Sinh viên, nghiên cứu sinh du học ở Na Uy có thể theo cách đăng ký học bổng thông qua một số trường ĐH Việt Nam có hợp tác với Na Uy.
Du học ở Na Uy được miễn học phí nếu học ở đại học, cao đẳng công lập
Chính phủ Na Uy coi trọng tăng cường đầu tư cho giáo dục và nghiên cứu sáng tạo, từ bậc nhà trẻ mẫu giáo cho đến giáo dục sau đại học, thúc đẩy hợp tác quốc tế về giáo dục cao học và nghiên cứu. Mục đích nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và nghiên cứu sáng tạo, duy trì và tăng cường sức cạnh tranh quốc tế của nền kinh tế dựa trên tri thức. Đặc biệt, các ngành kinh tế biển mà Na Uy là một trong những cường quốc thế giới (như nghề cá-nuôi trồng thủy sản, hàng hải, dầu khí); đồng thời củng cố nhà nước phúc lợi.
Chính phủ cam kết tăng ngân sách dành cho nghiên cứu và sáng tạo lên 1% GDP cho tới năm 2019-2020. Ngân sách dành cho nghiên cứu năm 2016 tăng 2,1 tỷ NOK (khoảng 240 triệu USD), với tổng cộng lên tới 32,5 tỷ NOK (khoảng 3,73 tỷ USD) chiếm hơn 1% GDP Na Uy.
Na Uy chú trọng thúc đẩy hợp tác quốc tế về giáo dục cao học và nghiên cứu, nhằm tăng cường chất lượng giáo dục và nghiên cứu của Na Uy cũng như góp phần tăng cường năng lực cho các nước thu nhập thấp và trung bình.
Nhiều trường đại học, cao đẳng của Na Uy được xếp hạng khá cao ở Châu Âu và trên thế giới. Na Uy đang thu hút nhiều sinh viên quốc tế đến học tập, nghiên cứu, năm 2015 tiếp nhận 25.700 sinh viên nước ngoài (trong khi dân số Na Uy chỉ có hơn 5 triệu người).
Giữa Na Uy và Việt Nam có một số chương trình trao đổi sinh viên. Chương trình giao lưu sinh viên Na Uy sang Việt Nam học ngắn hạn tại Đại học Đà Nẵng được triển khai nhiều năm nay theo chương trình hợp tác giữa Đại học Đà Nẵng và Đại học khoa học ứng dụng Oslo và Đại học Vestfold.
Số sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam du học tại Na Uy có tăng nhưng còn ít. Năm 2015 ở Na Uy có khoảng 177 sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam (kể cả học tự túc bậc đại học và kể cả người Việt định cư ở Na Uy chưa có quốc tịch Na Uy, theo con số tổng hợp sơ bộ của Bộ Giáo dục và Nghiên cứu Na Uy cung cấp), chủ yếu học, nghiên cứu ở Đại học Oslo, Đại học Kinh doanh Na Uy BI (ở Oslo), Đại học Ostfold, Đại học Vestfold, Đại học Bergen, ĐH Khoa học Công nghệ Na Uy (NTNU ở TP. Trondheim), Đại học Bắc Cực (trước đây là ĐH Tromso).
Sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam du học ở Na Uy có thể theo cách đăng ký học bổng thông qua một số trường đại học Việt Nam có hợp tác với Na Uy (nêu trên) hoặc đăng ký du học tự túc trực tiếp với trường của Na Uy. Hầu hết các đại học, cao đẳng Na Uy đều có chương trình bậc thạc sỹ và tiến sỹ sử dụng tiếng Anh.
Du học ở Na Uy được miễn học phí nếu học ở đại học, cao đẳng công lập, chỉ phải tự túc chi phí sinh hoạt ăn ở. Nếu học ở một số đại học tư thục thì phải trả học phí (khoảng hơn 10.000 USD/năm), có cả chương trình bậc đại học (3 năm), thạc sỹ, tiến sỹ bằng tiếng Anh, ví dụ về ngành kỹ sư dân sự, kinh tế, môi trường... Riêng đối với bậc đại học, có một số trường công lập và trường tư thục có chương trình bằng tiếng Anh, còn lại phổ biến là bằng tiếng Na Uy.
Đối với nghiên cứu sinh tiến sỹ (đều có thể đăng ký tự do) thì được ký hợp đồng làm việc (tham gia nghiên cứu, giảng dạy) và được trả lương. Sinh viên, nghiên cứu sinh trực tiếp nộp đơn xin học online cho trường của Na Uy, tự lo chi phí ăn ở, phải đóng một khoản tiền ký quỹ để xin visa du học.
