia Cuộc vận động chưa đều; sự phối hợp giữa các cơ quan Trung ương, nhất là giữa các cơ quan Đảng, cơ quan quản lý Nhà nước, đoàn thể chính trị - xã hội trong triển khai Cuộc vận động còn thiếu chặt chẽ, đồng bộ.

Một số bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương chưa làm tốt vai trò là cơ quan chiến lược thực hiện tốt Cuộc vận động để tạo sự thống nhất và lan tỏa cho cả ngành, cả nước; chưa có các hướng dẫn theo ngành dọc về sự tham gia của tổ chức mình trên phạm vi địa phương.

Hoạt động và sự chỉ đạo của cấp ủy, Ban Chỉ đạo Cuộc vận động các cấp còn nhiều hạn chế. Nhiều cấp ủy, Ban Chỉ đạo các cấp chưa thực sự quan tâm chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Một số ủy viên Ban Chỉ đạo các cấp chưa tích cực tham gia, làm tốt trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Cuộc vận động; chưa tích cực đôn đốc, chỉ đạo, kiểm tra thực hiện... thậm chí còn "khoán" cho thường trực và bộ phận giúp việc.

Ban Chỉ đạo một số ngành, địa phương còn có biểu hiện trông chờ, ỷ lại; hoạt động theo sự đôn đốc của Ban Chỉ đạo cấp trên. Việc chỉ đạo điểm chưa có tác dụng thiết thực, kinh nghiệm thu được còn ít và không kịp thời triển khai nhân rộng, tạo sự lan tỏa đến các đơn vị khác.

Việc cụ thể hóa nội dung Cuộc vận động ờ các cấp các ngành, nói chung còn chưa được chú trọng, làm chậm quá trình triển khai. Việc xây dựng nhiệm vụ triển khai Cuộc vận động từng năm của các ngành, địa phương còn dừng lại ở mức chung chung. Nhiều cơ quan, đơn vị chưa cụ thể hóa các chương trình hành động thành kế hoạch, gắn nội dung Cuộc vận động với thực hiện các nghị quyết của Đảng và nhiệm vụ chính trị của bộ, ban, ngành, đoàn thể, nhất là các vấn đề về chống quan liêu, tham nhũng lãng phí.

Việc xây dựng chuẩn mực đạo đức của cơ quan, đơn vị, địa phương làm chưa tất nên chưa giúp cho cán bộ, đảng viên cụ thể hóa nhiệm vụ phấn đấu, làm theo tấm gương đạo đức của Bác; chưa phát huy được vai trò to lớn của nhân dân trong xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Chưa có những hướng dẫn cụ thể việc phát hiện, nhân rộng điển hình. Công tác kiểm tra, đôn đốc, sơ kết, tổng kết chưa có kế hoạch hợp lý và cách làm có hiệu quả thiết thực.

Công tác tuyên truyền còn nhiều hạn chế, chưa thường xuyên, liên tục, chưa đủ độ sâu, phong phú và đa dạng.

Nhiều cơ quan tuyên truyền, thông tin đại chúng chưa thực sự tích cực, chủ động tham gia, chưa xác định rõ nhiệm vụ của mình, dành thời gian "giờ vàng trang nhất"... để tuyên truyền cho Cuộc vận động. Thậm chí có báo, đài còn đứng ngoài cuộc, nhưng cơ quan chủ quản vẫn bỏ qua, chưa quan tâm chỉ đạo.

Chất lượng các bài tuyên truyền trên báo, đài chưa cao; chưa quan tâm đầy đủ việc tuyên truyền có hiệu quả các tập thể và cá nhân điển hình, gương mẫu trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đang xuất hiện ngày càng nhiều trong xã hội. Số lượng các báo thường xuyên có bài viết về các gương học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh còn ít.

Chậm đưa nội dung tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào chương trình của các nhà trường trong hệ thống giáo dục quốc dân. 'Công tác đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch về tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và về Cuộc vận động không kịp thời, thiếu sắc bén, kém hiệu quả.

Việc phát huy tính chủ động, sự nêu gương, nói và làm, trực tiếp tham gia các nội dung Cuộc vận động của cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị còn ít.

Đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân mong muốn các đồng chí lãnh đạo chủ trì, chủ chốt các cấp, nhất là lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước cần hoàn thành tốt trách nhiệm lãnh đạo, chỉ  đạo Cuộc vận động, thực sự nêu gương trong làm theo tấm gương đạo đức của Bác. Nhiều ý kiến đề xuất: các đồng chí lãnh đạo chủ chốt các cấp cần nêu gương, đi đầu làm trước để cán bộ, đảng viên và nhận dân làm theo mình. Có nhiều người cho đậy là nguyên nhân quan trọng nhất làm hạn chế kết quả Cuộc vận động.

Những kinh nghiệm bước đầu

Thực tiễn gần ba năm triển khai Cuộc vận động đã chỉ ra cho chúng ta những kinh nghiệm thiết thực:

Một là, sự lãnh đạo trực tiếp, thường xuyên, liên tục của cấp ủy đảng là nhân tố quyết định thắng lợi của Cuộc vận động. Cần củng cố, hoàn thiện tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Chỉ đạo các cấp. Đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, các ủy viên Ban Chỉ đạo trong lãnh đạo, chỉ đạo Cuộc vận động.

Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ chủ trì, chủ chốt, thực hiện phương châm "trong trước, ngoài sau, trên trước, dưới sau, cán bộ cấp càng cao càng phải gương mẫu, nêu gương, làm trước"; "đảng viên đi trước, làng nước theo sau'...

Hai là, kết hợp chặt chẽ việc học tập và làm theo, giữa tổ chức nghiên cứu, quán triệt với hướng dẫn, động viên, tạo điều kiện để mọi người đều tích cực, tự giác làm theo tấm gương đạo đức của Bác.

Thường xuyên quan tâm và triển khai đồng bộ các biện pháp nâng cao nhận thức với thúc đẩy làm theo, đưa Cuộc vận động phát triển theo chiều rộng và chiều sâu. Quan tâm phát hiện các hành động tích cực, các gương điển hình học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để bồi dường, nhân rộng.

Tiếp tục thực hiện chỉ đạo điểm, rút ra những kinh nghiệm bổ ích để triển khai trong toàn Đảng, toàn xã hội. Kiên định mục tiêu lâu dài của Cuộc vận động là xây dựng nền tảng đạo đức tốt đẹp trong Đảng, trong xã hội để tránh nóng vội hoặc chủ quan.

Ba là, kết hợp chặt chẽ, thiết thực, hiệu quả nội dung Cuộc vận động với nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị, với các cuộc vận động, phong trào khác. Kết hợp triển khai các nội dung của Cuộc vận động theo từng năm với các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội, xây dựng Đảng. Gắn kết nội dung Cuộc vận động với các cuộc vận động, các phong trào có liên quan, phục vụ nhiệm vụ chính trị, xây dựng Đảng, trước hết là để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của Đảng. Xây dựng, ban hành các quy chế, quy định thực hành đạo đức cụ thể phù hợp với điều kiện của cơ quan, đơn vị. Kết hợp giữa nói và làm, giữa xây và chống.

Bốn là, đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền về tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về tư tường, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, về Cuộc vận động và đặc biệt là về các tập thể cá nhân điển hình học tập, làm theo tấm gương đạo đức của Bác, góp phần tạo phong trào và sự lan tỏa của Cuộc vận động trong Đảng và trong xã hội. Kiên quyết phê phán, phản bác các luận điệu xuyên tạc; đấu tranh, làm thất bại các thủ đoạn chống phá Cuộc vận động của các thế lực thù địch.

Năm là, phát huy vai trò của quần chúng nhân dân, quan tâm đến công tác trận động đông đảo quần chúng nhân dân nham gia Cuộc vận động. Tổ chức tốt việc lấy ý kiến quần chúng nhân dân góp ý cho tổ chức Đảng, cán bộ, đảng viên, công chức, đưa hoạt động này thành nền nếp, hiệu quả. Kết hợp sự góp ý với giám sát của nhân dân đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức. Xây dựng cơ chế giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội ở cơ sở với cán bộ, đảng viên, công chức về đạo đức.