Tạo bước chuyển mạnh trong xây dựng nông thôn mới

Qua 5 năm (2011-2015) triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới (XDNTM) trên địa bàn tỉnh đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của nhân dân, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, thu hút thêm nhiều nguồn lực góp phần đẩy nhanh tiến độ XDNTM. Công tác tuyên truyền, vận động đã được tỉnh và các địa phương tích cực thực hiện, từ đó XDNTM trở thành phong trào rộng khắp. Người dân ngày càng tin tưởng vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tích cực tham gia xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh...

XDNTM là chủ trương đúng đắn, kịp thời của Đảng, Nhà nước và hợp với lòng dân. 5 năm qua, Chương trình này đã được các cấp ủy Đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh tích cực, chủ động, sáng tạo trong triển khai thực hiện. Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết xác định XDNTM là nhiệm vụ trung tâm, bao trùm; bằng sự nỗ lực phấn đấu của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân đã triển khai đồng thời ở 143/180 xã, phường, thị trấn trong tỉnh và đạt được kết quả bước đầu quan trọng.
Đến thời điểm hiện nay, UBND tỉnh đã có Quyết định công nhận 29 xã đạt chuẩn NTM (dự kiến đến hết năm 2015 có trên 40 xã đạt chuẩn). Trong 5 năm qua, toàn tỉnh đã huy động được hơn 4.721 tỷ đồng đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn (trong đó nhân dân đóng góp trên 887 tỷ đồng); nâng cấp, cải tạo được 4.075km đường giao thông; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt trên 56%; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 10,66%, thu nhập bình quân đầu người liên tục tăng. Bộ mặt nông thôn có nhiều thay đổi rõ nét; đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn từng bước được nâng cao; trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ cơ sở được nâng lên, an sinh xã hội; an ninh, trật tự được giữ vững. Nhận thức của phần lớn cán bộ và người dân về XDNTM đã có chuyển biến rõ rệt. XDNTM đã trở thành phong trào rộng khắp. Dân chủ cơ sở được nâng cao hơn, ý thức và trách nhiệm làm chủ của người dân từng bước được nâng lên rõ rệt. Một số ngành, địa phương có cách làm sáng tạo, tích cực như huyện Phú Bình, Đại Từ; các sở, ngành: Kế hoạch - Đầu tư, Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Giao thông - Vận tải, Tài chính, Xây dựng, Tỉnh đoàn; các xã Đồng Liên (Phú Bình), La Bằng (Đại Từ), Phúc Trìu (T.P Thái Nguyên), Tân Hương (T.X Phổ Yên)... Chương trình XDNTM trên địa bàn tỉnh đã thu được thành quả toàn diện trên cả 3 nội dung nông nghiệp, nông dân, nông thôn, được Trung ương đánh giá dẫn đầu các tỉnh miền núi phía Bắc.

Mặc dù đạt được kết quả khá toàn diện nhưng tiến độ thực hiện Chương trình của tỉnh vẫn còn chậm; một số cấp ủy đảng, chính quyền và đoàn thể cơ sở chưa làm tốt công tác quán triệt, tuyên truyền gắn với vận động quần chúng. Công tác chỉ đạo tuy đã sâu sát, nhưng chưa lường hết các khó khăn nên chưa đề ra được các giải pháp phù hợp để tạo bước đột phá. Một số địa phương thực hiện chưa đúng theo chỉ đạo, hướng dẫn của tỉnh; việc công khai dân chủ còn hạn chế; hiệu quả giám sát cộng đồng nhìn chung còn thấp, còn để xuất hiện các tiêu cực, khiếu nại của nhân dân. Một bộ phận cán bộ cơ sở trình độ, năng lực còn hạn chế, chưa sâu sát. Tập quán canh tác của người dân nông thôn còn manh mún, lạc hậu; hầu hết các xã chưa quan tâm thỏa đáng đến đề án phát triển sản xuất; việc ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất chưa nhiều. Việc xây dựng kết cấu hạ tầng và hình thức tổ chức sản xuất chưa đáp ứng được yêu cầu sản xuất hàng hóa.

Bài học kinh nghiệm rút ra là: Một là, có quyết tâm chính trị cao, xây dựng kế hoạch chỉ đạo cụ thể; các cấp ủy Đảng và chính quyền phải chủ động sáng tạo, sâu sát, nhất là vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu. Hai là, xác định vai trò chủ thể của người dân; làm tốt công tác tuyên truyền, vận động; nghiêm túc thực hiện nguyên tắc dân chủ, công khai, minh bạch; tăng cường giám sát và đánh giá kết quả thực hiện Chương trình. Ba là, bổ sung và ban hành kịp thời các cơ chế hỗ trợ, triển khai các mô hình phát triển sản xuất có hiệu quả, bền vững, phù hợp với điều kiện từng vùng. Bốn là, phải hiểu rõ mục tiêu XDNTM, có cách làm chủ động, sáng tạo. Huy động tổng hợp các nguồn lực; kết hợp lồng ghép các chương trình, dự án. Năm là, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc; có giải pháp phù hợp, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; làm tốt công tác thi đua, khen thưởng, động viên kịp thời các tổ chức, cá nhân làm tốt, có nhiều đóng góp cho Chương trình.

Mục tiêu chung trong giai đoạn 2016-2020: XDNTM có kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn được nâng cao; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hình thức tổ chức sản xuất phù hợp, gắn phát triển nông nghiệp với phát triển công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch, giữ gìn bản sắc văn hóa vùng miền, môi trường sinh thái được bảo vệ, an ninh, trật tự xã hội ổn định. Thực hiện chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đề ra: Đến năm 2020 toàn tỉnh có từ 70% trở lên số xã đạt chuẩn NTM; số tiêu chí bình quân đạt trên 17 tiêu chí/xã; không còn xã đạt dưới 10 tiêu chí.

Để thực hiện tốt mục tiêu trên, toàn tỉnh tiếp tục cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, xác định XDNTM là nhiệm vụ trung tâm, bao trùm. Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị, đoàn thể. Tăng cường và đổi mới công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho cán bộ, người dân. Đẩy mạnh phong trào thi đua “Thái Nguyên chung sức XDNTM” và Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”. Nhân rộng các cách làm hay, mô hình điểm về XDNTM; khen thưởng, động viên kịp thời các tổ chức, cá nhân làm tốt, có nhiều đóng góp cho Chương trình. Kiện toàn, nâng cao chất lượng bộ máy thực hiện Chương trình XDNTM các cấp theo. Nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế thực hiện Chương trình, đặc biệt là cơ chế hỗ trợ đối với các vùng khó khăn; hỗ trợ phát triển sản xuất hàng hóa, ứng dụng khoa học công nghệ cao. Khuyến khích phát triển các hợp tác xã, tổ hợp tác, các doanh nghiệp ở nông thôn theo mô hình sản xuất - chế biến - tiêu thụ nông sản giữa nông dân - hợp tác xã (tổ hợp tác) - nhà khoa học - doanh nghiệp - Nhà nước. Hỗ trợ nhân dân thực hiện các nội dung về phát triển văn hóa xã hội, bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh trật tự ở nông thôn; xây dựng, củng cố các phong trào văn nghệ, thể dục thể thao; xây dựng nếp sống văn minh, phát huy các truyền thống văn hóa tốt đẹp…