Về chương trình bậc đại học, trừ một số đại học tư và một vài khoa của đại học công lập có tiếng Anh (như về du lịch, môi trường, phát triển), còn hầu hết các đại học và cao đẳng công lập của Na Uy đều phải học bằng tiếng Na Uy, yêu cầu tiêu chuẩn ngôn ngữ đầu vào là có chứng chỉ tiếng Anh (ví dụ IL trên 6,5) và có thể cần có chứng chỉ tiếng Na Uy tùy theo trường.
Nhiều trường đại học, cao đẳng của Na Uy có sinh viên quốc tế có một số loại học bổng của trường hoặc của quỹ do trường vận động được. Vì vậy, sinh viên có thể tự tìm hiểu và nộp đơn online cho trường.
Để đăng ký học bổng của Chính phủ Na Uy, sinh viên Việt Nam có thể nộp đơn xin học bổng của Na Uy thông qua trường đại học Việt Nam có quan hệ hợp tác với trường Na Uy. Ví dụ như hợp tác giữa Đại học Ngoại thương với Đại học Kinh doanh Na Uy BI; Đại học Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh với Đại học Vestfold, Đại học Ostfold, Đại học Nha Trang với Đại học Bắc Cực (trước đây là Đại học Tromso) và Đại học Bergen. Ở một số đại học này của Na Uy có giáo sư người gốc Việt giảng dạy, là cơ sở tốt để thu hút sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam.
Hợp tác Việt Nam và Na Uy trong lĩnh vực nghiên cứu vào giáo dục cao học
Hai nước nhất trí thúc đẩy liên kết giữa các trường đại học và trung tâm nghiên cứu, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học-công nghệ, dầu khí, năng lượng, thủy sản, nông nghiệp, môi trường và quản lý tài nguyên thiên nhiên.
Trong cuộc hội đàm giữa hai Thủ tướng nhân dịp Thủ tướng Na Uy Erna Solberg thăm Việt Nam ngày 16-18/4/2015, theo đề nghị của phía Việt Nam, hai bên cũng nhất trí tăng cường quan hệ song phương, hướng tới thiết lập khuôn khổ quan hệ đối tác trên cơ sở phù hợp với các lĩnh vực hợp tác ưu tiên giữa hai nước trong thời gian tới. Chính phủ Na Uy đánh giá cao thành tựu của Việt Nam về phát triển, trong đó có thành tựu về giáo dục và đào tạo.
Theo lời mời của Thủ tướng Na Uy Erna Solberg và được sự ủy quyền của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận đã tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Oslo về Giáo dục và Phát triển (đầu tháng 7/2015), chia sẻ kinh nghiệm thành công của Việt Nam về giáo dục và đào tạo và trao đổi thúc đẩy hợp tác về giáo dục, đào tạo giữa hai nước.
Bên cạnh một số chương trình hợp tác về giáo dục cao học, trao đổi sinh viên giữa đại học Việt Nam và Na Uy như nêu trên, giữa hai nước còn có dự án hợp tác thuộc khuôn khổ Chương trình của Na Uy tăng cường năng lực về nghiên cứu và giáo dục cao học (NORHED) giữa Đại học Nha Trang và Đại học Bắc Cực, Đại học Bergen của Na Uy và Đại học Ruhuna của Sri Lanka về nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu, hệ sinh thái đối với nghề cá và nuôi trồng thủy sản ở Việt Nam, Sri Lanka, giai đoạn 2013-2018. Dự án này được triển khai trên cơ sở thành công của dự án trước đó về chương trình đào tạo thạc sỹ ngành kinh tế và quản lý nghề cá và nuôi trồng thủy sản.
Thông qua Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội, phía Na Uy còn tài trợ cho một số chương trình hợp tác nghiên cứu trong lĩnh vực giảm thiểu tác hại của thiên tai, như hợp tác giữa Đại học Quốc gia Hà Nội và Viện Địa kỹ thuật Na Uy (NGI), hợp tác nghiên cứu về tác động của biến đổi khí hậu đến sản xuất lúa gạo ở Việt Nam giữa Viện Khoa học Nông nghiệp (VAAS) và Viện Nghiên cứu Nông nghiệp và Môi trường Na Uy (Bioforsk), tăng cường năng lực ứng phó với thiên tai liên quan đến thời tiết của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn trung ương của Việt Nam.
Qua trao đổi giữa các đại diện hai bên, phía Na Uy đều đánh giá cao hợp tác về giáo dục cao học và nghiên cứu với Việt Nam. Kết quả hợp tác hiệu quả trong thời gian qua là nền tảng tốt để thúc đẩy hợp tác trong thời gian tới về giáo dục cao học và nghiên cứu giữa Việt Nam với Na Uy./.